ถ. การที่มีสติระลึกรู้อยู่ที่ “รูปนาม” ที่กำลังปรากฏ จะต้องปฏิบัติไปนานหรือไม่

สุ. นานมากทีเดียว จนกว่าปัญญาจะรู้ชัด แล้วละคลายกิเลสได้หมดสิ้นเป็นพระโสดาบัน แล้วก็ยังระลึกรู้ลักษณะของนามและรูปที่ปรากฏต่อไปอีก ไม่มีอะไรนอกจากนามรูปทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจตามปกติธรรมดาเพราะเหตุว่าอวิชชานั้นหนาแน่น ทั้งๆ ที่ผู้ที่เป็นพระอรหันต์ในอดีตกาลท่านมีมนสิการแยบคายเกิดขึ้น ละการเห็นผิด และกิเลสทั้งปวงได้ในขณะที่ได้ฟังธรรม แต่ผู้ที่มีการเห็นทุกวันๆ มีการได้ยินทุกวันๆ เมื่อไรจะมนสิการแยบคายอย่างท่านที่ละกิเลสได้หมดเป็นพระอรหันต์ทันทีที่ได้ฟังธรรม

เพราะฉะนั้น ผู้ที่ปฏิบัตินาน หรือไม่นาน ก็แล้วแต่ว่าผู้นั้นจะเป็นอุคฆฏิตัญญู หรือไม่ ซึ่งถ้าจะบรรลุเร็วก็ไม่นาน แต่คำว่าไม่นานนี้ หมายความว่าในอดีตกาลท่านต้องเคยสะสมอบรมมามากแล้ว ไม่ใช่ไม่เคยสะสมเหตุปัจจัย หรืออินทรีย์ แต่ต้องสะสมจนกระทั่งอินทรีย์แก่กล้าที่จะรู้ได้

ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 91