จากเนื้อความสรุปใน พระอภิธัมมัตถสังคหะ ปริจเฉทที่ ๖ รูปสังคหวิภาคกัมมชรูป "กัมมชรูป จะเริ่มเกิดตั้งแต่ปฏิสนธิเป็นต้นมา และจะเกิดได้ทั้ง ๓ อนุขณะคือ เกิดทั้ง ในอุปาทขณะ ฐีติขณะ และภังคขณะของปฏิสนธิจิต เป็นต้นมา ต่อมาก็เกิดทุกๆ ขณะ ย่อยหรืออนุขณะของจิตทุกๆ ดวง จนเมื่อใกล้จะตาย ตั้งแต่ฐีติขณะจิตดวงที่ ๑๗ ที่นับจากจุติจิตย้อนถอยหลังทวนมา กัมมชรูปใหม่ไม่เกิดอีก ส่วนกัมมชรูปที่เกิดขึ้นที่อุปาทขณะของจิตดวงที่ ๑๗ นี้ย่อมตั้งอยู่ได้จนถึงจุติจิต จึงจะครบอายุแล้วก็ดับ ลงไปพร้อมกับ ภังคขณะของจุติจิตพอดี" อยากเรียนถามว่า ตั้งแต่ฐีติขณะจิตดวงที่ ๑๗ ก่อนจุติจิตจะเกิด หมายถึงอย่างไรครับ เพราะในมรณาสันนวิถีนั้น มีแสดงวิถีจิตไว้ ดังนี้..... มรณาสันนวิถี ทางปัญจทวาร แต่ละทวารมี ๔ วิถี คือ ตี. น. ท. ป. วิ. สํ. ณ. วุ. ช. ช. ช. ช. ช. ต. ต. จุติ. ตี. น. ท. ป. วิ. สํ. ณ. วุ. ช. ช. ช. ช. ช. ต. ต. ภ. จุติ. ตี. น. ท. ป. วิ. สํ. ณ. วุ. ช. ช. ช. ช. ช. จุติ. ตี. น. ท. ป. วิ. สํ. ณ. วุ. ช. ช. ช. ช. ช. ภ. จุติ. มรณาสันนวิถี ทางมโนทวาร มี ๔ วิถี คือ น. ท. มโน. ช. ช. ช. ช. ช. ต. ต. จุติ. น. ท. มโน. ช. ช. ช. ช. ช. ต. ต. ภ. จุติ. น. ท. มโน. ช. ช. ช. ช. ช. จุติ. น. ท. มโน. ช. ช. ช. ช. ช. ภ. จุติ. จากวิถีจิตด้านบน เนื่องจากในมรณาสันนวิถี มีไม่ถึง ๑๗ ขณะจิต เพราะชวนจิตเหลือเพียง ๕ ขณะ และสุดแล้วแต่ว่า จุติจิตจะเกิด ขึ้นต่อจากวิถีจิตทาง ทวารใด จึงทำให้ยังไม่ค่อยเข้าใจที่ว่าจิตดวง ที่ ๑๗ ก่อนจุติจิตจะเกิดคือ ดวงไหนครับ ที่กัมมัชชรูปใหม่ไม่เกิดอีก

ขอบคุณครับ...

จิตดวงที่ ๑๗ ที่นับจากจุติจิตย้อนถอยหลังทวนมา ๑๗ ขณะ คือไม่ใช่ขณะจิตในมรณาสันนวิถี แต่เป็นขณะจิตก่อนหน้านั้นอาจจะเป็นภวังคจิตก็ได้

แสดงว่า นับถอยจากจุติจิตไป ๑๗ ขณะ ซึ่งจะไปตกที่จิตดวงไหนก็ได้แล้วแต่ว่าวิถีจิตก่อนหน้ามรณาสันนวิถีนั้นจะเป็นวิถีจิตใดและสิ้นสุดที่จิตใด เช่นสมมติว่า มโนทวารวิถีที่เป็นอวิภูตารมณ์เกิด

นทมโนช ช ช ช ช ช ชภ ภ

1 2 3 4 5 6 7แล้วจากนั้น มรณาสันนวิถีเกิดสืบต่อ
น. ท. มโน. ช. ช. ช. ช. ช. ต. ต. จุติ.

นับถอยจากจุติจิตไป ๑๗ ขณะคือนับที่จุติจิตเป็นดวงที่ ๑ ก็จะไปตกที่ชวนจิตดวงที่ ๔
กรณีนี้ก็คือ ตั้งแต่ฐีติขณะของชวนจิตดวงที่ ๔ จะไม่มีกัมมชรูปใหม่เกิดอีกส่วนกัมมชรูปซึ่งเกิดแล้วที่อุปาทขณะของชวนจิตดวงที่ ๔ ก็มีอายุตั้งอยู่ ๑๗ ขณะจิต ไปสิ้นสุดที่ภังคขณะของจุติจิตพอดีเข้าใจเช่นนี้ถูกหรือไม่ครับ

ถูกครับ อนุโมทนา

การเรียนอภิธรรม เพื่อจุดประสงค์เดียวคือเข้าใจทุกสิ่งทุกอย่างเป็นธรรมะ ที่เกิดจากเหตุปัจจัยแล้วก็ดับไป ไม่มีสัตว์ วัตถุ สิ่งของใดๆ เลย

ขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาค่ะ