เจโตวิมุตติ

เจต (จิต ใจ) + วิมุตฺติ (ความหลุดพ้น)

ความหลุดพ้นด้วยอำนาจแห่งใจ หมายถึง ความหลุดพ้นแห่งจิตจากราคะด้วยกำลังของสมาธิที่เป็นโลกียะ ได้แก่ สมาบัติ ๘ ที่เป็นโลกุตระ ได้แก่ ผลจิต (มรรคจิต และนิพพานก็ได้ชื่อว่า วิมุตติด้วย โดยปริยาย)

เรียนถาม

ขอถามว่า ความหลุดพ้นแห่งจิตจากราคะด้วยกำลังของสมาธิที่เป็นโลกียะนั้น เป็นความหลุดพ้นโดยสิ้นเชิงหรือไม่

ขอบคุณค่ะ

ขณะที่เป็นฌานจิตสมาธิที่เป็นโลกียะ ความหลุดพ้นแห่งจิตจากราคะด้วย การข่มไว้ ไม่ใช่หลุดพ้นเป็นสมุทเฉทครับ

ขอบพระคุณและอนุโมทนาค่ะ

Anumotana ka.

ขออนุโมทนาครับ

สาธุ ขออนุโมทนา ฯ

ขออนุโมทนาครับ

ยินดีในกุศลจิตครับ ​

แล้วถ้าสมุทเฉทแล้วมีฌานกับปัญญาละครับ

การอบรมเจริญวิปัสสนา เป็นการอบรมเจริญปัญญาที่ดับกิเลส ฉะนั้น ผู้ที่อบรมเจริญวิปัสสนา ทั้งในสมัยที่พระผู้มีพระภาคยังไม่ปรินิพพาน ตลอดมาจนถึงสมัยนี้และทุกสมัย จึงไม่จำเป็นต้องอบรมเจริญสมถภาวนาถึงขั้นของฌานจิต เมื่อศึกษาโดยละเอียดจะเห็นได้ว่า การอบรมเจริญวิปัสสนานั้นเป็นการอบรมเจริญปัญญา ที่สามารถรู้ชัดประจักษ์แจ้งลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏในขณะนี้ คือขณะที่กำลังเห็น กำลังได้ยิน กำลังคิดนึก กำลังเป็นสุขเป็นทุกข์ในขณะนี้นั่นเอง