ถ. การเจริญสติในขณะที่ให้ทาน เราจะเจริญได้มากน้อยเพียงใด

สุ. แล้วแต่สติจะเกิดขึ้นตามเหตุปัจจัย แต่ผู้ที่ได้ฟังธรรมเข้าใจแล้วจึงไม่ประมาท เพราะฉะนั้น ไม่ว่ากำลังให้ทาน หรือไม่ใช่ให้ทาน กำลังจะเปิดพัดลม เจริญสติปัฏฐานได้ไหม บางท่านถามอย่างนี้

ความจริงคำว่า “เจริญสติ” หมายความว่า อบรมสติให้มีมากขึ้น เพิ่มขึ้นบ่อยๆ เนืองๆ ไม่ใช่บังคับว่า ตอนนี้จะเจริญสติ ตอนนั้นจะไม่เจริญสติ บางท่านก็ถามว่า แล้วจะเห็นทุกข์หรือ ขณะที่เดินไปเปิดพัดลม ซึ่งน่าจะทำไปด้วยโลภะด้วยความต้องการ แล้วจะเห็นทุกข์ได้อย่างไร

เวลานี้ถ้ามีสติระลึกรู้ลักษณะของรูปหนึ่งรูปใดทางหนึ่งทางใด ระลึกรู้ลักษณะของนามหนึ่งนามใดทางหนึ่งทางใด ถึงแม้ว่าจะระลึกรู้ลักษณะของนามธรรมรูปธรรม แต่เพราะยังไม่ทั่ว ยังไม่ประจักษ์ชัดในสภาพที่เป็นนาม ในสภาพที่เป็นรูป ความเป็นตัวตนก็ยังมี เพราะฉะนั้น จึงต้องเจริญสติบ่อยๆ เนืองๆ โดยไม่เลือกด้วย เพราะเหตุว่าความสมบูรณ์ของปัญญานั้นเป็นอนัตตา จะเลือกให้เกิดนามรูปปริจเฉทญาณ รู้นามนี้ รู้รูปนั้นไม่ได้เลย แล้วแต่ว่าความสมบูรณ์จะเกิดในขณะใด มีนามใดกำลังปรากฏ มีรูปใดกำลังปรากฏ ไม่ใช่เป็นการบังคับ

เคยชอบอะไร เคยทำอะไร เคยฟังเพลง เคยดูหนัง เคยแต่งตัวสวยๆ งามๆ เพราะมีปัจจัยสะสมมาสำหรับบุคคลนั้นที่จะทำอย่างนั้น แต่สติระลึกรู้สภาพที่เป็นนามธรรม ระลึกรู้ลักษณะที่เป็นรูปธรรม ขั้นแรกยังไม่ได้ละโลภะ แต่ระลึกรู้ว่า โลภะเป็นนามธรรมชนิดหนึ่ง เกิดแล้วก็หมดไป ปัญญาจะต้องรู้ตามความเป็นจริงด้วย

ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 171