ปารสูตร สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค (เป็นเครื่องให้ถึงฝั่ง)

มีข้อความว่า

ดูกร ภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๘ ประการนี้ ที่บุคคลเจริญแล้ว กระทำให้มากแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อถึงฝั่ง จากที่มิใช่ฝั่ง ธรรม ๘ ประการเป็นไฉน คือ

ความเห็นชอบ ดำริชอบ เจรจาชอบ การงานชอบ เลี้ยงชีพชอบ พยายามชอบ ระลึกชอบ ตั้งมั่นชอบ

ธรรม ๘ ประการนี้แล ที่บุคคลเจริญแล้ว กระทำให้มากแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อถึงฝั่ง จากที่มิใช่ฝั่ง

พระผู้มีพระภาคผู้สุคตศาสดา ครั้นตรัสไวยากรณภาษิตนี้แล้ว จึงได้ตรัสคาถาประพันธ์ต่อไปอีกว่า

ในพวกมนุษย์ ชนที่ถึงฝั่งมีจำนวนน้อย แต่หมู่สัตว์นอกนี้ย่อมวิ่งไปตามฝั่งนั้นเอง ส่วนชนเหล่าใดประพฤติตามในธรรมที่พระผู้มีพระภาคตรัสดีแล้ว ชนเหล่านั้นข้ามบ่วงมฤตยูซึ่งแสนยากที่จะข้ามไปถึงฝั่งได้ บัณฑิตพึงละธรรมฝ่ายดำเสีย เจริญธรรมฝ่ายขาว ออกจากความอาลัย อาศัยธรรมอันไม่มีความอาลัยแล้ว พึงละกามเสีย เป็นผู้ไม่มีกิเลสเป็นเครื่องกังวล ปรารถนาความยินดีในวิเวกที่สัตว์ยินดีได้ยาก

บัณฑิตพึงยังตนให้ผ่องแผ้วจากเครื่องเศร้าหมองของจิต ชนเหล่าใดอบรมจิตดีแล้วโดยชอบ ในองค์เป็นเหตุให้ตรัสรู้ ไม่ถือมั่น ยินดีแล้วในความสละคืนความถือมั่น ชนเหล่านั้นเป็นผู้สิ้นอาสวะ มีความรุ่งเรือง ปรินิพพานแล้วในโลกนี้

ในพระไตรปิฎกไม่พ้นไปจากเรื่องของวิเวก แต่ต้องเข้าใจความหมายด้วยที่ว่า เป็นผู้ไม่มีกิเลสเป็นเครื่องกังวล ปรารถนาในความยินดีในวิเวก

เวลานี้ต้องการวิเวกอย่างไหน วิเวกอยู่คนเดียว หรือวิเวก คือ การละราคะ โทสะ โมหะ สิ้นกิเลส ถ้ายังมีกิเลสก็ไม่วิเวก ตรึกไปด้วยความยินดี อยู่คนเดียวก็ได้ แต่ว่าคิดเพลินไปไม่วิเวก ถ้าวิเวกจริงๆ สงบจริงๆ ต้องสิ้นราคะ โทสะ โมหะ

ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 75