ขอกราบเรียนถามครับอยากทราบว่า วิริยเจตสิก กับปโยคสมบัติ จัดอยู่ในประเภทเดียวกันหรือไม่ในแง่ของวิบากที่เกิดขึ้นทางทวารทั้ง ๕ ในชีวิตประจำวันสัมพันธ์กับ วิริยเจตสิก หรือไม่

ขอบคุณครับ

เมื่อกล่าวปโยคสมบัติ หมายถึง การถึงพร้อมการประกอบ คือความเพียรพยายาม ซึ่งขณะนั้นมีวิริยเจตสิกเกิดร่วมด้วย แต่เมื่อแยกเป็นขณะจิตแต่ละขณะ วิบากจิต ที่เกิดขึ้นทำกิจในทวาร ๕ คือ จิตเห็น จิตได้ยิน จิตรู้กลิ่น จิตรู้รส จิตรู้สิ่งกระทบกาย สัมปฏิจฉันนะ สันตีรณะ ไม่มีวิริยเจตสิกเกิดร่วมด้วย แต่จากข้อความในอรรถกถาวิภังค์ ที่กล่าวถึงปโยคสมบัติ เป็นปัจจัยหนึ่งที่จะทำให้วิบากที่เกิดหรือไม่เกิดขึ้น ท่านไม่แยกทวาร จึงกล่าวได้ว่า ปโยคสมบัติ (ความเพียร) เป็นปัจจัยอย่างหนึ่งทำให้วิบากทางปัญจทวารเกิดขึ้น

ปโยคสมบัติ หมายถึง การประกอบความเพียรในด้านการงาน เช่น มีความเพียรขยันในการประกอบอาชีพ และกรรมในอดีตให้ผลด้วยเลยทำให้เป็นเศรษฐี วิริยเจตสิก เป็นเจตสิกที่เพียรไม่ท้อถอยในการทำกุศล เช่น ใส่บาตรพระ ต้องมีความเพียรในการตื่นเช้าเพื่อจะเตรียมอาหารใส่บาตรให้พระ เป็นต้น

ขออนุโมทนาครับ

ยินดีในกุศลจิตค่ะ