ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

บางส่วนจากการสนทนาธรรม เช้า 15/11/61 ที่เดอะบัฟฟาโล่ อัมพวา

ต้องเข้าใจให้มั่นคงว่า ธรรมะไม่ใช่เรา ... ทำไมไม่ฟังให้เข้าใจว่าไม่มีใครทำอะไรได้และทั้งหมดไม่ใช่เรา ... เป็นธรรมะ คือ ธาตุรู้คือจิต เจตสิก และรูปไม่รู้อะไรเท่านั้นเอง เกิดดับสืบต่อ

ฟังและเข้าใจคำที่ได้ยิน จิตและธรรมะอะไรก็ตามเกิดเองไม่ได้ ต้องอาศัยปัจจัยสิ่งที่สามารถทำให้สิ่งนั้นเกิดได้

สภาพธรรมะมีสามอย่าง คือ จิตเจตสิก รูป เพราะฉะนั้น อะไรเป็นปัจจัยให้เกิดอะไร ... ก็สามอย่างนี้แหล่ะ จิตเป็นปัจจัยให้เกิดเจตสิก เจตสิกก็เป็นปัจจัยให้เกิดจิต รูปก็เป็นปัจจัยให้เกิดรูป และรูปก็เป็นปัจจัยให้เกิดจิต เจตสิกได้ และจิต เจตสิกก็เป็นปัจจัยให้เกิดรูปได้ ... ไม่ต้องไปหาปัจจัยอื่น ... แต่เราไม่รู้ ... แต่พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้และทรงแสดงให้เข้าใจ เข้าใจเป็นปัญญา

ปัญญาเป็นสภาพรู้ถูกต้องตามความเป็นจริง จะเรียกว่าปัญญาก็ได้ ไม่เรียกว่าปัญญาก็ได้ จะเรียกว่าญาณก็ได้ จะเรียกอะไรได้หมด แต่ว่าลักษณะนั้นคือสภาพที่เห็นถูกต้อง ... เข้าใจถูกต้องตามความเป็นจริง

ข้อสำคัญที่สุดฟังอะไรก็ตามแต่ไม่ใช่เรา เพราะฉะนั้น ไม่มีหนทางอื่นที่ว่าทำยังไรเห็นจะไม่ใช่เรา ฟังทั้งหมดเพื่อค่อยๆ เข้าใจขึ้นทีละเล็กทีละน้อยว่าไม่ใช่เรา ... แล้วจะไปคิดเองทำไมให้วุ่นวาย ให้เลอะเทอะ คิดอะไรก็ไม่รู้ ... ไม่คิดซะยังจะดีกว่า ... ถ้าคิดก็คิดถึงคำที่ได้ฟังว่าเข้าใจชัดเจนหรือยัง?

ฟังแล้วรู้ว่าความลึกซึ้งมี ถ้าได้เข้าใจความลึกซึ้งขึ้นอีก ... เราก็สนทนาเพื่อจะให้เข้าใจยิ่งขึ้นในสิ่งที่ได้ยินได้ฟังซึ่งเดี๋ยวนี้กำลังมี!!

ต้องไม่ลืมว่าเดี๋ยวนี้มี แต่ไม่รู้ เพราะฉะนั้น เราฟังเพื่อให้รู้สิ่งที่มีเดี๋ยวนี้ว่า ทั้งหมดไม่ใช่เรา ... แล้วเป็นอะไร? ฟังมาตั้งนานเริ่มเข้าใจว่าเป็นอะไรสิ่งนั้นเป็นอย่างนั้นไม่ใช่เรา

ถ้าไม่มีความรู้ความเข้าใจในสิ่งที่เคยยึดถือว่าเป็นเรา ... ความเป็นเราก็หมดไปไม่ได้ ... แต่ไม่ใช่ว่าทำยังไง!! ... ฟังให้เข้าใจสิ่งที่มี ... ฟังให้เข้าใจ!!!

เข้าใจเห็นที่กำลังมีขณะนี้แล้วหรือยัง? จิตเป็นสภาพรู้ ... น่าแปลก ... ต้นไม้ใบหญ้าไม่รู้ แต่ธาตุรู้มีแน่นอนเพราะเห็นมี ... เห็นไม่ใช่สิ่งที่ถูกเห็น แต่เห็นเกิดขึ้นเห็นสิ่งที่ถูกเห็น

ไม่ใช่หวังว่าเมื่อไหร่จะไม่เป็นเรา ถ้าไม่มีความเข้าใจ ... ไม่มีทางเลย ... แล้วเข้าใจอีกนานเท่าไหร่? ... ไม่ต้องหวังเลย ... กำลังเห็นแท้ๆ และกำลังพูดเรื่องเห็นด้วย แล้วก็รู้ว่าเห็นไม่ใช่เรา ... แล้วก็รู้ว่าเห็นไม่ใช่รูป เห็นเป็นธาตุรู้ ... ได้ยินสักเท่าไหร่เห็นก็ยังเป็นเรา เพราะฉะนั้น ต้องมีความอดทนขันติบารมี วิริยบารมี ไม่ท้อถอยเลยเพราะรู้ว่าวันหนึ่งฟังแล้วจะถึงขณะที่กำลังเริ่มเข้าใจตรงเห็น

ตอนนี้เห็นก็เห็น ไปฟังก็ฟังไป ... ไม่ได้รู้ตรงสภาพธรรมะใดเลยทั้งสิ้น แต่วันหนึ่งจากการฟัง จะมีการรู้และเข้าใจลักษณะหนึ่ง เริ่มเห็นความต่างกันว่าเราฟังขณะนี้ไม่มีขณะที่เข้าใจลักษณะหนึ่งเหมือนเดิม มีไฟฟ้า มีโต๊ะ มีเก้าอี้ แต่ว่าในขณะหนึ่งที่มีความเข้าใจมั่นคงขึ้น จะมีการที่กำลังเข้าใจสิ่งหนึ่งตามที่ได้ฟังว่าหนึ่งเป็นหนึ่ง ขณะนั้นก็เป็นปัญญาอีกระดับหนึ่งซึ่งเกิดจากการฟัง แล้วไม่มีความเป็นตัวตนที่จะไปทำอะไร เพราะถ้าเป็นตัวตนจะทำก็ยิ่งปิดบัง ... กั้นมากขึ้น

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ด้วยความเคารพยิ่ง