[เล่มที่ 66] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย มหานิทเทส เล่ม ๕ ภาค ๒ - หน้าที่ 124

ว่าด้วยความทะเลาะ...มาจากสิ่งที่รัก

[๔๔๘] ชื่อว่า สิ่งที่รัก ในคำว่า

ความทะเลาะ ความวิวาท

ความรำพัน ความโศก ความตระหนี่

มีมาแต่สิ่งที่รัก

ได้แก่วัตถุเป็นที่รัก ๒ อย่าง คือ สัตว์ ๑ สังขาร ๑.

สัตว์ผู้เป็นที่รักเป็นไฉน?

ชนเหล่าใดในโลกนี้ เป็นผู้ใคร่ความเจริญ ใคร่ประโยชน์ ใคร่ความสบาย ใคร่ความปลอดโปร่งจากโยคกิเลส คือ เป็นมารดา เป็นบิดา เป็นพี่น้องชาย เป็นพี่น้องหญิง เป็นบุตร เป็นธิดา เป็นมิตร เป็นพวกพ้อง เป็นญาติ หรือเป็นสาโลหิต

ชนเหล่านี้ชื่อว่า สัตว์ผู้เป็นที่รัก.

สังขารเป็นที่รักเป็นไฉน?

รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะที่ชอบใจเหล่านั้นชื่อว่า สังขารเป็นที่รัก.

ชนทั้งหลาย แม้ผู้มีความหวาดระแวงในการแย่งชิงวัตถุที่รัก ย่อมทะเลาะกัน คือเมื่อวัตถุที่รักกำลังถูกแย่งชิงเอาไป
ย่อมทะเลาะกันบ้างเมื่อวัตถุที่รักถูกแย่งชิงไปแล้ว
ย่อมทะเลาะกันบ้าง แม้ผู้มีความหวาดระแวงในความแปรปรวนไปแห่งวัตถุที่รัก

ย่อมทะเลาะกัน คือเมื่อวัตถุที่รักกำลังแปรปรวนไป
ย่อมทะเลาะกันบ้าง เมื่อวัตถุที่รักแปรปรวนไปแล้ว
ย่อมทะเลาะกันบ้าง แม้ผู้มีความหวาดระแวงในการแย่งชิงวัตถุที่รัก

ย่อมวิวาทกัน คือเมื่อวัตถุที่รักกำลังถูกแย่งชิงเอาไป
ย่อมวิวาทกันบ้างเมื่อวัตถุที่รักถูกแย่งชิงไปแล้ว
ย่อมวิวาทกันบ้าง แม้ผู้มีความหวาดระแวงในความแปรปรวนไปแห่งวัตถุที่รัก
ย่อมวิวาทกัน คือเมื่อวัตถุที่รักกำลังแปรปรวนไป
ย่อมวิวาทกันบ้าง เมื่อวัตถุที่รักแปรปรวนไปแล้ว

ย่อมวิวาทกันบ้าง แม้ผู้มีความหวาดระแวงในการแย่งชิงวัตถุที่รัก
ย่อมรำพัน คือเมื่อวัตถุที่รักกำลังถูกแย่งชิงเอาไป
ย่อมรำพันบ้าง เมื่อวัตถุที่รักถูกแย่งชิงไปแล้ว
ย่อมรำพันบ้าง แม้ผู้มีความหวาดระแวงในความแปรปรวนไปแห่งวัตถุที่รัก
ย่อมรำพัน คือเมื่อวัตถุที่รักกำลังแปรปรวนไปแล้ว
ย่อมรำพันบ้าง เมื่อวัตถุที่รักแปรปรวนไปแล้ว
ย่อมรำพันบ้าง แม้ผู้มีความหวาดระแวงในการแย่งชิงวัตถุที่รัก
ย่อมเศร้าโศก คือเมื่อวัตถุที่รักกำลังถูกแย่งชิงเอาไป
ย่อมเศร้าโศกบ้าง เมื่อวัตถุที่รักถูกแย่งชิงไปแล้ว
ย่อมเศร้าโศกบ้าง แม้ผู้มีความหวาดระแวงในความแปรปรวนไปแห่งวัตถุที่รัก
ย่อมเศร้าโศก คือเมื่อวัตถุที่รักกำลังแปรปรวนไปย่อมเศร้าโศกบ้าง
เมื่อวัตถุที่รักแปรปรวนไปแล้ว ย่อมเศร้าโศกบ้าง
และย่อมรักษา ปกครอง ป้องกัน หวงห้าม ตระหนี่วัตถุที่รัก
เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่า

ความทะเลาะ ความวิวาท ความรำพัน ความเศร้าโศก ความตระหนี่มีมาแต่สิ่งที่รัก.