ปัจจุบันปรมัตถธรรมที่ศึกษาเล่าเรียนกันอยู่นี้จะสามารถเห็นด้วยปัญญาได้หรือไม่ เป็นไปได้หรือไม่ ครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

พระพุทธเจ้า ย่อมแสดงธรรม ที่สามารถรู้ได้ตามความเป็นจริง สิ่งใดที่รู้ไม่ได้ พระองค์ย่อมไม่ทรงแสดง เพราะฉะนั้น คำสอนที่พระพุทธเจ้าทรงแสดง ทั้งเรื่องสภาพธรรมที่เป็นนามธรรม และ รูปธรรม ก็สามารถที่จะรู้ได้ อะไรรู้ ไม่ใช่เรารู้ แต่เป็นปัญญาที่รู้ เพราะฉะนั้น เมื่อมีปัญญา ที่เป็นปัญญาระดับสูงที่เป็นการเจริญสติปัฏฐาน ย่อมสามารถรู้ตามความเป็นจริง ตามที่พระพุทธเจ้าทรงแสดง ตามคำสอน ตามที่เรียนได้ เพราะฉะนั้น อาศัย ปริยัติ เพื่อถึงปฏิบัติที่เข้าใจความจริงในขณะนี้ แต่จะต้องใช้เวลาที่อบรมอย่างยาวนาน เพราะปัญญาเป็นพืชที่เติบโตช้า และสะสมอวิชชามามาก แต่สามารถค่อยๆ รู้ความจริงได้ ไม่เช่นนั้นก็จะไม่มีพระอริยสาวกเลย แต่หากได้อ่านประวัติของท่านเหล่านั้น ท่านสะสมปัญญามาอย่างยาวนานนับชาติไม่ถ้วน เพราะฉะนั้น สามารถที่จะรู้ความจริงได้ ด้วยการฟัง ศึกษาพระธรรมต่อไป ในอนาคตกาล อีกยาวนานย่อมรู้ความจริงตามที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงได้ ครับ ซึ่ง หากได้ยินพระธรรมคุณของพระพุทธเจ้าที่ว่า

"สวากขาโต ภควตา ธมฺโม" พระธรรมเป็นสิ่งที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ดีแล้ว

"สันทิฏฐิโก" เป็นสิ่งที่ผู้ได้บรรลุจะพึงเห็นเอง

"อกาลิโก" เป็นสิ่งที่ปฏิบัติได้ ให้เกิดผลได้ไม่จำกัดกาลเวลา

"เอหิปัสสิโก" เป็นสิ่งที่ควรเรียกผู้อื่นว่าท่านจงมาดูเถิด

"โอปนยิโก" เป็นสิ่งที่ควรน้อมเข้ามาใส่ตัว

"ปัจจัตตัง เวทิตัพโพ วิญญูหิ" เป็นสิ่งที่ผู้ศึกษาและประพฤติปฏิบัติพึงรู้ได้เฉพาะตน

จะเห็นนะครับว่า พระธรรมคุณ แสดงถึงธรรมที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงว่า สามารถรู้ได้รู้ได้เฉพาะตน คือ รู้ด้วยปัญญา ครับ

ขออนุโมทนา

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

จริงที่สุด คือ ปรมัตถธรรม มี ๔ ประการ คือ จิต (สภาพธรรมที่เป็นใหญ่เป็นประธานในการรู้แจ้งอารมณ์) เจตสิก (สภาพธรรมที่เกิดร่วมกับจิต) รูป (สภาพธรรมที่ไม่รู้อะไรเลย ไม่ใช่สภาพรู้) และ พระนิพพาน ทั้งหมดนั้น เป็นสภาพธรรมที่มีจริง ไม่เปลี่ยนแปลงลักษณะเป็นอย่างอื่น เป็นจริงอย่างไร ก็เป็นจริงอย่างนั้น

ธรรมเป็นสิ่งที่มีจริง สามารถพิสูจน์ได้ทุกขณะว่าเป็นสิ่งที่มีจริง ไม่ว่าจะได้เห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส รู้สิ่งที่กระทบสัมผัส คิดนึก ดีใจ เสียใจ ติดข้อง ยินดีพอใจ หงุดหงิด โกรธขุ่นเคือง ไม่พอใจ เป็นต้น ล้วนเป็นธรรมทั้งหมด ธรรม ไม่ได้หมายถึงเพียงสภาพธรรมฝ่ายดีเพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่หมายรวมถึงสิ่งที่มีจริงทั้งหมด ชีวิตประจำวันที่ดำเนินไปนั้นไม่พ้นไปจากธรรมเลย เมื่อไม่ได้ศึกษา ย่อมไม่สามารถจะรู้ได้ว่าเป็นธรรม เพราะแท้ที่จริงแล้ว ทุกขณะเป็นธรรม มีจิต (สภาพธรรมที่เป็นใหญ่ เป็นประธานในการรู้แจ้งอารมณ์) เจตสิก (สภาพธรรมที่เกิดร่วมกับจิต) และ รูป เกิดขึ้นเป็นไปอยู่ตลอดเวลา

สิ่งที่มีจริงๆ เหล่านี้ เป็นธรรม เป็นปรมัตถธรรม และเป็นที่ตั้งให้ปัญญารู้ถูกเห็นถูกตามความเป็นจริงได้ เพราะปัญญา เป็นสภาพธรรมที่รู้สิ่งที่มีจริงตามความเป็นจริง สามารถเกิดขึ้นเป็นไปได้ เมื่อมีการอบรม เริ่มต้นที่การฟังในสิ่งที่มีจริงในขณะนี้ บ่อยๆ เนืองๆ

ธรรมเป็นเรื่องที่ละเอียด ยากที่จะเข้าใจ แต่ก็สามารถที่จะเข้าใจได้ การศึกษาธรรม เป็นการศึกษาถึงสภาพธรรมที่ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน เพื่อเข้าใจสภาพธรรมตามความเป็นจริง เนื่องจากคุ้นเคยกับความเป็นตัวตน คุ้นเคยกับความเป็นเรา พร้อมทั้งได้สะสมความไม่รู้มาอย่างเนิ่นนาน จึงหลงยึดถือสภาพธรรมที่กำลังปรากฏว่าเป็นต้วตน เป็นสัตว์ เป็นบุคคล เป็นเรา ดังนั้น ธรรม ซึ่งเป็นสิ่งที่มีจริงนั้น จึงควรที่จะศึกษา เพื่อความเข้าใจถูก เห็นถูกตามความเป็นจริง ซึ่งจะเป็นไปเพื่อละคลายความไม่รู้ ละความเห็นผิดในสภาพธรรมว่าเป็นตัวตน เป็นสัตว์ เป็นบุคคลได้ในที่สุด ครับ.

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...

สภาพธรรมที่มีจริงที่กำลังเรียนในขณะนี้ ถ้าเหตุปัจจัยพร้อม ปัญญาเกิดก็สามารถรู้ได้ ค่ะ

สรุปคือรู้ได้แน่ แต่รู้ได้บ้างคือรู้ได้ไม่สุดอย่างแน่นอนในชาตินี้ และไม่รู้ว่าจะรู้ได้ในชาติไหนใช่ไหมครับ เพราะแล้วแต่เหตุปัจจัย

ถูกต้อง ครับ อนุโมทนา

ขอบพระคุณสำหรับคำตอบครับ

ขออนุโมทนา

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาครับ