สวัสดีครับ

ขออนุญาตถามเกี่ยวกับธรรมารมณ์ครับ

ความเข้าใจของผม ธรรมารมณ์คือความนึกคิด ที่กระทบกับอายาตนะทางใจ แต่เคยได้ยินได้ฟังบางที่เขาบอกว่า ธรรมารมณ์นั้นคือ รวมถึงสิ่งที่ละเอียด เช่น สีหรือรูปทิพย์ กายทิยพ์ เสียงทิพย์ รสทิพย์ กลิ่นทิพย์ บ้างก็บอกว่า ความนึกคิดคือกายบ้าง ผมเลยสับสนครับ เลยอยากขอควาใกระจ่างในเรื่องนี้จากท่านผู้รู้ทีนะครับ

ความนึกคิด คือ ธรรมารมณ์ หรือไม่

พวกกายทิพย์ รูปทิพย์ เช่น สี เสียง เป็นธรรมารมณ์หรือไม่

โอปปาติกะที่สื่อจิตมา เป็นธรรมารมณ์หรือไม่

ความฝัน เป็นธรรมารมณ์ หรือไม่

นิมิตที่เกิดขึ้นตอนทำสมาธิ เป็นธรรมารมณ์หรือไม่

ธรรมารมณ์ คือ นามธรรมอย่างเดียว ใช่หรือไม่

คำว่าใจ หรือมนายตนะ อายาตนะทางใจ คือ รูปธรรม หรือ นามธรรม ครับ

ขอบพระคุณสำหรับความเมตตากรุณาครับ

ขอผู้รู้ในธรรมนี้ช่วยให้คำตอบเพื่อเป็นธรรมทานทีนะครับ ขอบคุณครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
สิ่งใดก็ตามที่เคยเข้าใจคลาดเคลื่อนจากความเป็นจริง ก็ขอให้ทิ้งไปได้เลย
ก่อนอื่นก็ต้องเข้าใจให้ถูกต้องว่า ธัมมารมณ์ คืออะไร? ธัมมารมณ์ คือ อารมณ์ที่รู้ได้เฉพาะทางใจเท่านั้น สิ่งที่เป็นธัมมารมณ์ ได้แก่ จิต ทั้งหมด เจตสิก ทั้งหมด ปสาทรูป ๖ สุขุมรูป (รูปที่ละเอียด) ๑๖ รูป นิพพาน และบัญญัติ เรื่องราวต่างๆ
* * ขณะที่คิดนึก ไม่ว่าจะคิดนึกเรื่องอะไรก็ตาม สภาพที่คิด มีจริง คือ จิตและเจตสิก ส่วนเรื่องที่คิด ไม่มีจริง ซึ่งเป็นบัญญัติเรื่องราวต่างๆ นั่นเอง บัญญัติเรื่องราวต่างๆ ก็เป็นธัมมารมณ์ แม้แต่การคิดถึงเรื่องสัตว์ในภพภูมิอื่น เรื่องที่คิด ก็เป็นธัมมารมณ์ และ แม้ในขณะที่ฝัน ก็ฝันเห็นเรื่องต่างๆ สภาพที่ฝัน มีจริง เพราะเป็นจิตเจตสิก ที่คิดนึกทางใจ ส่วนเรื่องที่ฝัน ไม่มีจริง แต่เป็นเรื่องราวต่างๆ เรื่องราวต่างๆ นั้น จึงเป็นธัมมารมณ์
* * ขณะที่นั่งสมาธิ เป็นการประพฤติปฏิบัติที่ผิด ไม่ใช่หนทางที่จะทำให้เข้าใจความจริง ขณะนั้น อาจจะคิดถึงเรื่องต่างๆ ด้วยก็ได้ ซึ่งเรื่องราวต่างๆ ก็เป็นธัมมารมณ์ เพราะไม่ได้รู้ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย แต่รู้ได้ทางใจ เพราะกำลังคิดนึกในขณะนั้น
* * ธัมมารมณ์ กว้างขวางมาก มีทั้งนามธรรม (จิต เจตสิก นิพพาน) รูปธรรม (ปสาทรูป ๕ สุขุมรูป ๑๖) และ บัญญัติ ดังนั้น ธัมมารมณ์ จึงไม่ได้หมายถึงเฉพาะนามธรรมเท่านั้น
* * มนายตนะ หมายถึง จิต เท่านั้น ซึ่งจิตรู้ได้ทั้งหมด รู้ได้ทั้งนามธรรม รูปธรรม และบัญญัติ ครับ
ก็ขอให้คุณ อัญญา ได้ตั้งต้นในการศึกษาจริงๆ เพราะพระธรรมเป็นเรื่องที่ละเอียดมาก ค่อยๆ ฟังค่อยๆ ศึกษา ค่อยๆ สะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกไปทีละเล็กทีละน้อย จะเข้าใจมากๆ เข้าใจทั้งหมด ก็เป็นไปไม่ได้ แต่สามารถเข้าใจได้ตามกำลังปัญญาของตนเท่านั้น
ขอเชิญศึกษาเพิ่มเติมได้ที่หัวข้อด้านล่างนี้ครับ
ธรรมคืออะไร ต้องไปแสวงหาธรรมที่ไหนหรือไม่

จะเริ่มต้นศึกษาธรรมะอย่างไร

ศึกษาพระธรรมเพื่อเข้าใจอะไร

ธรรมะ ปรมัตถธรรม อภิธรรม

ปรมัตถธรรม คือ สิ่งที่มีจริง

สำหรับผู้เริ่มต้น

... ยินดีในกุศลของทุกๆ ท่านครับ ...

ขอบพระคุณสำหรับคำตอบมากครับ สาธุ