เมื่อวันเสาร์ที่ ๒๓ ต.ค. ๒๕๕๓ คุณอมรา ฉายะพงศ์ เชิญท่านอาจารย์สุจินต์บริหารวนเขตต์ ร่วมสนทนาธรรมภาคภาษาอังกฤษที่ องค์การพุทธศาสนิกสัมพันธ์โลก (พสล.) ในเวลา ๑๔๐๐ – ๑๖๓๐ เมื่อไปอินเดียครั้งก่อน ในเดือน ต.ค.๕๒ นั้น อาจารย์สวนิต ยมาภัย ได้กล่าวถึงการสนทนาธรรมภาษาอังกฤษในวันปิยมหาราชที่ พสล. นึกเสียดายที่ไม่ทราบ เลยไม่ได้ไปร่วม ในปีนี้เมื่อได้ทราบจากสหายธรรมที่สนทนาธรรมภาษาอังกฤษในภาคบ่ายวันเสาร์ว่า ปีนี้ก็จะจัดเหมือนเดิม จึงตั้งใจเต็มที่ว่า ต้องไปร่วมฟังการสนทนาด้วย (ยังไม่สามารถร่วมสนทนาได้) เมื่อถึงวันเสาร์ที่ ๒๓ ต.ค. ๕๓ ในตอนสายๆ ดิฉันและสามีจึงขับรถไปจอดที่ตลาดหมอชิต แล้วนั่งรถไฟฟ้าไปลงที่สถานีพร้อมพงศ์ แวะไปทานอาหารกลางวัน ที่เอ็มโพเรียม แล้วก็หาทางออกมาที่สวนเบญจศิริ ต้องถามยามเสียหลายคน เพราะเป็นคนชายขอบ (กรุงเทพ) นานๆ จะเข้าเมืองที จึงเป็นบ้านนอกเข้ากรุง เมื่อถึงสวนเบญจศิริ มีคนบอกว่า ตึก พสล. อยู่ด้านหลังสวน เดินไปจนเกือบสุด ก็ยังไม่เห็น (นอกจากเป็นบ้านนอกเข้ากรุงแล้ว ตาก็ยังไม่ดีอีก) จึงต้องถามยามอีกคน (หวังว่าจะเป็นคนสุดท้าย) ยามชี้มือให้ดูป้ายชื่อตึกที่ขวางอยู่ข้างหน้า อยู่ตรงนั้นเอง ดีใจที่หาเจอ ไปถึงก่อนเวลาครึ่งชั่วโมง หวังจะเห็นใครบ้าง ไม่เห็นใครสักคน แม้แต่เจ้าหน้าที่ จะผิดวัน ผิดที่หรือเปล่านะ เดินไปเดินมาได้ยินเสียงคนพูด ในห้องประชุมเล็ก เปิดประตูเข้าไปดู พบสหายธรรมจากมูลนิธิฯ หลายคน ใช่แน่แล้ว เลยรีบเข้าไปหาที่นั่ง ผู้คนก็ทยอยมาเรื่อยๆ จนเต็มห้องประชุมเล็กนั้น ประมาณ ๓๐ คน มีทั้งไทย ฝรั่งชาติต่างๆ อินเดีย และอีกคนอาจจะเป็นญี่ปุ่น ท่านอาจารย์มาถึงก่อนเวลาเล็กน้อย เมื่อถึงเวลาก็เริ่มสนทนา ขอสรุปความประทับใจที่ได้จากการสนทนาธรรมครั้งนี้ อาจจะผิดหรือตกหล่นไปบ้าง ก็ขออภัย เป็นความคิดนึกจากการฟังของตัวเองคนเดียว

ท่านอาจารย์บรรยายถึงสภาพธรรมที่ปรากฏในชีวิตประจำวัน การเห็น การได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส กระทบสัมผัส คิดนึกต่างๆ ระหว่างการบรรยาย ก็มีการซักถามจากผู้ฟัง หรือท่านอาจารย์ถามให้ผู้ฟังตอบ สมมติว่าฝรั่งชายท่านหนึ่ง ชื่อ Mr. A และหญิงอินเดียชื่อ Mrs. B ก็แล้วกันนะคะ

Mr. A ถามว่า เมื่อบอกว่าไม่มีตัวตน มีแต่จิต เจตสิก รูป แล้วจะรู้ความแตกต่างได้อย่างไรว่า ใครเป็นใคร เราตอบในใจว่า จากการสะสมที่ต่างกัน ท่านอาจารย์จะตอบว่าอย่างไรก็จำไม่ได้ เพราะตอนนั้นจิตคงคิดเรื่องอื่น เมื่อ..

ท่านอาจารย์บรรยายว่า สภาพธรรมเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย ไม่มีใครสามารถเปลี่ยนแปลงสภาพธรรมได้ หรือมีใครเปลี่ยนได้?

Mr. A ยกมือขึ้นแล้วบอกว่า เปลี่ยนได้

ท่านอาจารย์พูดว่า ไหนลองเปลี่ยนซิคะ

Mr. A พูดว่า อย่างแก้วใบนี้ ทุบให้แตก ก็เปลี่ยนแล้ว

ท่านอาจารย์ ตอบทันทีว่า แต่ก็ไม่ใช่สภาพธรรมเมื่อกี้นี้ เพราะสภาพธรรมเมื่อกี้นี้ เกิดขึ้นแล้วดับไปแล้ว ไม่กลับมาเกิดซ้ำอีกเลย ตรงนี้แหละค่ะ รู้สึกเข้าใจไปในใจ แจ่มแจ้งมากเลยค่ะ กราบขอบพระคุณท่านอาจารย์ เมื่ออภิปรายตอบโต้กันไปมาอย่างสนุกสนาน

Mrs. B ก็ขอให้ท่านอาจารย์อธิบายธรรมตั้งแต่เบื้องต้น เพื่อผู้ฟังจะได้ไม่สับสน แต่..

Mr. A บอกว่า ชอบวิธีนี้ คือ ท่านอาจารย์ถามให้คิด แล้วผู้ฟังก็ช่วยกันตอบ เขาเข้าใจดี แล้วก็ถามต่อไป..ว่า ทำอย่างไรเขาจึงจะละความติดข้องถึงความหลังในอดีต ที่คิดแล้วทำให้เศร้าได้

ท่านอาจารย์ ถามว่า ความติดข้องของเขาในวันนี้ กับเมื่อวานนี้น้อยหรือมากกว่าความติดข้องในวันนี้

Mr. A ทำท่างงๆ แต่ก็ตอบว่า ความติดข้องของเขาวันนี้ กับเมื่อวานนี้เหมือนกัน

ท่านอาจารย์ ตอบว่า เป็นไปไม่ได้ ทุกครั้งที่เห็น ก็ติดข้องในสิ่งที่เห็น ทุกครั้งที่ได้ยินก็ติดข้องในเสียง แล้วความติดข้องของเมื่อวานนี้จะเท่ากับวันนี้ได้อย่างไร ชายที่เราคิดว่าเป็นญี่ปุ่น ก็พยายามช่วยอธิบายว่า ต้องฟังธรรมให้เข้าใจ แล้วถ้าสติปัฏฐานเกิดจึงจะเข้าใจมากขึ้น

ท่านอาจารย์ สรุปว่า ตราบใดที่ยังไม่รู้ว่า ทุกขณะเป็นธรรม และธรรมทั้งหลายเป็นอนัตตา สติปัฏฐานก็ไม่สามารถเกิดได้ เข้าใจขึ้นมากเลยค่ะ ท่านอาจารย์ขา ถ้าแม้ขั้นการฟังยังเป็นตัวตนตลอดเวลาอย่างนี้ สติปัฏฐานจะเกิดได้อย่างไร ถ้ามีสัญญา ความจำขั้นฟังได้บ้างว่า ทุกอย่างเป็นธรรม และธรรมทั้งหลายเป็นอนัตตา สติปัฏฐานคงมีโอกาสหาช่องว่างเกิดแทรกขึ้นได้บ้าง

เวลาผ่านไปอย่างสนุกสนาน สลับกับความปีติที่ได้เข้าใจธรรมเพิ่มขึ้น ถึงเวลา ๑๖:๓๐ อย่างไม่รู้ตัว ทุกคนเสียดายที่หมดเวลา และกรรมการ พสล. ก็ขอให้ท่านอาจารย์กรุณามาร่วมสนทนาจากปีละครั้ง เป็น ๔ ครั้ง ในปีต่อไป หวังว่าคงจะได้ไปร่วมฟังการสนทนาเช่นเคยค่ะ (โลภะทำกิจของตนเองอย่างซื่อสัตย์เช่นเคยเหมือนกัน)

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาค่ะ....

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาค่ะ

ตราบใดที่ยังไม่รู้ว่า ทุกขณะเป็นธรรม และธรรมทั้งหลายเป็นอนัตตา

สติปัฏฐานก็ไม่สามารถเกิดได้

..............

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาค่ะ

ขอขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ

กราบอนุโมทนาพี่แดงค่ะ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนา คุณ Kanchana C. มากครับ ที่นำเรื่องราวและธรรมะที่น่าสนใจมาให้ได้รับรู้ และทำความเข้าใจครับ ผมมีความรู้สึกที่แปลกอยู่อย่างหนึ่งว่า เวลาชาวต่างประเทศสนทนากันนั้น คำถามและเนื้อหา มักจะต่างไปจากการสนทนาของคนไทยเรา อาจจะเป็นที่มุมมองหรือประสบการณ์ ที่ต่างกันซึ่งคำถามของชาวต่างประเทศ ดังที่ซักถามอาจารย์ข้างต้นนั้น บ้างทีก็ตรงๆ ทำให้ได้มุมมอง และเข้าใจได้เพิ่มขึ้นมากเลยครับ โดยเฉพาะสำหรับผม ผมเคยฟังเทปสนทนาของ คุณอลันและพระธรรมธโร (หากจำชื่อท่านไม่ผิด และไม่ทราบว่าท่านจำวัดอยู่ที่ใดครับตอนนี้) ท่านอธิบายปัญหา และตอบคำถามบ้างเรื่องได้ตรงดีจริง เช่น คราวหนึ่ง คุณอลันท่านตอบคำถามทหารอากาศที่ถามว่า หากเราเป็นทหารต้องสู้รบฆ่าฟันข้าศึกศัตรู แล้วจะประพฤติปฏิบัติธรรมได้อย่างไร ท่านก็ถามกลับว่า ทำไมเราต้องรอให้สู้รบ แล้วจึงจะปฏิบัติธรรมล่ะ ทำให้ผู้ถามย้อนคิดได้ดีทีเดียวหากเป็นไปได้ จะมีการคัดบทสนทนาและคำถามของชาวต่างประเทศกับท่านอาจารย์ มาแปลลงกระดานสนทนาให้ได้ศึกษาทำความเข้าใจในอีกมุมมองหนึ่งด้วยก็จะดีมากๆ เลยนะครับ

เห็นด้วยกับคุณจักรกฤษณ์ค่ะ พี่ถึงได้พยายามฟังทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ ซึ่งก็ไม่สันทัดเท่าไร แต่เมื่อฟังๆ ไปแล้ว ศัพท์ธรรมในภาษาอังกฤษก็มีไม่มาก ฟังไม่กี่หนก็เข้าใจเกือบหมด แล้วท่านอาจารย์ก็ตอบคำถามของชาวต่างชาติเรื่องสภาพธรรมได้ชัดเจนมาก มีแต่เรื่องสภาพธรรมล้วนๆ ไม่ค่อยมีเรื่องราวมากเหมือนที่เราฟังในภาคภาษาไทย อาจจะเป็นเพราะชาว ต่างประเทศที่ศึกษาพระพุทธศาสนา เพราะสนใจเรื่องสภาพธรรม แต่พวกเรายึดติดกับเรื่องราว ที่เคยได้ยินได้ฟังมาแต่เกิด (คิดเอาเอง) เมื่อถอดเทปแนวทางเจริญวิปัสสนาจบแล้ว คิดว่า จะนำการสนทนาภาคภาษาอังกฤษที่คุณ อลัน เวลเลอร์ ถอดเทปไว้ มาแปลลงในกระดานสนทนา ยิ่งรู้ว่ามีคนสนใจ (อย่าน้อยก็ ๑ ท่าน คือ คุณจักรกฤษณ์) ก็คุ้มค่าแล้วค่ะ

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาพี่แดงล่วงหน้าเลยนะครับ

ดิฉันก็สนใจด้วย ขออนุโมทนากับทุกท่านนะคะ

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาอ.แดงค่ะ