ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ข้อความบางตอน จากการสนทนาธรรมวันที่ ๒๘ พฤษภาคม ๒๕๕๓ "วันวิสาขบูชา" ณ อาคารมูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนาโดย ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ และ คณะวิทยากร ถอดเทป โดย คุณย่าสงวน สุจริตกุล

ทุกอย่างที่พระผู้มีพระภาคฯ ทรงแสดง มีความละเอียดมาก และ ทรงแสดงเพื่อ "ประโยชน์อย่างแท้จริงของผู้ที่ได้ฟังพระธรรม" เพราะฉะนั้น ผู้ฟัง ก็ควรฟังแต่ละคำที่ทรงแสดง ให้เข้าใจถึงความละเอียดเพิ่มขึ้นๆ แม้แต่คำว่า "ธรรมะ" เดี๋ยวนี้เป็นธรรมะ ทุกคนตอบได้ จากความจำ แต่ขณะที่สภาพธรรมกำลังปรากฏ เช่น "สภาพแข็ง" กำลังปรากฏ มีจริงไหม ต้องเป็นผู้ตรงต่อสภาพธรรม

ถ้าตอบว่า มีจริง ... หมายความว่า มีสภาพแข็ง ... เมื่อสภาพแข็ง กำลังปรากฏ หรือว่า ไม่ใช่ขณะที่สภาพแข็ง กำลังปรากฏ หรือ เพียงจำได้ว่า สภาพแข็งมีจริง นี่คือความละเอียด เพราะฉะนั้น การฟังพระธรรม ... ต้องเป็นผู้ละเอียด เป็นผู้ที่มีความเคารพในพระธรรม และเป็นผู้ที่มีความเข้าใจจริงๆ ว่าเมื่อฟังพระธรรม ก็รู้ว่า ... ขณะที่กำลังกล่าวว่า "ทุกอย่างเป็นธรรมะ" ขณะนั้น ไม่ได้รู้ความจริงของ "สภาพธรรมแต่ละอย่าง" ที่กำลังปรากฏเลย จนกว่าจะมีความเข้าใจเพิ่มขึ้นและ สามารถที่จะค่อยๆ รู้จัก "สภาพธรรมที่กำลังปรากฏ" ตามปกติ ตามความเป็นจริงโดยการระลึก ตรง ลักษณะ ของสภาพธรรมใดสภาพธรรมหนึ่งที่กำลังปรากฏ ตามปกติ ตามความเป็นจริง ในชีวิตประจำวัน.
และ สามารถ "พิสูจน์ได้" ว่า ตรงกับที่ได้ยินได้ฟัง
.
ขออนุโมทนา

กราบอนุโมทนาค่ะ

คำถาม คงจะมีกันแต่สภาพรู้แข็งกำลังปรากฏเป็นส่วนมาก ไม่ใช่ขณะสภาพแข็งกำลังปรากฏใช่ไหมครับ ท่านเจ้าของกระทู้ สภาพแข็งยืนอยู่ ๑๗ ขณะจิต จิตก็มีแต่สภาพรู้แข็งเป็นอารมณ์ จะรู้สภาพแข็งได้ก็ทางมโนทวาร แต่สภาพแข็ง ก็ได้ถึงภังคขณะในขณะจิตที่ ๑๗ เสียแล้ว แล้วอุปาทขณะแห่งจิตดวงใหม่ก็ยังมีรูปแข็งให้เกิดขึ้นทางมโนทวาร การรู้สภาพแข็งจึงเกิดขึ้นใช่ไหมครับท่านสหธรรมิก

เรียน คุณ "ชีวิตคือขณะจิต"

คำถาม คงจะมีกันแต่สภาพรู้แข็งกำลังปรากฏเป็นส่วนมาก ไม่ใช่ขณะสภาพแข็งกำลัง ปรากฏใช่ไหมครับ ท่านเจ้าของกระทู้ ^^ ยังไม่เข้าใจคำถามค่ะ.

ตามหลักธรรม "ลักษณะของสภาพแข็ง" รู้ได้ทาง "กายทวารวิถีจิต" ก่อน และเมื่อวาระจิตทางกายทวารวิถีจิตดับหมดไป ภวังคจิตต้องเกิดคั่นหลายขณะ "มโนทวารวิถีจิต" ซึ่งเป็นการรู้อารมณ์ทางใจ จึงเกิดขึ้น และ รู้ "ลักษณะของสภาพแข็ง" นั้น สืบต่อจากวิถีจิตทางปัญจทวารที่ดับไปหมดแล้ว ค่ะ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

รูป ๑ รูป กระทบตากี่ขณะจิตครับ

ขออนุโมทนา เพิ่ง (คิดว่า) จะเข้าใจสภาพแข็งกำลังปรากฏและสภาพรู้แข็ง ถ้าสภาพแข็งกำลังปรากฏ จะเป็นวิปัสสนาญาณ หรือเปล่า ครับ

สภาพแข็งกำลังปรากฏ ... ปรากฏกับใครก็ได้ที่มีกายปสาทรูป ส่วนจะเป็นอารมณ์ของวิปัสสนาญาณหรือไม่นั้น ขึ้นอยู่กับระดับของปัญญา ค่ะ

เรียนคุณ ชีวิตคือขณะจิต

ขออธิบายความเข้าใจตามกระทู้ อย่างนี้นะคะ

ปกติแล้ว สภาพธรรมที่ปรากฏกับแต่ละบุคคลนั้น เป็นเรื่อง ปัจจัตตัง (รู้ได้เฉพาะตน) และไม่ได้หมายความว่า มีเพียงสภาพแข็งเท่านั้นที่ปรากฏ แต่เป็นสภาพธรรมใดก็ได้ที่กำลังปรากฏกับจิต ซึ่งเป็นไปตามเหตุปัจจัย เป็นอนัตตา

ที่กล่าวในกระทู้ เป็นการยกตัวอย่างเฉพาะ "สภาพแข็ง" ซึ่งเป็น รูปธรรม แต่ อารมณ์ของสติปัฏฐานนั้น คือ สภาพธรรมที่มีจริง ที่กำลังปรากฏ (ทั้งนามธรรมและรูปธรรม ซึ่งปรากฏทีละลักษณะ) ยกเว้น "บัญญัติ" เท่านั้น ที่ไม่สามารถเป็นอารมณ์ของสติปัฏฐานได้ เพราะเหตุว่า บัญญัติไม่ใช่สภาพธรรมที่มีจริง จึงไม่มีลักษณะให้สติระลึกรู้ได้

ขออนุโมทนาที่สนทนาครับ สภาพแข็งกำลังปรากฏมีอายุ ๑๗ ขณะ และปรากกฏทางกายทวารเท่านั้น ที่ว่ารู้สภาพแข็ง ทันสภาพแข็งกันนั้น ผมขอถามท่านสหธรรมิกทั้งหลายว่า วิถีจิตที่เท่าไร ชื่อว่าอะไร (ส่วนผมเข้าใจว่า เป็นวิถีที่ชื่อว่ากายวิญญาณเท่านั้น ผมขอความรู้ด้วยครับ)

ผมขออนุโมทนาที่ท่านเจ้าของกระทู้ที่นำธรรมะที่ท่านอาจารย์แสดงมาโพสต์ เป็นสมัย โอกาส และขณะที่ประเสริฐจริงๆ ฯลฯ

แต่ขณะที่สภาพธรรมกำลังปรากฏ เช่น "สภาพแข็ง" กำลังปรากฏ มีจริงไหม.?

ต้องเป็นผู้ตรงต่อสภาพธรรม

ถ้าตอบว่า มีจริง หมายความว่า มีสภาพแข็ง เมื่อสภาพแข็ง กำลังปรากฏ หรือว่า ไม่ใช่ขณะที่สภาพแข็ง กำลังปรากฏ หรือ เพียงจำได้ว่า สภาพแข็งมีจริง นี่คือความละเอียด ใช่ไหมคะ ฯลฯ

อ่านความเห็นที่ 7 และที่ 10 แล้ว

ขอถามอีกว่า เป็นปัญญาระดับสูงๆ แล้วเป็นวิปัสสนาญาณ หรือเปล่า ครับ "สภาพแข็งกำลังปรากฏ"

เมื่อตอบว่าขึ้นอยู่กับระดับปัญญา ผมก็จะหมายเอาว่า มีโอกาสที่จะเป็นวิปัสสนาญาณ แล้วทำไมถึงตอบว่าแล้วแต่ระดับปัญญา ไม่ตอบว่าเป็นวิปัสสนาญาณของปัญญาระดับสูงๆ หรือมีเหตุผลอื่น สงสัย ครับ

เมื่อเป็นวิปัสสนาญาณ ผมก็จะเข้าใจต่อไปว่า "สภาพแข็งกำลังปรากฏ" ยังปรากฏไม่ได้

เรียนคุณ ชุณห์

ขอแนะนำว่า ควรทำความเข้าใจคำว่า "วิปัสสนาญาณ" ก่อน ซึ่งเป็นเรื่องที่ละเอียดมากและท่านอาจารย์สุจินต์กรุณาบรรยายไว้ในกระทู้นี้ค่ะ วิปัสสนาญาณ โลกียปัญญา และถ้าจะลองพิจารณาจากกระทู้อื่นที่เกี่ยวข้อง เรื่องวิปัสสนาญาณ กรุณาพิมพ์คำว่า "วิปัสสนาญาณ" ลงในช่อง "ค้นหาชื่อเรื่อง" ก็น่าจะช่วยให้เข้าใจมากขึ้นค่ะ.

ขออนุโมทนาค่ะ

เรียนคุณ พุทธรักษา

ให้ผมไปอ่านเอาเอง หรือ นึกว่าจะตอบผมเสียอีก อย่างไรก็ตามผมถาม อ. แล้ววันนี้ พอเข้าใจบ้างแล้ว ครับ

อยากทราบความเข้าใจของคุณ choonj บ้างจะได้ไหมครับ

ส่วนผมที่จะรู้สภาพแข็งทางกายทวาร ทางมโนทวารนั้นมันยากจัง วัตถุมีหลายรูป ไม่รู้รูปไหน นามไหนครับ

เรียนคุณ ชีวิตคือขณะจิต

ผมถาม อ. และได้รับคำตอบอย่างนี้นะครับเพื่อจะช่วยได้

ทุกอย่างเริ่มต้นจากความเห็นที่ 2 ของคุณ ที่กล่าวว่า "รู้แข็งกำลังปรากฏเป็นส่วนมาก" เพราะฉะนั้น คำว่า แข็งปรากฏ และรู้แข็งจึงต่างกัน ที่นี้ลองดูในกระทู้การสนทนา มีคำว่า "ถ้าตอบว่ามีจริง" หมายความว่าแข็งมีจริงกับบางคนและไม่มีจริงกับบางคน ไม่เช่นนั้น อ. จะไม่ถามอย่างนี้

อ. ถามว่ามีแข็งปรากฏมั้ยวันนี้

ชุณห์ ไม่มีครับ

อ. ไม่มีจริงๆ หรือแข็ง

ชุณห์ มีแต่รู้แข็งครับ

อ. มีใครแข็งไม่ปรากฏบ้างวันนี้ ต้องเป็นคนตรง

ชุณห์ ขอเปลี่ยนใหม่ มีแข็งปรากฏครับ

อ. เพราะฉะนั้น แข็งมีจริง

ชุณห์ ส่วนใหญ่จะเป็นรู้แข็งซึ่งมีเรา

อ. แข็งจะปรากฏกับสติที่ระลึก และต้องไม่ลืมว่าเป็นอนัตตาและเป็นเรื่องละ

ชุณห์ ถ้าไม่เข้าใจและแข็งยังไม่ปรากฏ ก็ละไม่ได้ครับ จึงต้องทำความเข้าใจแข็งที่นี้ คุณพุทธรักษาเขียนว่า "แล้วแต่ระดับปัญญาค่ะ" หมายความว่า ไม่มีปัญญาแข็งก็ปรากฏได้ และแข็งก็ปรากฏกับสติที่ระลึกด้วย เมื่อสติระลึกปัญญาก็ตามมา ผมถึงถามว่า แข็งปรากฏเป็นวิปัสสนาญาณหรือเปล่า เพราะวิปัสสนาคือปัญญา

ที่นี้ผมว่าไม่ควรไปคิดว่าเป็นทวารไหน กายทวารหรือมโนทวาร เพราะมันเป็นเรื่องของความเข้าใจและสติที่จะระลึก ก็จะไม่ยาก เมื่อปัญญาเกิดและมีจนเป็นอินทรีย์แล้ว ก็จะรู้แข็งทางทวารต่างๆ กายทวารและมโนทวารด้วย หวังว่าคงช่วยได้นะครับ

การฟังธรรมะต้องเป็นผู้ละเอียด

เรียนคุณชุณห์ครับ

ท่านอาจารย์ถามคุณว่า "มีแข็งปรากฏมั้ยวันนี้" คุณตอบท่านอาจารย์ว่า "ไม่มีครับ" พออาจารย์ท้วง คุณก็เปลี่ยนคำตอบใหม่ว่า "ขอเปลี่ยนใหม่ มีแข็งปรากฏครับ" ความจริงแข็งไม่ได้ปรากฎกับคุณเลย มีแต่รู้แข็งเป็นส่วนมากอย่างที่คุณว่านั้นแหละ

ความจริงรู้แข็งจะมีไม่ได้ ถ้าไม่มีแข็งปรากฏ แต่ว่าขณะไหนคุณรู้แข็ง ขณะไหนคุณรู้สภาพแข็ง เป็นคนละขณะกัน ท่านอาจารย์บอกคุณแล้วว่า "แข็งจะปรากฏกับสติที่ระลึก และต้องไม่ลืมว่าเป็นอนัตตาและเป็นเรื่องละ"

ผมคิดว่าเป็นวิปัสสนาญาณ ครับ ส่วนเรื่องรูปนามปรากฏทางมโนทวารในขั้นศึกษาเพื่อความเข้าใจถูกควรรู้ไว้ครับ อย่างผมได้ความรู้ว่าทางปัญจทวารรู้รูปเท่านั้น และทางมโนทวารก็สามารถรู้รูปด้วย และรู้นามด้วยครับ

ขอบคุณที่กรุณาช่วยผม แต่ความจริง ผมก็แค่ขอทราบความเข้าใจของท่านจากที่ท่านอาจารย์กล่าวเท่านั้น ท่านยกคำของท่านอาจารย์มาไว้ ณ ที่นี้เป็นความกรุณาอยู่

ผมขอกราบท่านอาจารย์ไว้ ณ โอกาสนี้

และขออนุโมทนากับท่านชุณห์ที่มีจิตเป็นกุศลคิดช่วยผมครับ

เรียน คุณชีวิตคือขณะจิต

มีบางจุดที่จะทำความเข้าใจ และซึ่งเป็นความเข้าใจของผม เพื่อท่านอื่นอ่านแล้วจะได้เข้าใจผมดีขึ้น ผมตอบว่า "ไม่มีครับ" ผมก็หมายความจริงๆ ว่าไม่มี แต่ถ้าตอบอย่างนี้การสนทนาก็จบ จึงต้องตอบใหม่ว่า "มีแข็งปรากฏ" การสนทนาก็ต่อไปได้ ทำให้ผมเข้าใจได้ว่า ไม่มีปัญญาแข็งก็ปรากฏ "คือเข้าใจว่ามีจริง" เมื่อท่านตอบว่าแข็งปรากฏกับสติ ผมก็จะเข้าใจอีกอย่างหนึ่งด้วย "คือเป็นสภาพธรรม" ผมก็เข้าใจของผมอย่างนี้แหละครับ เมื่อถามผม ผมก็กลัวจะไม่เข้าใจ เลยอธิบายชะยาวเหยียด

เรียน คุณชีวิตคือขณะจิต

ที่กล่าว่า "ผมคิดว่าเป็นวิปัสสนาญาณครับ" เข้าใจว่ายังไม่ถูกนะคะ

เพราะตามที่คัดไว้ในกระทู้ ท่านหมายถึงขั้นสติปัฏฐานค่ะ ยังไม่ถึงวิปัสสนาญาณขั้นแรกเลยค่ะ เคยได้ฟังข้อความจากการสนทนาธรรมเกี่ยวกับเรื่องวิปัสสนาญาณจาก mp 3 ชุดปกิณณกธรรม แผ่นที่ ๔ ตอนที่ ๒๑๖ ถ้าพอจะมีเวลา ลองฟังดูนะคะ

ขออนุโมทนาค่ะ.

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาครับ