สมุทยสัจจะ มีความหมายว่าอย่างไร

พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ธรรมทั้งปวง พระองค์ทรงแสดงอริยสัจจธรรม ว่า ทุกข์ทั้งหมด มีเพราะสมุทัย (โลภะ) คือ พระองค์ทรงแสดงตามความเป็นจริงของสภาพธรรมคือ ตราบใดที่ยังดับสมุทัยยังไม่ได้ ทุกข์คือ ขันธ์ห้าย่อมเป็นไปไม่มีที่สิ้นสุด แต่เมื่อดับสมุทัยได้แล้ว ทุกข์คือขันธ์ ๕ ย่อมไม่เกิดอีกเลยในวัฏฏะ

[เล่มที่ 77] พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ เล่ม ๒ ภาค ๑ - หน้าที่ 299

ตํ วินา นาญฺญโต ทุกฺขํ น โหติ น จ ตํ ตโต ทุกฺขเหตุนิยาเมน อิติ สจฺจํ วิสตฺติกา เว้นจากตัณหานั้นแล้วทุกข์ย่อมไม่มี แต่เหตุอื่น และทุกข์นั้นย่อมไม่มีจากตัณหา นั้นก็หาไม่ เพราะฉะนั้น ตัณหาตัวซัดซ่าย ไปในอารมณ์ต่างๆ นั้น บัณฑิตจึงรู้ว่า เป็นสัจจะ โดยกำหนดอรรถว่าเป็นเหตุแห่งทุกข์.

สมุทัย มีอรรถว่าประมวลมา มีอรรถว่าเป็นเหตุมอบให้ซึ่งผล มีอรรถว่าประกอบไว้ มีอรรถว่าเป็นเครื่องกังวล

ถ้าเรามีความยินดีพอใจในรูปเสียงกลิ่นรสสัมผัส พอเกิดความไม่เที่ยงเปลี่ยนแปลงไปในสิ่งนั้น เราก็เป็นทุกข์ เช่น ยินดีในบุตร พอบุตรตายเราก็เป็นทุกข์ขอยกข้อความบางตอนจากพระไตรปิกฏค่ะ

[เล่มที่ 24] พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สคาถวรรค เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ 75

ว่าด้วยผู้ไม่มีความยินดี

[๒๖] เทวดานั้น ครั้นยืนอยู่ ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่งแล้วแล ได้กล่าวคาถานี้ในสำนักพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า คนมีบุตรย่อมยินดีเพราะบุตรทั้งหลาย คนมีโคย่อมยินดี เพราะโคทั้งหลายเหมือนกันฉะนั้น เพราะอุปธิเป็นความดีของคน บุคคลใดไม่มีอุปธิ บุคคลนั้นไม่มียินดีเลย.

[๒๗] พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่าบุคคลมีบุตร ย่อมเศร้าโศกเพราะบุตรทั้งหลาย บุคคลมีโค ย่อมเศร้าโศกเพราะโคทั้งหลายเหมือนกันฉะนั้น เพราะอุปธิเป็นความเศร้าโศกของคน บุคคลใดไม่มีอุปธิ บุคคลนั้นไม่เศร้าโศกเลย.

เมื่อมีความยินดี (ตัณหา) สิ่งใด ย่อมเกิดทุกข์เพราะสิ่งนั้น และย่อมไม่พ้นไปจากสังสารวัฏฏ์ ดังนั้น จึงเป็นเหตุให้เกิดทุกข์ ทั้งในปัจจุบัน และทุกข์ทั้งหมดในสังสารวัฏฏ์เพราะต้องเกิดอีกครับ

เรื่อง ความทุกข์เกิดเพราะของรัก เพราะความยินดีในสิ่งนั้น

[เล่มที่ 20] พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์ เล่ม ๒ ภาค ๒ - หน้าที่ 177

เชิญคลิกอ่านที่

ปิยชาติกสูตร ... ทุกข์ โทมนัสย่อมเกิดแต่ของที่รัก เป็นมาแต่ของที่รัก

เรื่องผู้มีความเพลิดเพลิน (ตัณหา) ย่อมมีทุกข์

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สคาถวรรค เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ 358

เชิญคลิกอ่านที่ >>>

๘. กกุธสูตร ... ผู้มีความเพลิดเพลินนั่นแหละ จึงมีทุกข์

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

ยินดีในกุศลจิตค่ะ