กราบเรียนอาจารย์วิทยากร
ถ้าปัญญาขั้นวิปัสสนาภาวนา รู้ว่าไม่มีสัตว์ บุคคล ทุกสิ่งล้วนเกิดตามเหตุปัจจัย นอกการบังคับบัญชา

แล้วในสมถภาวนา ปัญญารู้ว่า โมหะเป็นอกุศล อย่างไร

และต่างจากปัญญาที่รู้สภาพโมหะ ในวิปัสสนาภาวนาอย่างไรครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ก่อนอื่นก็ต้องเข้าใจว่า ปัญญา คือ อะไร? ปัญญาเป็นปัญญา เป็นสภาพที่เข้าใจอย่างถูกต้องตรงตามความเป็นจริง นี้คือ ความหมายของปัญญา แต่ปัญญาก็มีหลายขั้น ถ้าเป็นปัญญาในขั้นของสมถะ ปัญญาก็ทำกิจหน้าที่รู้ ในขั้นของสมถะ อย่างเช่น รู้โทษของอกุศล มีโลภะ โทสะ โมหะ เป็นต้น แล้วรู้ว่า ระลึกในอะไร จึงจะทำให้จิตสงบจากอกุศลเหล่านั้นได้ นี้คือ กิจหน้าที่ของปัญญาในขั้นของสมถะ แต่ไม่ได้รู้ในลักษณะของสภาพธรรมนั้นๆ ว่า ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวน ซึ่งจะต่างจากปัญญาในขั้นวิปัสสนา ที่สามารถรู้ตามความเป็นจริงในสภาพธรรมที่กำลังปรากฏว่า เป็นธรรม แต่ละหนึ่ง ไม่ใช่เรา ครับ

ขอเชิญคลิกศึกษาเพิ่มเติมได้จากคำบรรยายของท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ได้ที่หัวข้อด้านล่างนี้ (เป็นประโยชน์มาก) ครับ

สมถะ-สมาธิ-ปัญญา ในสมถภาวนาและวิปัสสนาภาวนา

... ยินดีในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ ...

ขออนุโมทนาครับ

กราบขอบพระคุณอาจารย์คำปั่น และขออนุโมทนาครับ