หทเย นิเธตพฺพยุตฺตกํ
(ข้อความที่ควรเก็บไว้ในหทัย)
[๒๒๖]

ระลึกถึงความตาย

การคิดถึงความตายจะทำให้ละมานะ (ความสำคัญตน) ได้ไหม? ภพนี้ ชาตินี้ อาจจะเป็นผู้ที่เพียบพร้อมด้วยชาติ สกุล โภคสมบัติ รูปสมบัติ วิชาความรู้ บริวารสมบัติ ทุกสิ่งทุกประการ แต่ว่าภพหน้า ชาติหน้า จะเป็นใคร ยังจะมีรูปสวย รูปงาม มีทรัพย์สมบัติมาก เกิดในสกุลที่พรั่งพร้อมด้วยทรัพย์สมบัติ ลาภ ยศ ข้าทาสบริวาร หรือเปล่า? อาจจะตรงกันข้ามเลยก็ได้ เพราะฉะนั้น การที่ระลึกถึงความตาย เห็นความไม่เที่ยง ก็ย่อมจะทำให้ท่านละคลายแม้ความติดในรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ (สิ่งที่กระทบสัมผัสกาย) ในสมบัติของท่าน ซึ่งเคยถือว่า เป็นของเรา และนอกจากนั้นก็ยังทำให้เกิดละคลายมานะ การถือตน การสำคัญตน หรือความผูกพันในสัตว์ ในบุคคล ซึ่งเป็นที่รัก ในสังขาร (สิ่งที่เกิดเพราะปัจจัยปรุงแต่ง) ที่เป็นที่รักได้ จึงจะเป็นกุศล

ถ้าท่านผู้ใดกำลังโกรธ ระลึกถึงความตายแล้ว เป็นกุศล เป็นอย่างไร? ยังโกรธต่อไป ผูกโกรธไว้ พยาบาท หรือว่าเมื่อระลึกถึงความตายแล้ว กุศลจิตเกิดจะเป็นอย่างไร? ละความโกรธได้ ไม่มีประโยชน์ที่จะเอาความโกรธติดตามไปในภพต่อไปด้วยความโกรธมีประโยชน์อะไร? แต่เพราะไม่ได้ระลึกถึงความตาย ก็มีความโกรธ เดี๋ยวโกรธอย่างนั้น เดี๋ยวโกรธอย่างนี้ เดี๋ยวโกรธเรื่องนั้น เดี๋ยวโกรธเรื่องนี้ แล้วก็ผูกโกรธจนกระทั่งเป็นความพยาบาท เพราะไม่ได้ระลึกถึงความตาย แต่ถ้าระลึกถึงความตาย ซึ่งอาจจะเกิดขึ้นเดี๋ยวนี้ จะละความโกรธได้ เพราะรู้จริงๆ ว่า ไม่มีประโยชน์ที่จะเอาความโกรธติดตามไปด้วย ควรที่จะละความโกรธ ความผูกโกรธ หรือความพยาบาท หรือความริษยา หรือความตระหนี่ ก็แล้วแต่ในขณะนั้น มีปัจจัยที่จะให้จิตน้อมไปพิจารณาสภาพธรรมอย่างไร แต่ไม่ใช่ว่าระลึกเฉยๆ แล้วก็กล่าวว่าเป็นกุศล โดยที่ไม่มีการละคลายอะไรเลย แต่เมื่อระลึกแล้วเป็นกุศล ก็จะต้องมีการละคลายโลภะ โทสะ โมหะ อิสสา (ริษยา) พยาบาท มานะ แล้วแต่ว่าขณะนั้นท่านกำลังเป็นอกุศลอย่างไร และการระลึกถึงความตาย เป็นปัจจัยที่จะทำให้ละอกุศลนั้น ในขณะนั้น

กราบเท้าบูชาคุณ ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... เก็บไว้ในหทัย

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ ด้วยความเคารพยิ่ง

ยินดีในกุศลจิตครับ

สาธุ

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาค่ะ