เมื่อได้ทราบข่าวจากท่านอาจารย์ คุณวรศักดิ์ ราชตา และคุณฮัง ว่า คุณนีน่า วัน กอร์คอม เสียชีวิตแล้วอย่างสงบเมื่อคืนวันที่ 31 ธ.ค. 2566 ขณะที่มีอายุ 95 ปี รู้สึกตกใจ เสียใจและเสียดายปูชนียบุคคลของ มศพ. ที่มีคุณค่ายิ่ง

ที่ตกใจเพราะเพิ่งฟังสนทนาธรรมภาษาอังกฤษที่คุณนีน่าร่วมสนทนาด้วย เมื่อวันเสาร์ที่ 30 ธ.ค.2566 ในวันนั้นไม่มีวี่แววว่าจะเป็นการร่วมสนทนาเป็นครั้งสุดท้ายของคุณนีน่า ยังจำสำนวนของคุณนีน่าได้ว่า “ ... ท่านอาจารย์โปรดขยายความให้ละเอียดยิ่งขึ้น ... ” จริงตามที่ท่านกล่าวไว้ว่า ความตายไม่มีนิมิตให้รู้เลยว่า จะเป็นเมื่อไร ที่ไหน และอย่างไร ท่านอาจารย์พูดเสมอว่า จะเป็นเดี๋ยวนี้ก็ได้

ที่เสียใจเพราะความผูกพันที่รู้จักกันมายาวนาน เคยพาคณะท่านอาจารย์ คุณนีน่า และสามี ไปเที่ยวบ้านที่อยุธยา ซึ่งคุณลอดเดอเวจ ท่านทูตสามีของคุณนีน่าชอบและติดใจบ้านไม้สักทรงไทยริมแม่น้ำเจ้าพระยามาก อยากจะไปนอนค้าง แต่ก็ไม่มีโอกาส นอกจากนั้นเราและคุณนีน่ายังได้ติดตามท่านอาจารย์ไปเผยแพร่พระธรรมในต่างประเทศด้วยกันหลายครั้ง

และที่เสียดายเพราะคุณนีน่าเป็นตัวอย่างของผู้อุทิศตนเพื่อศึกษาและเผยแพร่พระธรรม (รองจากท่านอาจารย์) เมื่อฟังธรรม สนทนา ไต่ถามจนเข้าใจแล้ว ก็เขียนเผยแพร่เป็นหนังสือภาษาอังกฤษหลายสิบเล่ม ซึ่งมีส่วนช่วยท่านอาจารย์เผยแพร่พระธรรมสำหรับผู้ไม่ใช้ภาษาไทยเป็นอย่างมาก เช่น ชาวเวียดนาม เขมร ไต้หวัน พม่า ฯลฯ และแน่นอนสำหรับชาวตะวันตกที่ใช้ภาษาอังกฤษ

ได้รู้จักกับคุณนีน่าเมื่อร่วมเดินทางไปนมัสการสังเวชนียสถานที่ประเทศอินเดียครั้งแรกของเราเมื่อปี 2530 ขณะที่เพิ่งเริ่มมาฟังธรรมที่ มศพ. (เริ่มฟัง เมื่อปี 2527) ตอนนั้นไป 20 กว่าวัน รอนแรมไปทั่วอินเดีย นอกจากสังเวชนียสถานทั้ง 4 แห่งแล้วยังไปดาร์จีลิง สิกขิม ราชสถาน เดลฮี ถ้ำอชันตา ออโรล่า (ตอนนี้จำได้แค่นี้) ภาพที่คุ้นตาคือ คุณนีน่าถือไมโครโฟนบันทึกเสียงท่านอาจารย์ที่ตอบคำถามของคุณนีน่าในเวลาเข้าคิวต่อแถว หรือที่โต๊ะอาหาร เมื่อกลับมาเมืองไทย จึงมีโอกาสร่วมกันกับคุณกัณหา อุรัสยะนันทน์ จัดพิมพ์หนังสือธรรมภาษาอังกฤษของ มศพ. เขียนโดยคุณนีน่า รวมทั้งที่แปลเป็นภาษาไทยด้วย

คุณนีน่าเป็นแบบอย่างของผู้ศึกษาธรรมเข้าใจจริงๆ ไม่เคยแสดงว่าตนเองศึกษามาก ศึกษามานานกว่าทุกคน จนสามารถเขียนออกมาเป็นหนังสือธรรมได้หลายสิบเล่ม และบทความสั้นๆ อีกนับไม่ถ้วน เคยนั่งรับประทานอาหารกลางวันที่ มศพ. กับคณะวิทยากร สามี (รศ.สงบ) ถามคุณนีน่าว่า “รู้ไหมว่า รสเป็นเพียงสิ่งที่ปรากฏทางลิ้น” คุณนีน่าตอบว่า “ไม่รู้” ความจริงคุณนีน่ารู้ทฤษฎีดีมาก จะตอบตามที่ได้ยินได้ฟังก็ได้ แต่ก็เลือกตอบตามความเป็นจริง

อีกครั้งหนึ่งเมื่อไปสนทนาธรรมที่นครนายก ตื่นมาเดินเล่นตอนเช้ากับคุณนีน่าซึ่งชื่นชมกับทิวทัศน์ภูเขาที่เห็นข้างหน้า เราบอกท่านว่า เป็นเพียงสิ่งที่ปรากฏทางตา คุณนีน่าชื่นชมเพราะคิดว่า เรารู้จริง และไปเล่าให้ท่านอาจารย์ฟัง ท่านอาจารย์บอกว่า คุณกาญจนาก็ไม่รู้เหมือนกัน ใช่ค่ะ พูดเพราะเคยได้ยินและยังจำได้ อยากจะแสดงภูมิว่าตนเองก็รู้มากนะ

ประทับใจที่คุณนีน่าพูดบ่อยๆ ว่า “เริ่มใหม่ทุกครั้ง” จริงค่ะ สำหรับพวกเราการศึกษาธรรมยังเหมือนรอยขีดในน้ำ ได้ยินได้ฟังแล้วนับครั้งไม่ถ้วนว่า เห็นเป็นเห็น เป็นธรรม ไม่ใช่เรา ฟังแล้วก็ลืม เมื่อเห็นเกิดก็ยังเป็นเราเห็น ไม่เคยมีสักครั้งเดียวที่เห็นเป็นเห็น ไม่ใช่เรา ก็ต้องอ่อนน้อมถ่อมตนต่อความลึกซึ้งของพระธรรมเหมือนคุณนีน่า ต้องเริ่มต้นใหม่เสมอ เพราะความเข้าใจยังเป็นเพียงรอยขีดในน้ำ ต้องฟังแล้วฟังอีก พิจารณาแล้วพิจารณาอีก จนกว่าความเข้าใจนั้นจะมั่นคงเป็นรอยขีดในหิน ไม่ลืมว่า เห็นเป็นเห็น ไม่ใช่เราเห็น และก็ยังไม่พอ ต้องศึกษาต่อไป ขัดเกลาความไม่รู้ต่อไปจนกว่าจะหมดกิเลส

สิ่งใดเกิดแล้ว มีแล้ว ปัจจัยปรุงแต่งแล้ว มีความทำลายเป็นธรรมดา การปรารถนาว่า ขอสิ่งนั้นอย่าทำลายไปเลย ดังนี้ มิใช่ฐานะที่จะมีได้

จาก พระไตรปิฎก ฉบับหลวง (ภาษาไทย) เล่มที่ ๑๐ สุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย มหาวรรค

ขอบุญกุศลของคุณนีน่าและของพวกเราชาว มศพ. จงเป็นพลวปัจจัยให้คุณนีน่ามีความสุขในภพภูมิที่เกิดแล้ว และได้ฟังธรรมต่อไปเพื่อความเข้าใจมั่นที่คงยิ่งขึ้น

พล.อ.ต.หญิง กาญจนา - รศ. สงบ เชื้อทอง - กัณหา อุรัสยะนันทน์

2 ม.ค. 2567

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ ด้วยความเคารพยิ่ง

ยินดีในกุศลจิต ของ อ.กาญจนา ครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น

ขอกราบอนุโมทนาครับ

ขอยินดีในกุศลของท่านอาจารย์ คุณนีน่า อ.กาญจนา ด้วยครับ

ขอความนอบน้อมแด่พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

กราบบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่ง

กราบยินดีในกุศลจิตพล.อ.ต.หญิง กาญจนา - รศ. สงบ เชื้อทอง - กัณหา อุรัสยะนันทน์

กราบระลึกคุณอันยิ่งใหญ่ที่คุณนีน่า วัน กอร์คอมได้กระทำไว้แก่พุทธศาสนา และกราบยินดีในคุณความดีทุกประการของคุณนีน่าด้วยค่ะพี่แดง พี่สงยด้วยค่ะ