[เล่มที่ 75] พระอภิธรรมปิฎก ธรรมสังคณี เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ ๒๘๗

องค์ของปาณาติบาตนั้น มี ๕ อย่าง คือ

๑. ปาโณ สัตว์มีชีวิต

๒. ปาณสัญิตา รู้ว่าสัตว์มีชีวิต

๓. วธกจิตตัง มีจิตคิดฆ่า

๔. อุปักกโม มีความพยายาม

๕. เตนมรณัง สัตว์ตายด้วยความพยายามนั้น

จากองค์ประกอบดังกล่าว

ที่บ้านผมมีมดเล็กๆ เดินตามพื้น กวาดก็แล้ว เอาอาหารออกหมดก็แล้ว มดก็ยังเดินเพ่นพล่านไปหมด ทำให้ผมโดนกัดบ้าง คันบ้าง อ่านหนังสือก็ต้องคอยปัด นั่งกรรมฐานไม่มีสมาธิ ผมเลยซื้อช็อคสีขาวมาเพื่อกันมด ตอนไปซื้อคิดว่าจะใช้ป้องกันมด ไม่ให้เดินในบริเวณที่ผมใช้งาน แต่พออ่านฉลากเขียนว่าใช้ขีดเขียนบริเวณที่มดเดินและที่สำคัญใช้ฆ่ามด!!! จริงๆ ตามเจตนาผมไม่ต้องการฆ่าแต่ต้องการที่จะป้องกันไม่ให้มดเดินผ่านเท่านั้น และมดก็เบาบางลงไปคิดว่าน่าจะมีตายบ้าง ตรงนี้ถือว่าเป็นปาณาติบาตหรือไม่ ผมคิดว่าไม่เพราะผมไม่ได้มีจิตคิดฆ่าเลย ถือเป็นกรรมของมดหรือไม่ ที่มากินยาที่ผมขีดไว้

ขออนุโมทนา

ถ้ารู้ว่าเป็นวัตถุสำหรับฆ่ามด แล้วยังขืนทำ มดตาย เป็นปาณาติบาต ดูเหมือนว่าไม่มีเจตนาฆ่า แต่รู้ว่าถ้าขีดไปแล้วมดตาย จะคิดว่าเป็นกรรมของมดหรือ? ความจริงแล้วถ้ารู้ว่าเป็นวัตถุสำหรับฆ่ามด ก็ไม่ควรใช้ เพราะสภาพของจิตเกิดสลับกันอย่างรวดเร็วมาก ขณะหนึ่งคิดว่าป้องกัน อีกขณะหนึ่งคิดว่ามันตายก็ดี สรุปคือ ควรหลีกเลี่ยงการกระทำดังกล่าวดีกว่าครับ เพราะการกระทำนั้นมดตายแน่ๆ

ถ้าเจตนาฆ่าไม่มีจริงๆ มดตายเพราะกรรมของมดค่ะ

อยู่ที่เจตนาในขณะนั้น จิตเกิดดับสลับกันเร็วมาก ต้องเป็นสติของผู้นั้นที่ระลึกในขณะนั้นครับ

ใช้ไม้กวาดขนอ่อนๆ เสียเวลากวาดเบาๆ ให้พอมีทางเดินหรือพื้นที่พอที่จะไม่ไปเหยียบเขาตายเท่านี้ก็จะตัดความรำคาญใจไปได้ส่วนหนึ่งครับ หรือทางที่ดีเราเป็นฝ่ายยอมเขาดีกว่า คือยอมไปทำกิจธุระที่อื่นสักพักหนึ่งครับ หามุมที่ไม่มีเขา เช่น บนเตียงนอนของเราเอง ก็ดีนะครับ