ฆนสัญญามีความหมายว่าอย่างไรครับ และมีความสัมพันธ์กับบัญญัติอย่างไร ครับ ขอความอนุเคราะห์อาจารย์ด้วยครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ฆนสัญญา เป็นความทรงจำที่จำเป็นกลุ่ม เป็นก้อน คือ คิดนึกเป็นรูปร่างสัณฐาน เช่น ขณะนี้เห็น เพียง สี แล้วก็คิดนึก ต่อ เป็นรูปร่างต่างๆ เป็นโต๊ะ เก้าอี้ เป็นกลุ่ม ก้อนอย่างใด อย่างหนึ่ง ที่สมมติเรียกชื่อว่าเป็นสิ่งหนึ่ง สิ่งใด ซึ่งเกี่ยวข้องกับบัญญัติ โดยความหมายที่ว่า อาศัย การคึดนึกในรูปร่างสัณฐาน จำว่ามีสิ่งหนึ่งสิ่งใดที่เป็นการ นึกถึงรูปร่างสัณฐาน เมื่อมีการนึกคิดเป็นรูปร่างสัณฐานแล้ว ก็มีการจำในรูปร่างเหล่า นั้น ที่เป็น ฆนสัญญา ที่ปิดบังความเป็นอนัตตา และ ทำให้สมมติ เรียกชื่อ ในสิ่งนั้น ว่าเป็นอะไร ก็เป็นบัญญัติในขณะนั้นแล้ว เพราะ บัญญัติคือ สิ่งหมายรู้อันเกิดจาการ เกิดขึ้นของปรมัตถธรรม ที่เป็น จิต เจตสิก รูป เมื่อมีการนึกคิด เป็นรูปร่างสัณฐาน มี การจำว่ามีรูปร่าง สิ่งหนึ่งสิ่งใด ขณะนั้นก็เป็นบัญญัติแล้ว แม้จะไม่เรียกชื่อ จึงกล่าว ได้ว่า มีสัญญาเจตสิก ที่จำ ในอารมณ์บัญญัติเรื่องราวในขณะนั้น ที่เกิดฆนสัญญา ที่ จำในอารมณ์บัญญัตินั้นนั่นเอง ครับ ซึ่งหนทางการเจริญอบรมปัญญา ด้วยการรู้ความจริงของสภาพธรรมที่มี ในขณะ นี้ ว่าเป็นแต่เพียงธรรมไม่ใช่เรา เพราะ ขณะนี้ ถูก ฆนสัญญา ปิดบังไม่ให้รู้ความจริง ที่มีอวิชชา ความไม่รู้ เป็นต้นเหตุ ขณะนี้ เห็นแล้ว เป็นสัตว์ บุคคล เป็นสิ่งหนึ่ง สิ่งใด เพราะ อาศัยการเกิดดับอย่างรวดเร็วของสภาพธรรม และ เมื่อเห็นแล้วนึกคิด ทรงจำ เป็นรูปร่าง สัณฐาน ขณะนั้นก็เป็นบัญญัติแล้ว เป็นฆนสัญญาด้วย มีการทรงจำในเรื่อง ราวที่เป็นบัญญัตินั้น จนกว่าสติปัฏฐานจะเกิด รู้ความจริงของสภาพธรรมที่มีจริงใน ขณะนี้ ในแต่ละลักษณะ ขณะที่ลักษณะของสภาพธรรมปรากฎ ขณะนั้น ไม่มีรูปร่าง สัณฐาน ไม่มีเรืองราว ไม่มีการจำ ในเรื่องราว ที่เป็นฆนสัญญา แต่มีการจำใหม่ที่เกิด พร้อมกับปัญญา คือ อนัตตสัญญา จำว่าไม่มีเรา มีแต่ธรรม เพราะลักษณะของสภาพ ธรรม ที่แสดงถึงความเป็นอนัตตาปรากฎกับจิตและปัญญาในขณะนั้นครับ ซึ่งก็จะต้อง เริ่มจากการฟัง ศึกษาพระธรรม ที่จะเป็นเหตุให้เกิดปัญญา ที่รู้ความจริงได้ ครับ

ขออนุโมทนา

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ฆนสัญญา แปลว่า ความจำหมายว่าเป็นกลุ่มก้อน ความจำว่าเป็นกลุ่มก้อน เป็น รูปร่างสัณฐานต่างๆ นั้น เป็นในขณะที่คิดนึกว่า เป็นสิ่งนั้น สิ่งนี้ เป็นคนนั้นคนนี้ก็ไม่ พ้นไปจากบัญญัติ ซึ่งจะเห็นได้ว่าว่า เพราะอาศัยสภาพธรรมที่มีจริงๆ จึงมีบัญญัติ แต่ไม่ได้หมายความว่า ขณะที่มีการรู้ว่าเป็นคนนั้นคนนี้ จำในรูปร่างสัณฐานแล้วจะ เป็นอกุศลไปทั้งหมด เพราะเหตุว่า ในขณะที่จิตเป็นกุศลที่รู้ความหมาย รู้บัญญัติ ขณะนั้นมีบัญญัติเป็นอารมณ์แต่ไม่เป็นอกุศล แม้แต่พระอริยบุคคล ท่านก็เห็นเป็นคน นั้นคนนี้ ด้วยความเข้าใจที่ถูกต้องว่า ที่เป็นคนนั้นคนนี้ก็เพราะมีสภาพธรรมเกิดขึ้น เป็นไป ท่านรู้ในความเป็นไปตามโวหารของชาวโลก หนทางที่จะเป็นไปเพื่อเพิก ถอนฆนสัญญา ก็ด้วยการอบรมเจริญปัญญาระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่เป็นรูป ธรรมและนามธรรม ตามความเป็นจริง ครับ

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...

ฆนสัญญา สัญญาที่ทรงจำเป็นกลุ่มก้อน เหมือนบัญญัติ ที่เป็นเรื่องราว และยึดฆนสัญญาว่าเป็นกลุ่มเป็นก้อน เป็นสิ่งของ ค่ะ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

เรียนสอบถามท่านอาจารย์เพิ่มเติมครับ

ฆนสัญญา ต่างจากที่เราใช้คำว่าสัญญา ซึ่งแปลว่าความจำ หรือไม่ อย่างไรครับ

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ

เรียนความเห็นที่ 6 ครับ

คำว่า สัญญา หมายถึง ความจำ จำทุกอย่าง จำในทางที่ดี เช่น อนัตตสัญญา จำว่า ไม่มีสัตว์ บุคคล และ จำที่เป็น สัญญาวิปลาส ทีเป็นสัญญา ทีเกิดกับอกุศลก็ ได้ ครับ เป็น ความจำเท่านั้น ส่วน ฆนสัญญา ก็เป็นการแสดงลักษณะของการจำ ที่ละเอียดลงไปที่จำเป็นกลุ่ม เป็นก้อน ไม่ได้จำว่าเป็นธรรม ที่เป็นอนัตตสัญญา

ขออนุโมทนา ครับ

ขณะที่จิตเป็นกุศลที่รู้ความหมาย รู้บัญญัติ ขณะนั้นมีบัญญัติเป็นอารมณ์แต่ไม่เป็นอกุศลแม้แต่พระอริยบุคคล ท่านก็เห็นเป็นคนนั้นคนนี้ ด้วยความเข้าใจที่ถูกต้องว่า ที่เป็นคนนั้นคนนี้ ก็เพราะมีสภาพธรรมเกิดขึ้นเป็นไป

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาในกุศลจิตของ อ.ผเดิม อ.คำปั่น และทุกท่านค่ะ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาครับ