มีผู้ปฏิบัติธรรม (ประมาณ5 - 6 ปี) บอกว่าเขาปฏิบัติธรรมถึงขั้น "ปัจจัตตัง" เขาหมายถึง เฉพาะตน ขั้นไหนอย่างไรครับ

คำว่า ปจฺจตฺตํ แปลว่า เฉพาะตน. ซึ่งส่วนใหญ่ในพระไตรปิฎกและอรรถกถาจะมีคำว่าเต็มว่า ปจฺจตฺตํ เวทิตพฺโพ วิญฺญูหิ เป็นคำอธิบายพระธรรมคุณ ในอรรถกถาท่านอธิบายดังนี้

ในข้อว่า ปจฺจตฺตํ เวทิตพฺโพ วิญฺญูหิ นี้ มีความสังเขปว่า อันวิญญูชนแม้ทั้งปวงมีอุฆคฏิตัญญูบุคคลเป็นต้น พึงรู้ได้ในตนว่า มรรคอันเราเจริญแล้ว ผลอันเราบรรลุแล้ว นิโรธอันเรากระทำให้แจ้งแล้ว ดังนี้

บทว่า ปจฺจตฺตํ เวทิตพฺโพวิญฺญูหิ ความว่า อันบัณฑิตทั้งหลายพึงรู้ได้ในสันดานของตนๆ นั่นเองแต่พาลชนทั้งหลายรู้ได้ยาก ...

ขณะที่บรรลุ........มีใครไปบรรลุด้วยมั้ย?

ขณะที่รู้..............มีใครไปรู้ด้วยมั้ย?

ขออนุโมทนาครับ

ขอความกรุณาช่วยขยายข้อความนี้ด้วยครับ

"อันบัณฑิตทั้งหลายพึงรู้ได้ในสันดานของตนๆ นั่นเอง แต่พาลชนทั้งหลายรู้ได้ยาก ... "

และขอเรียนถามต่อว่า ... ถ้าการกระทำนั้นไม่เป็นประโยชน์ ... ผู้ที่เป็นบัณฑิต ... เขาจะประกาศคุณนั้นของตนเองไหมครับ และการประกาศคุณที่ตนไม่มีจริง ... จะเป็นอุตริมนุสสธรรมหรือเปล่าครับ

ขอขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ

"อันบัณฑิตทั้งหลายพึงรู้ได้ในสันดานของตนๆ นั่นเอง แต่พาลชนทั้งหลายรู้ได้ยาก ... " จากหนังสือวิสุทธิมรรค อธิบายไว้ว่า
"อันบัณฑิตทั้งหลายพึงรู้ได้ในสันดานของตนๆ คือ ต้องเป็นปัญญาของตนเองเท่านั้นที่รูความจริง รู้ว่าละกิเลสแล้ว ผู้อื่นรู้แทนไมได้ ละกิเลสแทนไม่ได้ แต่พาลชนทั้งหลายรู้ได้ยาก คือ วิสัยของคนโง่ไม่มีทางรู้โลกุตตรธรรม

มีพระนิพพาน เป็นต้น ได้เลย แม้ในความฝัน ... ผู้ที่เป็นบัณฑิต ... เขาจะประกาศคุณนั้นของตนเองไหมครับ
บัณฑิตเป็นผู้มักน้อย แม้คุณธรรมที่ตัวเองก็ไม่อยากให้คนอื่นรู้แต่หากประกาศแล้วเกิดประโยชน์ บัณฑิตก็ทำมีพระพุทธเจ้า เป็นต้น

และการประกาศคุณที่ตนไม่มีจริง ... จะเป็นอุตริมนุสสธรรมหรือเปล่าครับ
เป็นผู้มีความปรารถนาลามกเพราะต้องการลาภ สักการะ

และอาจเป็นการอวดอุตริมนุสสธรรมด้วย

ปัจจัตตัง หมายถึงรู้ได้เฉพาะตน เช่น ขณะที่สติปัฏฐานเกิดขณะนั้นจะให้คนอื่นมา รับรองว่าเป็นสติปัฏฐานไม่ได้ต้องเป็นความรู้ความเข้าใจถูกเป็นปัญญาของตนเองค่ะ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขอบคุณ และขออนุโมทนา

ขอขอบพระคุณ และขออนุโมทนา ครับ

ขอจงสุขสวัสดี จงมีแก่ทุกท่าน ในกาลทุกเมื่อเทอญ

นิพพานนะ ปัจจะโย โหตุ.

เรียนถาม

อยากทราบว่า ความเข้าใจในความหมายของคำต่างๆ ในพระอภิธรรม เรียกว่า เป็นปัจจัตตังหรือไม่ ยกต้วอย่างเช่น คำว่า โยนิโสมนสิการ เป็นต้น รวมทั้งคำ อื่นๆ อีกมากมายด้วยค่ะ

ขอบพระคุณค่ะ

เรียนความเห็นที่ ๑๐

โดยตรงแล้ว คำว่า ปัจจัตตัง ท่านหมายเอาเฉพาะวิญญูชนที่ท่านตรัสรู้แล้ว สำหรับความเข้าใจในความหมายของคำต่างๆ ในพระอภิธรรม ท่านไม่เรียกครับ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

คำนี้ลึกซึ้งมาก เพราะรู้ได้เฉพาะตนจริงๆ รู้เท่าที่จะรู้ได้ ทีละน้อยๆ ค่อยๆ สั่งสมไปตามแต่เหตุและปัจจัย

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขอบคุณครับ สำหรับ ความหมายในการตื่น ของปัจจัตตัง