ธรรมทั้งปวง มีนิพพานเป็นที่สุด หรือครับ
[เล่มที่ ๒๗] พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย ขันธวารวรรค เล่ม ๓ - หน้าที่ ๓๐๕
บทว่า สพฺเพ ธมฺมา อนตฺตา ความว่า ธรรมทั้งหลายที่เป็นไป ในภูมิ ๔ ทั้งหมด เป็นอนัตตา.
[เล่มที่ ๖๘] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค เล่ม ๗ ภาค ๑ - หน้าที่ ๑๗๒
อัสสาสะปัสสาสะ - ลมหายใจเข้าออก ย่อมตกแต่งกาย ฉะนั้นจึงชื่อว่า กายสังขาร. สัญญาด้วย เวทนาด้วย ย่อมตกแต่งจิต ฉะนั้น จึงชื่อว่า จิตตสังขาร แต่ในที่นี้ท่านประสงค์เอา สังขตสังขาร. ชื่อว่า อนิจจา - ไม่เที่ยง เพราะอรรถว่า มีแล้วกลับไม่มี.ชื่อว่า ทุกขา - เป็นทุกข์ เพราะอรรถว่า เบียดเบียน. คำว่า สพฺเพ ธมฺมา - ธรรมทั้งปวง ท่านกล่าวรวมเอาพระนิพพานเข้าไว้ด้วย ชื่อว่า อนัตตา เพราะอรรถว่า ไม่เป็นไปในอำนาจ.
สังขารธรรม คือ สภาพธรรมะที่มีปัจจัยปรุงแต่ง เกิดแล้วดับ ได้แก่ จิต ๘๙ หรือ ๑๒๑ เจตสิก ๕๒ รูป ๒๘ ส่วนวิสังขารธรรม คือ สภาพธรรมะที่ไม่เกิดไม่ดับ ไม่มีปัจจัยปรุงแต่ง ได้แก่ นิพพาน
การศึกษาพระธรรมวินัย จะต้องสอดคล้องกันทั้งสามปิฎกครับ การหยิบยกเอาพระพุทธพจน์ เพียงส่วนใดส่วนหนึ่ง ขึ้นมาตีความโดยไม่รอบคอบ เป็นผลเสียครับ อาจจะทำให้ เกิดความเคลือบแคลง สงสัย ลังเลใจ ไม่แน่ใจต่อผู้ที่ยังไม่เคยศึกษาพระธรรมเลยได้ อาจจะถึงกับทำให้ผู้ที่ไม่ศรัทธาก็ไม่ศรัทธายิ่งขึ้น ส่วนผู้ที่ศรัทธาอยู่อาจไม่เกิดความศรัทธามั่นคงขึ้นก็ได้ครับ ถ้าเราศึกษาผิดก็จะเหมือนกับการจับงูพิษข้างหาง เช่น การ นำพระพุทธพจน์มากล่าวโจมตีกัน เพื่อความสาแก่ใจของตนเอง ก็จะกลายเป็นการพอกพูนอกุศลแทนกุศลโดยที่เจ้าตัวอาจจะไม่รู้ตนเองว่ามีอกุศลเกิดแล้ว สะสมแล้วในจิตได้ครับ
ขออนุโมทนาครับ
