ขณะที่มีสติ....ขณะที่ไม่มีสติ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ข้อความบางตอนจากการบรรยยายธรรม
โดย อาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์
ถอดเทปโดย คุณย่าสงวน สุจริตกุล

ท่านผู้ฟัง เมื่อกี้ อาจารย์พูดถึงว่าผู้ที่เจริญสติปัฏฐานนั้น จะต้องรู้ว่าขณะใดที่หลงลืมสติก็รู้ ขณะใดที่มีสติก็รู้ ขณะใดที่มีสติก็รู้ขณะนั้นผมไม่สงสัย สงสัยแต่ว่าขณะใดที่หลงลืมสติมันจะรู้ยังไงครับ

ท่านอาจารย์ ถ้ารู้ขณะที่มีสติ ก็ต้องรู้ความต่างกันขณะที่มีสตินั้น ไม่ใช่ขณะที่หลงลืมสติแน่

ท่านผู้ฟัง ก็หมายความว่า ขณะที่หลงลืมสติไปเมื่อกี้นี้ ก็ไม่รู้ว่าหลงลืมสติ ต่อเมื่อสติเกิดขึ้นมาเดี๋ยวนี้ จึงมารู้ว่าหลงลืมสติ ใช่ไหมครับ

ท่านอาจารย์ แน่นอนค่ะ เพราะฉะนั้น ผู้ที่สติยังไม่เกิดเลย ยังไม่มีโอกาสที่จะรู้เลยว่า ท่านหลงลืมสติตลอดเวลา จนกว่าเมื่อไร สติเกิดขึ้นท่านจึงจะรู้ "ความต่างกัน" ว่าสติเกิดขึ้นน้อยจริงๆ แต่ว่าขณะที่หลงลืมสติมากกว่า ขณะที่มีสติ

แต่พอเริ่ม มีสติจะทราบได้ว่า ต่างกับขณะที่หลงลืมสติ การอบรมปัญญาเป็นเรื่องปกติในชีวิตประจำวันขอให้ทราบความจริงว่า "ปัญญา" สามารถที่จะ "รู้" ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ ที่เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย จึงรู้ชัดว่าสภาพธรรม ที่กล่าวว่า ไม่ใช่ตัวตนนั้นเพราะเกิดขึ้นตามเหตุตามปัจจัยที่ได้สะสมมาและบังคับบัญชาไม่ได้ เมื่อระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมใดก็ตามที่ปรากฏก็จะรู้ว่าสภาพธรรมนั้น เป็นอนัตตาจริงๆ เกิดขึ้นปรากฏ เพราะเหตุปัจจัยบังคับบัญชาไม่ได้จริงๆ เช่น ขณะที่ กำลังเห็น ในขณะนี้ใครบังคับการเห็นได้ การเห็นเกิดแล้วเพราะเหตุปัจจัย บังคับไม่ให้เห็นไม่ได้ แต่ว่าสติ "ระลึก" ได้ใน "ลักษณะ" ของสภาพธรรมที่เกิดขึ้น แล้วปรากฏในขณะนั้น

เพราะฉะนั้น ถ้ายังไม่เกิดอย่าไปพยายามให้เกิด หรือที่เกิดแล้วอย่าไปคิดที่จะบังคับไม่ให้เกิด สภาพธรรมมีปัจจัยให้เกิดดับอยู่ตลอดเวลาและสภาพธรรมที่เกิดแล้วก็ดับแล้ว ด้วยเกิดขึ้นแล้วก็ ดับไปเป็นเช่นนี้อยู่ตลอดเวลา

ขออนุโมทนา

ขออุทิศกุศล แด่คุณพ่อ คุณแม่และสรรพสัตว์