อนัตตลักษณะ
บ้านธัมมะ
วันที่ 22 ต.ค. 2551
หมายเลข 10190
อ่าน 3,950
อนตฺตา (ความไม่ใช่ตัวตน) +ลกฺขณ (เครื่องหมายรู้ สภาวะ)
สภาวะที่ไม่ใช่ตัวตน หมายถึง ลักษณะของสภาพธรรมที่ไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของผู้ใด คือเป็นสภาพนามธรรมอย่างหนึ่งมีลักษณะที่น้อมไปรู้อารมณ์จะมีผู้ใดผู้หนึ่งบังคับให้นามธรรมเป็นสภาพที่ไม่รู้อารมณ์ก็ไม่ได้หรือสภาพที่เป็นรูปธรรม มีลักษณะที่ไม่รู้อารมณใครจะบังคับให้รู้เปลี่ยนมาเป็นสภาพที่รู้อารมณ์ก็ไม่ได้หรือสังขารธรรมเป็นสภาพที่ไม่เที่ยงเป็นทุกข์ ใครจะบังคับให้สังขารธรรมเป็นสภาพที่เที่ยง เป็นสุขก็ไม่ ได้เพราะฉะนั้น สังขารธรรมที่ไม่เที่ยงเป็นทุกข์ จึงเป็นอนัตตาและแม้วิสังขารธรรมซึ่งหมายถึงพระนิพพานเป็นสภาพที่เที่ยง (เพราะไม่เกิดดับ) เป็นสุข (เพราะทนอยู่ในสภาพเดิมได้) แต่ก็ไม่มีใครสามารถเปลี่ยนแปลงสภาพของนิพพานให้ไม่เที่ยงเป็นทุกข์ได้ วิสังขารธรรมที่เที่ยงเป็นสุข นั้นจึงเป็นอนัตตาด้วย