จะไม่เป็นเราได้อย่างไร ตอนที่ ๑

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

ข้อความบางตอนจาก แนวทางเจริญวิปัสสนา ครั้งที่ ครั้งที่ ๗๒๐

บรรยายโดย ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์

... จะไม่เป็นเราได้อย่างไร ตอนที่ ๑ ...

ผู้ฟัง อยากขอความกรุณาอาจารย์ ให้อธิบายว่า จะระลึกอย่างไร ถึงจะบอกว่าไม่ใช่ตัวตน สัตว์ สิ่งของ สมมติว่าเราหยิกตัวเอง เราก็ยังรู้สึกว่าเป็นตัวเรานี่คะ แล้วจะเป็นรูปได้อย่างไรละคะ

ท่านอาจารย์ หยิกตัวเอง ก็ยังรู้สึกว่าเป็นเรา หรือรู้สึกว่าเจ็บ

ผู้ฟัง รู้สึกว่าเจ็บ

ท่านอาจารย์ ความจริงสภาพธรรมคือเจ็บ ถ้าไม่หยิกจะเจ็บได้ไหมคะ

ผู้ฟัง ไม่เจ็บ

ท่านอาจารย์ ไม่เจ็บ เพราะความเจ็บเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มีลักษณะ เป็นเพียงความเจ็บ ทำไมจึงจะว่า ลักษณะที่เจ็บนั้นเป็น เราล่ะคะ

ผู้ฟัง ก็เรารู้สึกว่าเจ็บนี่คะ

ท่านอาจารย์ เราคิด เรายึดถือความเจ็บว่าเป็นเรา แต่สภาพจริงๆ เป็น ความรู้สึกเจ็บเท่านั้นเอง จริงไหมคะ

ผู้ฟัง สมมติเราจะไม่คิดว่าเราเจ็บ มันก็ยังเจ็บนี่คะ จะไม่เป็นเรา ได้อย่างไรละคะ

ท่านอาจารย์ สภาพเจ็บมีจริงค่ะ ไม่ใช่ว่าไม่จริง ลักษณะเจ็บต่างกับลักษณะที่รู้สึกสบาย เป็นสภาพธรรมคนละชนิด เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัยต่างๆ กัน เพราะฉะนั้น เวลาที่ความเจ็บเกิดขึ้น ถ้าสติระลึกและปัญญารู้ลักษณะที่เจ็บ จะไม่ยึดถือลักษณะที่เจ็บนั้นว่าเป็นเรา เพราะว่าความเจ็บเป็นเพียงลักษณะสภาพธรรมชนิดหนึ่ง ซึ่งต่างกับลักษณะสภาพธรรมอื่น ซึ่งสภาพธรรมทุกอย่างเกิดปรากฏเพราะเหตุปัจจัย ถ้าไม่มีเหตุปัจจัยให้ความเจ็บเกิดขึ้น ความเจ็บก็ไม่เกิด เวลาที่ความเจ็บไม่เกิด เราอยู่ที่ไหนคะ ถ้าว่าความเจ็บนั้นเป็นเราเวลาที่ความเจ็บไม่เกิด เราอยู่ที่ไหน

ผู้ฟัง เราก็รู้สึกว่าเราสบาย มันก็ยังเป็นเราอยู่

ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้น เวลาที่มีความสบายเกิดขึ้น ก็ไปยึดถือความสบายนั้นว่าเป็นเรา แต่ตามความเป็นจริง ลักษณะที่สบายเป็นเพียงลักษณะที่ต่างกับความเจ็บ ในขณะที่รู้สึกสบายจะรู้สึกเจ็บไม่ได้ใช่ไหมคะ คนละขณะ ใช่ไหมคะ ความสบายหมดไปแล้ว เราอยู่ที่ไหนอีกละคะ เราก็ตามไปอยู่ในสภาพธรรมแต่ละลักษณะ ที่เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัยด้วยความไม่รู้ว่าสภาพธรรมเกิดแล้วหมดไป ความสบายจะอยู่ตลอดไปไม่ได้ เกิดขึ้นปรากฏแล้วก็หมดไป ถ้าความสบายเป็นเรา เราก็ต้องหมดไปด้วย แต่เพราะมีสภาพธรรมอื่น ความยึดถือสภาพธรรมอื่นว่าเป็นตัวตน ก็ยึดถือสภาพธรรมอื่นต่อไปด้วยความไม่รู้ว่า แท้ที่จริงสภาพธรรมนั้นเกิดปรากฏแล้วก็หมดไปอีก หมดไปเรื่อยๆ ทุกขณะ เราจะอยู่ที่ไหนดี มีที่อยู่ไหมคะ

พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า ...

ดูก่อนภิกษุทั้งหลายเมื่ออะไรมีอยู่ เพราะอาศัยอะไร เพราะยึดมั่นอะไร

บุคคลจึงตามเห็นว่า นั่นของเรา เราเป็นนั่น นั่นเป็นตัวตนของเรา

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เมื่อมีรูปอยู่ เพราะอาศัยรูป เพราะยึดมั่นรูปบุคคลจึงตามเห็นว่า นั่นของเรา เราเป็นนั่น นั่นเป็นตัวตนของเราเมื่อเวทนามีอยู่ เมื่อสัญญามีอยู่ เมื่อสังขารมีอยู่ เมื่อวิญญาณมีอยู่ เพราะอาศัยวิญญาณ เพราะยึดมั่นวิญญาณบุคคลจึงตามเห็นว่า นั่นของเรา เรา เป็นนั่น นั่นเป็นตัวตนของเรา

(ข้อความบางตอนจาก)

๒. เอตังมมสูตร

ขอเชิญคลิกอ่านได้ที่ ...

เหตุแห่งการยึดมั่นว่าเป็นของเรา [เอตังมมสูตร]

ขออุทิศส่วนกุศลแด่สรรพสัตว์