ไม่มีใครทำให้ ไม่มีใครเป็นผู้บงการ

เรื่องกรรม และ ผลของกรรม เป็นเรื่องที่ละเอียด ในชีวิตประจำวัน แต่ละบุคคลย่อมมีทั้งกรรม (กุศลกรรม และอกุศลกรรม) และได้รับผลของกรรม เมื่อได้ศึกษาก็จะมีความเข้าใจว่าขณะใดเป็นกรรม ขณะใดเป็นผลของกรรม ธรรม ควรค่าแก่การศึกษาอย่างยิ่ง เมื่อได้ฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรม จนกระทั่งมีความเข้าใจในเหตุและผล แล้วย่อมจะเป็นผู้ที่เบาสบาย ไม่ว่าอะไรจะเกิดขึ้นก็ตาม เพราะเหตุว่า การที่จะมีทุกข์ มีสุขในแต่ละวัน หรือในวันหนึ่งวันใด ที่จะได้รับสิ่งที่น่าปรารถนา น่าใคร่ น่าพอใจ หรือไม่น่าปรารถนา ไม่น่าใคร่ ไม่น่าพอใจ นั้น ก็เป็นไปตามเหตุ คือ กรรมที่ตนได้กระทำแล้ว ทั้งนั้น กรรมที่ได้กระทำแล้ว เมื่อได้โอกาสที่จะให้ผลเกิดขึ้น ผลก็เกิดขึ้น เป็นไปตามความสมควรแก่เหตุ ไม่มีใครทำให้ ไม่มีใครเป็นผู้บงการ