เจตนาเจตสิก -- สัพพจิตตสาธารณเจตสิก
๔. เจตนาเจตสิก เป็นเจตสิกที่จงใจ ตั้งใจ ขวนขวายกระทำกิจ ตามประเภทของเจตนา และสัมปยุตตธรรมที่เกิดร่วมกันในขณะนั้นๆ เจตนาเจตสิกจึงเป็น กัมมปัจจัย เจตนาเจตสิกที่เกิดร่วมกับวิบากจิตเป็นสหชาตกัมมปัจจัย เพราะกระทำกิจของเจตนาที่เป็นวิบากพร้อมกับวิบากจิตและวิบากเจตสิกอื่นๆ ที่เกิดร่วมกันแล้วก็ดับไป เจตนาเจตสิกซึ่งเป็นกิริยาเกิดขึ้นกระทำกิจของเจตนาร่วมกับกิริยาจิตและกิริยาเจตสิกอื่นๆ แล้วดับไป ก็เป็นสหชาตกัมมปัจจัย แต่อกุศลเจตนาที่เกิดกับอกุศลจิตหรือกุศลเจตนาที่เกิดกับกุศลจิตนั้น เมื่อสำเร็จเป็นอกุศลกรรมบถอย่างใดอย่างหนึ่ง หรือกุศลกรรมบถอย่างใดอย่างหนึ่งแล้วดับไป เป็นนานักขณิกกัมมปัจจัย เพราะทำให้วิบากจิตและเจตสิกเกิดขึ้นในกาลข้างหน้า ซึ่งไม่ใช่ในขณะเดียวกับอกุศลเจตนาหรือกุศลเจตนาที่กระทำกรรมนั้น เมื่อให้ผลต่างขณะ คือทำให้วิบากจิตและเจตสิกเกิดภายหลังจากอกุศลเจตนา หรือกุศลเจตนาซึ่งเป็นเหตุดับไปแล้ว เจตนากรรมซึ่งเป็นอกุศลเจตนาหรือกุศลเจตนานั้น จึงเป็นนานักขณิกกัมมปัจจัย
จากหนังสือปรมัตถธรรมสังเขป หน้าที่ ๓๒๕
ดาวน์โหลดหนังสือ --> ปรมัตถธรรมสังเขป
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ
ขอเรียนถามเพิ่มเติม เรื่องเจตนาเจตสิก ซึ่งเป็นสัพพจิตสาธารณเจตสิก เกิดกับจิตทุกดวง เป็นสภาพที่ตั้งใจ จงใจ นั้น แล้วขณะที่เกิดอกุศลกรรม ที่เป็นกรรมทางกายหรือวาจา หรือทางใจ เจตนามีระดับความรุนแรงต่างกันไป เพราะมีองค์ประกอบของอะไรเพิ่มขึ้นนอกจากเจตนาเจตสิกครับ เพราะเมื่อกล่าวว่าการกระทำนั้นเป็นบาปไหม เป็นอกุศลกรรมบถไหม ก็จะบอกว่าต้องดูที่เจตนา เจตนาอันนี้ มีเจตนาเจตสิกร่วมด้วยกับเจตสิกอะไรอีกจึงเรียกว่า ทำกรรมแล้วด้วยเจตนา เช่น เจตนาฆ่าสัตว์แล้วสัตว์นั้นตาย
