การเดินจงกรม

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

สนทนาธรรมกับท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ถอดเทปโดย คุณย่าสงวน สุจริตกุล

สำหรับเรื่องของการเดินจงกรม อิริยาบถของคนเราในชีวิตประจำวัน ตามปกติแล้ว จะพ้นไปจากการนั่ง นอน ยืน เดิน ไม่ได้ส่วนการคลาน เหยียด คู้ ฯลฯ ก็เป็นเรื่องปลีกย่อย อิริยาบถใหญ่ คือ การนั่ง นอน ยืน เดิน ส่วนท่านจะมีอิริยาบถ อย่างใด มากน้อย ต่างกันอย่างไร แล้วแต่อาชีพ .... ฯลฯ และการสะสมอัธยาศัย แต่ไม่ว่าจะนั่ง นอน ยืน เดิน ... ฯลฯ สติ สามารถ ระลึกรู้ลักษณะ ของสภาพธรรม ที่กำลังปรากฏ (ทางหนึ่งทางใด) ตามปกติ ตามความเป็นจริง เพราะว่า ปัญญา สามารถประจักษ์ ลักษณะของสภาพธรรมตามความเป็นจริง โดยความเป็นอนัตตา ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ

พระผู้มีพระภาคฯ ก็ทรงนั่ง นอน ยืน เดิน ตามปกติ เช่น เมื่อทรงจาริกไปยังสถานที่ต่างๆ ส่วนภายในพระวิหารเชตวัน นอกจากทรงนั่ง นอน ยืน พระองค์ก็ทรงเดินด้วย เป็นการจงกรม เป็นปกติค่ะ เพราะว่าบางคน นั่งมาก ก็อึดอัด นอนมาก อาจจะไม่ค่อยสบาย เป็นต้น อิริยาบถทั้ง ๔ นี้ ถ้าเป็นไปได้ ควรจะเสมอกัน การนอนนั้น น้อยที่สุด ก็ไม่เป็นไรเลย ดังเช่นท่านที่ถือธุดงค์ ท่านไม่นอนเลย แม้เวลาหลับ ท่านก็นั่งหลับได้

เพราะฉะนั้น จะเห็นได้ว่า แล้วแต่ว่า อิริยาบถใด จะเหมาะควรกว่าอิริยาบถอื่น ตามเหตุปัจจัย โดยคำนึงถึงประโยชน์ การเดินไปมา ในขณะนั้นเรียกว่า จงกรม จงฺกม คือ การก้าวไปตามลำดับ ซึ่ง หมายถึง การเดิน แต่ถ้าไม่ศึกษาโดยละเอียด จะเข้าใจผิดว่า เวลาจะเจริญวิปัสสนา ก็ต้องลุกขึ้นมา เดินจงกรม นั่นไม่ใช่ความเห็นถูก ไม่เป็นปกติ เป็นการจงใจเลือกอิริยาบถ ไม่ใช่ การระลึกรู้ลักษณะ ของสภาพธรรม ตามความเป็นจริง ปัญญาสามารถเกิดได้ ประจักษ์แจ้งได้ ไม่ว่าจะเป็นการนั่ง นอน ยืน เดิน

ขออนุโมทนา