ฌานวิถี - ฌานสมาบัติ

ขณะที่รูปาวจรปฐมฌานจิต ซึ่งเป็นจิตอีกระดับขั้นหนึ่ง คือ เป็นจิตอีกภูมิหนึ่งจะเกิดขึ้น พ้นจากสภาพจิตที่เป็นกามาวจรนั้น วิถีจิตจะเกิดสืบต่อกันตามลำดับทางมโนทวารเป็นฌานวิถี ดังนี้

ภวังคจิต เป็น มหาวิบากญาณสัมปยุตต์

ภวังคจลนะ เป็น มหาวิบากญาณสัมปยุตต์

ภวังคุปัจเฉทะ เป็น มหาวิบากญาณสัมปยุตต์

มโนทวาราวัชชนะ เป็น อเหตุกกิริยา

บริกัมม์ เป็น มหากุศลญาณสัมปยุตต์

อุปจาระ เป็น มหากุศลญาณสัมปยุตต์

(ประเภทเดียวกับบริกัมม์)

อนุโลม เป็น มหากุศลญาณสัมปยุตต์

(ประเภทเดียวกับบริกัมม์)

โคตรภู เป็น มหากุศลญาณสัมปยุตต์

(ประเภทเดียวกับบริกัมม์)

ปฐมฌานกุศลจิต เป็น รูปาวจรกุศลจิต

ภวังคจิต เป็น มหาวิบากญาณสัมปยุตต์

รูปาวจรปฐมฌานกุศลจิตที่เกิดเป็นครั้งแรกนั้น เกิดเพียง ๑ ขณะเท่านั้นต่อเมื่อภายหลังชำนาญขึ้นแล้ว ฌานจิตจึงจะเกิดดับสืบต่อเพิ่มขึ้นๆ ได้ โดยไม่มีภวังคจิตเกิดแทรกคั่นเลย ตามกำหนดเวลาที่ตั้งใจไว้ได้ ฌานวิถีจิตที่เกิดดับสืบต่อกันโดยไม่มีภวังคจิตเกิดแทรกคั่นเลยนั้นเป็น "ฌานสมาบัติ" คือ เป็นการบรรลุถึงสภาพจิตที่สงบแนบแน่นในอารมณ์ของฌานได้ ตามกำหนดเวลาที่ตั้งใจไว้

ดาวน์โหลดหนังสือ --> ปรมัตถธรรมสังเขป