คุณเคยโดนหลอกแล้วไม่รู้ตัวรึเปล่าคะ - วัญจกธรรม ๓๘ ประการ

 
happyindy
วันที่  3 ก.พ. 2552
หมายเลข  11091
อ่าน  4,751

ในชีวิตประจำวัน เราอาจเคยโดนหลอก ทั้งที่รู้ตัวและไม่รู้ตัว หรือบางครั้งบางคราว เราก็แกล้งหลอกคนอื่นเพื่อความครื้นเครงซะเอง และเมื่อคิดว่าหลอกสำเร็จ ก็ไปแอบดีใจกับอกุศลที่ตนทำ แต่ ... เชื่อหรือไม่ ว่าปกติเรามักโดนหลอกบ่อยๆ ในเรื่องที่เราคิดว่าเป็นการเจริญกุศลแท้ๆ จริงหรือมั่ว ชัวร์หรือไม่

ลองอ่านดูค่ะ


  ความคิดเห็นที่ 1  
 
happyindy
วันที่ 3 ก.พ. 2552

วัญจกธรรม (ธรรมเป็นเครื่องหลอกลวง) ๓๘ ประการ

๐๑. อปฺปฏิกูลสญฺญามุเขน กามมจฺฉนฺโท วญฺเจติ.

ความพอใจในกาม ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นอปฏิกูลสัญญา. (ลวงว่าสะอาด)

๐๒. ปฏิกฺกูลสญฺญาปฏิรูปตาย พฺยาปาโท วญฺเจติ.

ความพยาบาท ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นปฏิกูลสัญญา.

๐๓. สมาธิมุเขน ถีนมิทฺธํ วญฺเจติ.

ถีนมิทธะ (ความท้อถอย ง่วงเหงา) ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นสมาธิ.

๐๔. วิริยารมฺภมุเขน อุทฺธจฺจํ วญฺเจติ.

อุทธัจจะ (ความฟุ้งซ่าน) ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นการปรารภความเพียร.

๐๕. สิกฺขากามตามุเขน กุกฺกุจฺจํ วญฺเจติ.

กุกกุจจะ (ความรำคาญใจ) ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้ใคร่ในการศึกษา.

๐๖. อุภยปกฺขสนฺตีรณมุเขน วิจิกิจฺฉา วญฺเจติ.

วิจิกิจฉา (ความลังเลสงสัย) ย่อมลวงเหมือนกับว่ามีการพิจารณาทั้งสองฝ่าย


๐๗. อิฏฺฐานิฏฺฐสมุเปกฺขนมุเขน สมฺโมโห วญฺเจติ.

ความหลงพร้อม (ไม่รู้) ย่อมลวงเหมือนกับว่ามีการวางเฉยต่ออารมณ์ที่น่าปรารถนาและไม่น่าปรารถนา (เช่น ไม่รู้ จึงไม่รักหรือไม่ชัง จึงดูเหมือนวางเฉย เพราะรู้สึกเฉยๆ)

๐๘. อตฺตญฺญุตามุเขน อตฺตนิ อปริภเวน มาโน วญฺเจติ.

มานะ (ความสำคัญตน) ย่อมลวงโดยความไม่ดูหมิ่นตน เหมือนกับว่าเป็นผู้รู้จักตน (เช่น คนมีมานะแต่มักบอกว่าตนไม่มีมานะ ... หลงในคุณธรรมของตน)

๐๙. วีมํสามุเขน เหตุปฏิรูปกปริคฺคเหน มิจฺฉาทิฏฺฐิ วญฺเจติ.

มิจฉาทิฏฐิ (ความเห็นผิด) ย่อมลวงด้วยการถือเอาเหตุอันสมควร เหมือนกับว่ามีปัญญาเป็นเครื่องพิจารณา

๑๐. วิรตฺตตาปฏิรูปฏาย สตฺเตสุ อทยาปนฺนตา วญฺเจติ.

ความเป็นผู้ไม่ถึงความเอ็นดูในสัตว์ทั้งหลาย ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้ปราศจากความกำหนัดยินดี.

๑๑. อนุญฺญาตปฏิเสวนปฏิรูปตาย กามสุขลฺลิกานุโยโค วญฺเจติ.

กามสุขัลลิกานุโยค (การประกอบเนืองๆ ซึ่งความหมกมุ่นอยู่ในกาม) ย่อมลวงเหมือนกับว่าเสพในสิ่งที่พระผู้มีพระภาคทรงอนุญาตไว้.

๑๒. อาชีวปาริสุทฺธิปฏิรูปตาย อสํวิภาคสีลตา วญฺเจติ.

ความเป็นผู้มีปกติไม่แบ่งปัน ย่อมลวงเหมือนกับว่ามีการเลี้ยงชีพที่บริสุทธิ์ (เช่น ภิกษุบิณฑบาตมาแต่ไม่แบ่งบรรพชิตด้วยกัน แล้วคิดว่าตนเลี้ยงชีพบริสุทธิ์)


๑๓. สํวิภาคสีลตาปฏิรูปตาย มิจฺฉาชีโว วญฺเจติ.

มิจฉาอาชีวะ ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้มีปกติแบ่งปัน.

๑๔. อสํสคฺควิหาริตาปฏิรูปตาย อสงฺคหสีลตา วญเจติ.

ความเป็นผู้มีปกติไม่สงเคราะห์ ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้อยู่ด้วยการไม่คลุกคลี.

๑๕. สงฺคหสีลตาปฏิรูปตาย อนนุโลมิกสํสคฺโค วญฺเจติ.

ความคลุกคลีที่ไม่สมควร ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้มีปกติสงเคราะห์.

๑๖. สจฺจวาทิตาปฏิรูปตาย ปิสุณวาจา วญฺเจติ.

ปิสุณวาจา (กล่าวส่อเสียด) ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้กล่าวคำจริง.

๑๗. อปิสุณวาทิตาปฏิรูปตาย อนตฺถกามตา วญฺเจติ.

ความเป็นผู้ใคร่ในสิ่งที่ไม่ใช่ประโยชน์ ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้ไม่กล่าวส่อเสียด.

๑๘. ปิยวาทิตาปฏิรูปตาย ปาตุกมฺยตา วญฺเจติ.

ความเป็นผู้กระทำการประจบ ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้กล่าวถ้อยคำอันเป็นที่รัก.

 
  ความคิดเห็นที่ 2  
 
happyindy
วันที่ 3 ก.พ. 2552

๑๙. มิตภาณิตาปฏิรูปตาย อสมฺโมทนสีลตา วญฺเจติ.

ความเป็นผู้ไม่ชื่นชมยินดี (กับผู้อื่น) ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้พูดพอประมาณ (ตระหนี่คำสรรเสริญ)

๒๐. สมฺโมทนสีลตาปฏิรูปตาย มายาสาเถยฺยญฺจ วญฺเจติ.

มายาและสาไถย ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้มีปกติชื่นชมยินดี (กับผู้อื่น)

๒๑. นิคฺคยฺหวาทิตาปฏิรูปตาย ผรุสวาจา วญฺเจติ.

ผรุสวาจา (กล่าวคำหยาบ) ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้พูดข่ม.

๒๒. ปาปครหิตาปฏิรูปตาย ปรวชฺชานุปสฺสิตา วญฺเจติ.

ความเป็นผู้เพ่งโทษผู้อื่น ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้ติเตียนบาป.

๒๓. กุลานุทฺทยตาปฏิรูปตาย กุลมจฺฉริยํ วญฺเจติ.

ความตระหนี่ตระกูล ย่อมลวงเหมือนกับว่ามีความประพฤติเกื้อกูลต่อตระกูล.

๒๔. อาวาสจิรฏฺฐิติกามตามุเขน อาวาสมจฺฉริยํ วญฺเจติ.

ความตระหนี่อาวาส ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้ใคร่เพื่อให้อาวาสตั้งอยู่ตลอดกาลนาน.

๒๕. ธมฺมปริพนฺธปริหรณมุเขน ธมฺมมจฺฉริยํ วญเจติ.

ความตระหนี่ธรรม ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นการรักษาพระธรรมไว้ให้ดำรงมั่น.

๒๖. ธมฺมเทสนาภิรติมุเขน ภสฺสารามตา วญฺเจติ.

ความเป็นผู้ยินดีในการพูดคุย ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้ยินดียิ่งในการแสดงธรรม.

๒๗. อผรุสวาจตาคณานุคฺคหกรณมุเขน สงฺคณิการามตา วญฺเจติ.

ความเป็นผู้ยินดีในการคลุกคลีด้วยหมู่คณะ ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้ไม่กล่าวคำหยาบและกระทำการอนุเคราะห์แก่หมู่คณะ.

๒๘. ปุญฺญกามตาปฏิรูปตาย กมฺมรามตา วญฺเจติ.

ความเป็นผู้ยินดีในการงาน ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้ใคร่ซึ่งบุญ.

๒๙. สํเวคปฏิรูเปน จิตฺตสนฺตาโป วญฺเจติ.

ความเร่าร้อนแห่งจิต ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นการสลดสังเวช.

๓๐. สทฺธาลุตาปฏิรูปตาย อปริกฺขตา วญฺเจติ.

ความเป็นผู้ไม่พิจารณาอย่างรอบคอบ ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้มากไปด้วยศรัทธา.

๓๑. วีมํสนาปฏิรูเปน อสฺสทฺธิยํ วญฺเจติ.

ความเป็นผู้ไม่มีศรัทธา ย่อมลวงเหมือนกับว่ามีปัญญาเป็นเครื่องพิจารณา.

๓๒. อตฺตาธิปเตยฺยปฏิรูเปน ครูนํ อนุสาสนิยา อปฺปทกฺขิณคฺคาหิตา วญฺเจติ.

ความเป็นผู้ไม่รับเอาคำพร่ำสอนของครูทั้งหลายโดยเคารพ ย่อมลวงเหมือนกับว่ามีตนเป็นใหญ่.

๓๓. ธมฺมาธิปเตยฺยปฏิรูเปน สพฺรหฺมจารีสุ อคารวํ วญฺเจติ.

ความไม่เคารพในเพื่อนผู้ประพฤติพรหมจรรย์ทั้งหลาย ย่อมลวงเหมือนกับว่ามีธรรมเป็นใหญ่.

๓๔. โลกาธิปเตยฺยปฏิรูเปน อตฺตนิ ธมฺเม จ ปริภโว วญฺเจติ.

ความดูหมิ่นตนและดูหมิ่นธรรม ย่อมลวงเหมือนกับว่ามีโลกเป็นใหญ่.

๓๕. เมตฺตายนามุเขน ราโค วญฺเจติ.

ราคะ (ความยินดีติดข้อง) ย่อมลวงเหมือนกับว่ามีเมตตา.

๓๖. กรุณายนาปฏิรูเปน โสโก วญเจติ

ความเศร้าโศก ย่อมลวงเหมือนกับว่ามีความกรุณา.

๓๗. มุทิตาวิหารปฏิรูเปน ปหาโส วญฺเจติ.

ความร่าเริง ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้อยู่ด้วยมุทิตา.

๓๘. อุเปกฺขาวิหารปฏิรูเปน กุสเลสุ ธมฺเมสุ นิกฺขิตฺตฉนฺทตา วญฺเจติ.

ความเป็นผู้ทอดทิ้งฉันทะ (ความพอใจ) ในกุศลธรรมทั้งหลาย ย่อมลวงเหมือนกับว่าเป็นผู้อยู่ด้วยอุเบกขา.

ข้อความจาก ... อรรถกถาเนตติปกรณ์ ยุตติหารวิภังควรรณนา

แปลและเรียบเรียงโดย ... มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา

วัญจกธรรม ๓๘ ประการ

มีข้อที่ โดน ท่านเต็มๆ บ้างมั้ยคะ

... ไม่อยากจะเอ่ย ...

อินดี้เหมาคนเดียวตั้งหลายข้อแน่ะ

ความเป็นปุถุชน ยังมีความเข้าใจไม่ตั้งมั่นคงดี

จึงโดนอกุศลหลอกลวงให้เข้าใจว่าป็นกุศล ... บ่อยๆ


ถามว่าท้อถอยมั้ย

ไม่ท้อ ไม่ถอย

เมื่อถูกลวงบ่อยๆ

ก็ควรอบรมเจริญปัญญาบ่อยๆ ด้วยเช่นกัน

จนกว่าจะรู้เท่าทันอกุศล

และสละทิ้งได้โดยเด็ดขาด

จะว่าไปก็ไม่นานมาก ... แค่ ... อีกหลายแสนหลายล้านกัปป์เท่านั้นเอง

จิรกาลภาวนา

ขออนุโมทนาในกุศลวิริยะของทุกท่านค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 3  
 
wannee.s
วันที่ 3 ก.พ. 2552

เมื่อได้ศึกษาธรรมะแล้วก็มีความตั้งใจจะบำเพ็ญความดีทุกอย่าง แต่ก็ถูกกิเลสหลอกว่า เราตั้งใจดีแล้ว แต่พอเหตุการณ์เกิดขึ้นจริงๆ ก็ทำไม่ได้อย่างที่ตั้งใจ แต่ก็ยังมีความตั้งใจต่อไปอีกค่ะ คือล้มแล้วลุก เพราะปัญญาเรายังน้อยมากเหมือนเด็กที่หัดเดินค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 4  
 
suwit02
วันที่ 4 ก.พ. 2552

สาธุ

ด้วยเหตุนี้ ในยามที่ผงเข้าตาตัวเอง กัลยาณมิตรย่อมมีอุปการะมาก เกื้อกูลได้มาก กัลยาณมิตรจึงเป็นพรหมจรรย์ทั้งสิ้น

อ.ประเชิญ เคยอธิบาย ข้อ ๒๕. ความตระหนี่ธรรม ย่อมลวง เหมือนกับว่าเป็นการรักษาพระธรรมไว้ให้ดำรงมั่น ไว้ว่า "ลักษณะความตระหนี่ธรรม คือ มีความรู้ในปริยัติมาก แต่ไม่แสดง ไม่สอนผู้อื่น เพราะกลัวเขาจะรู้เท่ากับตน แต่ในบางกรณี การไม่แสดงธรรมกับคนบางคนที่เป็นคนไม่ดีเกรงว่าเขาจะใช้ปริยัติในทางไม่ถูก จึงไม่แสดงธรรม ไม่เป็นตระหนี่ ดังนั้น การไม่แสดงธรรม ไม่สอนธรรม อาจจะเป็นความตระหนี่หรือไม่เป็นก็ได้ เพราะใกล้เคียงกันมาก ต้องอาศัยสติสัมปชัญญะที่ละเอียดจึงจะรู้ได้ครับ"

 
  ความคิดเห็นที่ 5  
 
Anutta
วันที่ 4 ก.พ. 2552

ได้รับความรู้เพิ่มเติม เขียนได้น่าอ่าน และเข้าใจง่าย

ขออนุโมทนา คุณ happyindy ไม่บอกก็รู้ว่าแฮ้ปปี้สมชื่อนะคะ

 
  ความคิดเห็นที่ 6  
 
choonj
วันที่ 4 ก.พ. 2552

โอ้โฮ้มีตั้ง ๓๘ ประการ รู้ว่ามันหลอกแต่ก็ยังยอมให้หลอก ไหนว่าไม่หลอกๆ แต่คำสุดท้ายมันหลอกนี่นา อ่านแล้วเพลินดีและมีความรู้สึกว่าโดนหลอกอยู่ทุกวินาที ตอนนี้รู้ตัวแล้วครับแต่ทำอะไรไม่ได้ ถ้าปรากฏเมื่อไหร่ก็จะจับให้ได้ไล่ไห้ทัน ครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 7  
 
ajarnkruo
วันที่ 4 ก.พ. 2552

อกุศลมีหลายระดับ มีทั้งอย่างหยาบ อย่างกลาง อย่างละเอียด แม้มีก็เห็นยาก เพราะลึกซึ้ง เหนียวแน่น สะสมมานานแสนนานในสังสารวัฏฏ์ ขณะที่อกุศลเกิดตามเหตุปัจจัยแล้วไม่รู้จักอกุศลตามเป็นจริง ขณะนั้นก็หลงลืมสติ ยิ่งถ้าขาดปัญญา ขาดความเป็นผู้ตรง ก็อาจจะหลงยึดถือ อกุศล ว่าเป็น กุศล ก็ได้ เมื่อยังมีความไม่รู้ ก็จะต้องถูกอกุศลปั่นหัว ถูกอกุศลหลอกอยู่ร่ำไป แล้วแต่ว่าขณะนั้นจะเป็นด้วยอกุศลประเภทใด อกุศลเป็นดังบ่วงมาร เป็นดังห้วงน้ำที่ออกไปได้ยาก มีแต่ภัยอันตราย เหลือหนทางเดียว คืออบรมเจริญปัญญาให้เข้าใจสภาพธรรมที่ปรากฏในขณะนี้ จนกว่าจะประจักษ์แจ้งจริงๆ ว่าทั้งหมดเป็นธรรมะ ไม่ใช่เรา แม้อกุศลครับ เพราะถ้าไม่รู้ตัวจริงของอกุศลก็ดับอกุศลไม่ได้

...ขออนุโมทนาครับ...

 
  ความคิดเห็นที่ 8  
 
ศิณอนงค์
วันที่ 4 ก.พ. 2552

โดนหลอกกันทุกปุถุชนค่ะ

ขออนุโมทนา

 
  ความคิดเห็นที่ 9  
 
ศิณอนงค์
วันที่ 4 ก.พ. 2552

อรรถกถาเนตติปกรณ์ ยุตติหารวิภังควรรณนา เล่มนี้พอจะหาซื้อได้ที่ไหนคะ ที่มหามกุฏมีหรือเปล่าคะ

 
  ความคิดเห็นที่ 10  
 
Sam
วันที่ 4 ก.พ. 2552

อ่านแล้วโดนใจจริงๆ ครับ บางข้อไม่เคยรู้มาก่อนเลยว่า มีการหลอกกันอย่างนี้ด้วย บางข้อก็เคยได้ยินมาบ้าง แต่ ... รู้เขาหลอก ก็ยังจำใจให้หลอก เพราะยังมี โลภะ มานะ และทิฏฐิ อยู่เต็มๆ

ขออนุโมทนาสำหรับข้อความเตือนใจดีๆ ครับ

ป.ล. หากใครคิดว่าไม่โดนหลอกในข้อไหน ลองอ่านข้อนั้นจากท่อนหน้า (เหตุที่ลวง) ไปท่อนหลัง (ผลของการลวง) แล้วอ่านท่อนหลังกลับไปท่อนหน้า อาจจะช่วยให้พบอะไรสะกิดใจได้ ครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 11  
 
prachern.s
วันที่ 4 ก.พ. 2552
อ้างอิงจาก : ความคิดเห็นที่ 9

อรรถกถาเนตติปกรณ์ ยุตติหารวิภังควรรณนา เล่มนี้พอจะหาซื้อได้ที่ไหนคะ ที่มหามกุฏมีหรือเปล่าคะ

ที่แปลเป็นภาษาไทยยังไม่มีวางขาย ครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 13  
 
วันชัย๒๕๐๔
วันที่ 4 ก.พ. 2552

เริ่มอ่านด้วยความประหวั่นพรั่นพรึง ว่าจะ "โดน" สักกี่ข้อหนอ? "เรา" ดูเอาเถิด กิเลส ทั้งหลาย เจอเครื่องวัด "ของแท้" ทีไร แสดง "อาการ" ให้เห็นชัดเจนจริงๆ

ขอขอบพระคุณและขออนุโมทนาท่านเจ้าของกระทู้ด้วยครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 14  
 
opanayigo
วันที่ 4 ก.พ. 2552

อนุโมทนาค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 15  
 
Komsan
วันที่ 5 ก.พ. 2552
ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกท่านครับ
 
  ความคิดเห็นที่ 16  
 
JANYAPINPARD
วันที่ 6 ก.พ. 2552

รู้ว่าหลอก ... หากไม่พิจารณาโดยแยบคาย ... เหมือนเต็มใจให้หลอก

อนุโมทนาค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 17  
 
ป้าจาย
วันที่ 6 ก.พ. 2552

อนุโมทนาค่ะ อ่านแล้ว รู้เลยว่า โดนมาแล้วทุกข้อ เคยโดนหลอกมานานแสนนาน และจะยังคงล่อลวงต่อไปได้อีก ตราบที่ยังไม่มีปัญญา

 
  ความคิดเห็นที่ 18  
 
happyindy
วันที่ 6 ก.พ. 2552

ขออนุโมทนาทุกท่านค่ะ

อ่านไปอ่านมาอีกหลายๆ ทีตามที่คุณ K เชิญชวน แหม ... ที่แท้อินดี้ก็เหมาหมด จนได้สิน่ะ โดนหลอกแต่ไม่รู้ว่าหลอก ... อีกแล้ว

และป่าวเต็มใจให้หลอกนะคะคุณพี่ JANYAPINPARD แต่ว่า ... อินดี้ยังปัญญาน้อยและขาดการพิจารณาโดยแยบคายจริงๆ นี่ไง หลอกกันเห็นๆ แต่ไม่รู้

ตราบใดยังไม่มีปัญญา ไม่สะสมอบรมเจริญขึ้นมา คงยังต้องโดนหลอกไปอีกนานแสนนาน จริงๆ ด้วยค่ะป้าจาย

 
  ความคิดเห็นที่ 19  
 
hadezz
วันที่ 10 ก.พ. 2552

อ่าน คิด ตรึกตรองอยู่หนึ่งขณะจิต อยู่คนเดียวพึงระวังความคิด อยู่หลายคนพึงระวังคำพูด

ขออนุโมทนาค่ะกับท่านทุกท่านที่ได้เข้ามาอ่านด้วยนะคะ

 
  ความคิดเห็นที่ 20  
 
เซจาน้อย
วันที่ 18 พ.ย. 2554

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 21  
 
เข้าใจ
วันที่ 3 ก.ค. 2555

ล้วนเป็นธรรมที่มีอยู่ทั้งนั้นครับ

กราบอนุโมทนาครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 22  
 
jaturong
วันที่ 3 ก.ค. 2555

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 23  
 
nong
วันที่ 4 ก.ค. 2555

เตือนสติได้ดีมากๆ ค่ะ

ขออนุโมทนา

 
  ความคิดเห็นที่ 24  
 
phawinee
วันที่ 29 ธ.ค. 2555

ขอบพระคุณข้อความ ... ความลวง ... เตือนใจได้ดีมากๆ

ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกท่านค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 25  
 
นี่นะใหญ่สุดแล้ว
วันที่ 24 ก.ย. 2556

อ่านแล้ว อ่าวนี่เราโดนหลอกหลายเลยนี่

 
  ความคิดเห็นที่ 26  
 
lack
วันที่ 7 ธ.ค. 2557

เตือนสติได้อย่างดีเลยครับ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาในกุศลจิตครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 27  
 
phawinee
วันที่ 24 ธ.ค. 2557

เพราะไม่รู้ จึงโดนหลอกค่ะ

ขอบพระคุณท่านเจ้าของกระทู้ และขออนุโมทนาในกุศลของทุกท่านค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 28  
 
chatchai.k
วันที่ 18 ส.ค. 2563

ขออนุโมทนาครับ

 
เขียนความคิดเห็น กรุณาเข้าระบบ