มหาปุริสลักษณะ ๓๒ ประการ [มหาปทานสูตร]

[เล่มที่ 13] พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย มหาวรรค เล่ม ๒ ภาค ๑ หน้า18

มหาปทานสูตร

ว่าด้วยมหาปุริสลักษณะ ๓๒ ประการ

๑. ขอเดชะ ก็พระราชกุมารนี้มีพระบาทประดิษฐานเป็นอันดี (เรียบเสมอ) ข้าแต่สมมติเทพ การที่พระราชกุมารนี้มีพระบาทประดิษฐานเป็นอันดีนี้ เป็นมหาปุริสลักษณะของมหาบุรุษนั้น

๒. ณ พื้นภายใต้ฝ่าพระบาททั้ง ๒ ของพระราชกุมารนี้ มี จักรเกิดขึ้นมีซี่กำข้างละพัน มีกง มีดุม บริบูรณ์ด้วยอาการทั้งปวงข้าแต่สมมติเทพ แม้การที่พื้นภายใต้ฝ่าพระบาททั้ง ๒ ของพระราช กุมารนี้มีจักรเกิดขึ้น มีซี่กำข้างละพัน มีกง มีดุม บริบูรณ์ด้วยอาการทั้งปวง นี้ก็เป็นมหาปุริสลักษณะของมหาบุรุษนั้น

๓. มีส้นพระบาทยาว.

๔. มีพระองคุลียาว.

๕. มีฝ่าพระหัตถ์และฝ่าพระบาทอ่อนนุ่น.

๖. มีฝ่าพระหัตถ์และฝ่าพระบาทมีลายดุจตาข่าย.

๗. มีพระบาทเหมือนสังข์คว่ำ.

๘. มีพระชงฆ์ รีเรียวดุจแข้งเนื้อทราย.

๙. เสด็จสถิตยืนอยู่มิได้น้อมลง เอาฝ่าพระหัตถ์ทั้งสองลูบ คลำได้ถึงพระชานุทั้งสอง.

๑๐. มีพระคุยหะเร้นอยู่ในฝัก.

๑๑. มีพระฉวีววรรณดุจวรรณแห่งทองคำ คือ มีพระตจะประดุจหุ้มด้วยทอง.

๑๒. มีพระฉวีละเอียด เพราะพระฉวีละเอียด ธุลีละอองจึงมิ ติดอยู่ในพระกายได้.

๑๓. มีพระโลมชาติเส้นหนึ่งๆ เกิดในขุมละเส้นๆ

๑๔. มีพระโลมชาติที่มีปลายช้อยขึ้นข้างบน มีสีเขียว มีสี เหมือนดอกอัญชัน ขดเป็นกุณฑลทักษิณาวัฏ.

๑๕. มีพระกายตรงเหมือนกายพรหม.

๑๖. มีพระมังสะเต็มในที่ ๗ สถาน.

๑๗. มีกึ่งพระกายท่อนบนเหมือนกึ่งกายท่อนหน้าของราชสีห์.

๑๘. มีระหว่างพระอังสะเต็ม.

๑๙. มีปริมณฑลดุจไม้นิโครธ วาของพระองค์เท่ากับพระกาย ของพระองค์ พระกายของพระองค์เท่ากับวาของพระองค์.

๒๐. มีลำพระศอกลมเท่ากัน

๒๑. มีปลายเส้นประสาทสำหรับนำรสอาหารอันดี.

๒๒. มีพระหนุดุจคางราชสีห์.

๒๓. มีพระทนต์ ๔๐ ซี่.

๒๔. มีพระทนต์เรียบเสมอกัน .

๒๕. มีพระทนต์ไม่ห่าง.

๒๖. มีพระทาฐะขาวงาม.

๒๗. มีพระชิวหาใหญ่.

๒๘. มีพระสุรเสียงดุจเสียงแห่งพรหม ตรัสมีสำเนียงดังนกการเวก.

๒๙. มีพระเนตรดำสนิท.

๓๐. มีดวงพระเนตรดุจตาแห่งโค.

๓๑. มีพระอุณณาโลมบังเกิด ณ ระหว่างแห่งพระขนง มี สีขาวอ่อนควรเปรียบด้วยนุ่น.

๓๒. มีพระเศียรดุจประดับด้วยกรอบพระพักตร์

ข้าแต่สมมติเทพ แม้การที่พระราชกุมารนี้ มีพระเศียรดุจประดับด้วยกรอบพระพักตร์นี้ ก็เป็นมหาปุริสลักษณะของมหาบุรุษนั้น.

[๓๐] ขอเดชะ พระราชกุมารนี้ประกอบด้วยมหาปุริสลักษณะ ๓๒ ประการเหล่านี้ ซึ่งมีคติเป็นสองเท่านั้น ไม่เป็นอย่างอื่น คือ ถ้าครองเรือนจะได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิผู้ทรงธรรม เป็นพระราชาโดยธรรม เป็นใหญ่ในแผ่นดินมีมหาสมุทร ๔ เป็นขอบเขต ทรงชำนะแล้ว มีราชาอาณาจักรมั่นคงสมบูรณ์ด้วยแก้ว ๗ ประการ คือ จักรแก้ว ช้างแก้ว ม้าแก้ว แก้วมณี นางแก้วคฤหบดีแก้ว ปริณายกแก้ว เป็นที่ ๗ พระราชบุตรของพระองค์มีกว่าพันล้วนกล้าหาญ มีรูปทรงสมเป็นวีรกษัตริย์ สามารถย่ำยีเสนาของข้าศึกได้พระองค์ทรงชำนะโดยธรรม มิต้องใช้อาชญา มิต้องใช้ศาสตรา ครอบครองแผ่นดินมีสาครเป็นขอบเขต ถ้าเสด็จออกผนวชเป็นบรรพชิต จะได้เป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงเปิดหลังคาคือกิเลสแล้วในโลก