ปฐมสังคยานา...๑

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

.

หลังจากถวายพระเพลิงพระพุทธสรีระแล้ว ในวันประชุมกษัตริย์แคว้นต่างๆ เพื่อแบ่งพระบรมสารีริกธาตุ ท่านพระมหากัสสปะ ระลึกถึงคำที่ สุภัททวุฒิบรรพชิต กล่าวจาบจ้วงพระศาสนาเมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าเสด็จปรินิพพานได้ ๗ วัน ว่าผู้มีอายุทั้งหลาย ท่านทั้งหลายอย่าเศร้าโศกใจไปเลย พวกเราพ้นดีแล้ว จากพระมหาสมณะพระองค์นั้นด้วยว่า พวกเราถูกพระมหาสมณพระองค์นั้นคอยห้ามปรามว่า นี้สมควร นี้ไม่สมควรแก่พวกเธอทั้งหลายก็บัดนี้พวกเราปรารถนาจะกระทำกรรมใด ก็จักกระทำกรรมนั้นไม่ปรารถนากระทำกรรมใด จักไม่กระทำกรรมนั้น

ข้อนี้ สมด้วยพระดำรัสที่พระพุทธองค์ตรัสไว้แก่ท่านพระอานนท์ ว่า ธรรมวินัยใดอันเราแสดงแล้ว บัญญัติแล้ว แก่เธอทั้งหลายธรรมและวินัยนั้นจักเป็นศาสดา ของเธอทั้งหลายโดยกาลล่วงไปแห่งเรา

ด้วยเหตุนี้ ท่านพระมหากัสสปเถระ จึงดำริว่าเราพึงสังคยานาพระธรรมวินัย อันเป็นวิธีที่จะรักษาพระศาสนานี้ ให้ดำรงมั่นอยู่สิ้นกาลนาน ท่านจึงได้กล่าวชักชวนภิกษุสงฆ์ท่ามกลางที่ประชุม ณ สัณฐาคาร อันเป็นสถานที่แบ่งพระบรมสารีริกธาตุให้พร้อมใจกันกระทำสังคายนา โดยกล่าวว่า ดูก่อนอาวุโส เราทั้งหลาย ควรจะทำการสังคายนาพระธรรมวินัยเพราะว่า ในกาลเบื้องหน้า อธรรมจักรุ่งเรือง ธรรมจักถูกขัดขวางอวินัยจักรุ่งเรือง วินัยจักถูกขัดขวางในกาลภายหน้า พวกอธรรมวาทีจักมีกำลัง พวกธรรมวาทีจักอ่อนกำลังพวกอวินัยวาทีจักมีกำลัง พวกวินัยวาทีจักอ่อนกำลัง ที่ประชุมสงฆ์ เห็นชอบความดำริของท่านพระมหากัสสปเถระกล่าวว่า ถ้าเช่นนั้น พระเถระโปรดคัดเลือกภิกษุทั้งหลายเถิด ท่านพระมหากัสสปเถระ คัดเลือกพระอรหันต์ ผู้ทรงไว้ซึ่งพระไตรปิฎกบรรลุปฏิสัมภิทา แตกฉานในไตรสิกขา เป็นต้น จำนวน ๔๙๙ รูป หย่อนอยู่รูปหนึ่ง

ภิกษุทั้งหลาย กล่าวกับท่านพระมหากัสสปเถระต่อไปว่า ขอท่านจงเลือก พระอานนท์ เข้าร่วมในการสังคายนาด้วยเถิด แม้ท่านจะเป็นเพียงเสขบุคคล แต่ก็ไม่ลุแก่อำนาจฉันทาคติ โทสาคติ ภยาคติ ทั้งยังเป็นผู้มีความทรงจำพระธรรมเป็นเลิศ อันจักเป็นประโยชน์ต่อการสังคายนา ท่านพระมหากัสสปเถระ จึงเลือกพระอานนท์ไว้อีกองค์หนึ่งตามประสงค์ของภิกษุทั้งหลาย สงฆ์นั้นพร้อมใจกันเลือก กรุงราชคฤห์ เป็นสถานที่กระทำ ปฐมสังคายนา

จากนั้น ท่านพระมหากัสสปเถระ กล่าวแก่ภิกษุสงฆ์ ว่า ภายใน ๔๐ วันนี้ ผู้ใดมีกิจที่กังวลใดๆ ขอให้ทุกท่าน กระทำกิจที่ควรนั้นให้เสร็จสิ้นกล่าวดังนี้แล้ว ท่านพระมหากัสสปะเถระ และ ท่านพระอนุรุทธะเถระก็พาเหล่าสงฆ์บริวาร กลับไปจากกรุงราชคฤห์แม้พระเถระผู้ใหญ่รูปอื่นๆ ต่างก็พาบริวารกลับไปสู่ที่พำนักของตนๆ

ปฐมสังคายนา...๒