สิ่งที่เรียกว่าโลก [โลกสูตร]

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค เล่ม ๔ ภาค ๑ - หน้าที่ 99

๙. โลกสูตร ว่าด้วยสิ่งที่เรียกว่าโลก

[ ๙๘ ] ครั้งนั้นแล ภิกษุรูปหนึ่งเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าถึงที่ประทับ ฯลฯ ครั้นแล้วได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ที่เรียกว่า โลก โลก ดังนี้ ด้วยเหตุเพียงเท่าไร จึงเรียกว่า โลกพระเจ้าข้า. พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า ดูก่อนภิกษุ ที่เรียกว่าโลก เพราะจะต้องแตกสลาย อะไรเล่าแตกสลาย ดูก่อนภิกษุ จักษุแลแตกสลาย รูปแตกสลาย จักษุวิญญาณแตกสลาย จักษุสัมผัสแตกสลาย สุขเวทนาทุกขเวทนา หรืออทุกขมสุขเวทนา ที่เกิดขึ้นเพราะจักษุสัมผัสเป็นปัจจัยแตกสลาย ฯลฯ ใจแตกสลาย ธรรมารมณ์ มโนวิญญาณ มโนสัมผัสแตกสลาย สุขเวทนา ทุกขเวทนา หรืออทุกขมสุขเวทนา ที่เกิดขึ้น เพราะมโนสัมผัสเป็นปัจจัย ก็แตกสลาย ดูก่อนภิกษุ ที่เรียกว่าโลก เพราะเพราะมโนสัมผัสเป็นปัจจัย ก็แตกสลาย ดูก่อนภิกษุ ที่เรียกว่าโลก เพราะจะต้องแตกสลาย ฉะนี้. จบ โลกสูตรที่ ๙ อรรถกถาโลกสูตรที่ ๙ ในโลกสูตรที่ ๙ มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้. บทว่า ลุชฺชติ ความว่า ย่อมทำลาย คือ ย่อมแตก. ตรัสอนิจจ-ลักขณะ ไว้ในสูตรนี้.