มหากรุณาสมาปัตติญาณนิทเทส

... สนทนาธรรมที่ ...

มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา

พระสูตร ที่นำมาสนทนาที่มูลนิธิฯ

วันเสาร์ ๔ เม.ย. ๒๕๕๒ เวลา ๐๙:๐๐ - ๑๒:๐๐น. คือ

มหากรุณาสมาปัตติญาณนิทเทส

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค เล่ม ๗ ภาค ๑ - หน้าที่ ๑๑๐๐

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค เล่ม ๗ ภาค ๑ - หน้าที่ ๑๑๐๐

มหากรุณาสมาปัตติญาณนิทเทส

[๒๘๕] มหากรุณาสมาปัตติญาณของพระตถาคตเป็นไฉน? พระผู้มีพระภาคเจ้าทั้งหลาย ผู้ตรัสรู้แล้ว ทรงพิจารณาเห็น อยู่ ด้วยอาการเป็นอันมาก จึงทรงแผ่พระมหากรุณาไปในหมู่สัตว์ คือ พระผู้มีพระภาคเจ้าทั้งหลาย ผู้ตรัสรู้แล้ว ทรงเห็นอยู่ว่า โลกสันนิวาส อันไฟติดโชนแล้ว จึงทรงแผ่พระมหากรุณาไปในหมู่สัตว์ พระผู้มีพระ ภาคเจ้าผู้ตรัสรู้แล้ว ทรงเห็นอยู่ว่า โลกสันนิวาสยกพลแล้ว . . . โลกสันนิวาสเคลื่อนพลแล้ว . . . โลกสันนิวาสเดินผิดแล้ว . . . โลก อันชรานำเข้าไปมิได้ยั่งยืน ... โลกไม่มีที่ต้านทาน ไม่เป็นใหญ่ . . . โลกไม่มีอะไรเป็นของตน จำต้องละทิ้งสิ่งทั้งปวงไป . . .โลกพร่องอยู่ เป็นนิตย์ ไม่รู้จักอิ่มเป็นทาสแห่งตัณหา . . . โลกสันนิวาสไม่มีที่ต้าน ทาน ... โลกสันนิวาสไม่มีที่เร้น ... โลกสันนิวาสไม่มีที่พึ่ง ... โลก สันนิวาสไม่เป็นที่พึ่งของใคร ... โลกสันนิวาสฟุ้งซ่าน ไม่สงบ ... โลก สันนิวาสมีลูกศร ถูกลูกศรเป็นจำนวนมากเสียบแทงแล้ว ใครอื่นนอก จากเราผู้จะถอนลูกศรทั้งหลายของโลกสันนิวาสนั้น เป็นไม่มี ... โลก สันนิวาสมีความมืดตื้อคืออวิชชาปิดกั้นไว้ ถูกใส่เข้าไปยังกรงกิเลส ใครอื่นอกจากเรา ซึ่งจะแสดงธรรม เป็นแสงสว่างแก่โลกสันนิวาสนั้น เป็นไม่มี. . .โลกสันนิวาสตกอยู่ในอำนาจอวิชชา เป็นผู้มืด อันอวิชชา หุ้มห่อไว้ ยุ่งดังเส้นด้าย พันกันเป็นกลุ่มก้อน นุงนังดังหญ้าปล้อง หญ้ามุงกระต่าย ไม่ล่วงพ้นสงสาร คือ อบายทุคติและวินิบาต ... โลก สันนิวาสถูกอวิชชามีโทษเป็นพิษแทงติดอยู่แล้ว มีกิเลสเป็นโทษ .. . โลกสันนิวาสรกชัฏด้วยราคะโทสะและโมหะ ใครอื่นนอกจากเราผู้จะ ช่วยสางรกชัฏให้แก่โลกสันนิวาสนั้น เป็นไม่มี ... โลกสันนิวาสถูกกอง ตัณหาสวมไว้ ... โลกสันนิวาสถูกข่ายตัณหาครอบไว้ ... โลกสันนิวาส ถูกกระแสตัณหาพัดไป . . . โลกสันนิวาสถูกตัณหาเป็นเครื่องคล้อง คล้องไว้ ... โลกสันนิวาสซ่านไปเพราะตัณหานุสัย ... โลกสันนิวาส เดือดร้อนด้วยความเดือดร้อนเพราะตัณหา . . . โลกสันนิวาสเร่าร้อน ด้วยความเร่าร้อนเพราะตัณหา . . . โลกสันนิวาสถูกกองทิฏฐิสวมไว้ ... โลกสันนิวาสถูกข่ายทิฏฐิครอบไว้ . . . โลกสันนิวาสถูกกระแสทิฏฐิ พัดไป. . . โลกสันนิวาสถูกทิฏฐิเป็นเครื่องคล้อง คล้องไว้ . . .โลก สันนิวาส ซ่านไปเพราะทิฏฐานุสัย . . . โลกสันนิวาสเดือดร้อนด้วย ความเดือดร้อนเพราะทิฏฐิ . . .โลกสันนิวาสเร่าร้อนด้วยความเร่าร้อน เพราะทิฏฐิ ... โลกสันนิวาสไปตามชาติ . . . โลกสันนิวาสซมซานไป เพราะชรา . . . โลกสันนิวาสถูกพยาธิครอบงำ . . . โลกสันนิวาสถูก มรณะห้ำหั่น ... โลกสันนิวาสตกอยู่ในกองทุกข์ . . . โลกสันนิวาสถูก ตัณหาซัดไป โลกสันนิวาสถูกกำแพงคือชราแวดล้อมไว้ . . . โลก สันนิวาสถูกบ่วงมัจจุคล้องไว้ . . . โลกสันนิวาสถูกผูกไว้ด้วยเครื่องผูก เป็นอันมาก คือ เครื่องผูกคือราคะ โทสะ โมหะ มานะ ทิฏฐิ กิเลส ทุจริต ใครอื่นนอกจากเราผู้จะช่วยแก้เครื่องผูกให้แก่โลกสันนิวาสนั้น เป็นไม่มี . . . .โลกสันนิวาสเดินไปตามทางแคบมาก ใครอื่นนอกจาก เราผู้จะช่วยชี้ทางสว่างให้แก่โลกสันนิวาสนั้น เป็นไม่มี . . . โลก สันนิวาสถูกความกังวลเป็นอันมากพันไว้ ใครอื่นนอกจากเราผู้จะช่วย ตัดความกังวลให้แก่โลกสันนิวาสนั้น เป็นไม่มี ... โลกสันนิวาสตกลง ไปในเหวใหญ่ ใครอื่นนอกจากเราผู้จะช่วยฉุดโลกสันนิวาสนั้นให้ขึ้น พ้นจากเหวเป็นไม่มี ... โลกสันนิวาสเดินทางกันดารมาก ใครอื่นนอก จากเราผู้จะช่วยให้โลกสันนิวาสนั้นข้ามพ้นทางกันดารได้ เป็นไม่มี. . . โลกสันนิวาสเดินทางไปในสังขารวัฏใหญ่ ใครอื่น นอกจากเราผู้จะ ช่วยให้โลกสันนิวาสนั้นพ้นจากสังขารวัฏได้ เป็นไม่มี ... โลกสันนิวาส กลิ้งเกลือกอยูในหล่มใหญ่ ใครอื่นนอกจากเราผู้ช่วยฉุดโลกสันนิวาส นั้นให้พ้นจากหล่มได้ เป็นไม่มี ... โลกสันนิวาสร้อนอยู่ บนเครื่องร้อน เป็นอันมาก ถูกไฟคือราคะ ไฟคือโทสะ ไฟคือโมหะ ชาติ ชรา มรณะ โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส อุปยาสครอบงำไว้ ใครอื่นนอก จากเราผู้จะช่วยดับไฟเหล่านั้นให้แก่โลกสันนิวาสนั้นได้ เป็นไม่มี. . . โลกสันนิวาสทุรนทุราย เดือดร้อนเป็นนิตย์ ไม่มีอะไรต้านทาน ต้อง รับอาชญา ต้องทำตามอาชญา . . . โลกสันนิวาสถูกผูกด้วยเครื่อง ผูกในวัฏฏะปรากฏอยู่ที่ตะแลงแกง ใครอื่นนอกจากเราผู้จะช่วยโลก สันนิวาสนั่นให้หลุดพ้นได้ เป็นไม่มี . . . โลกสันนิวาสมีที่พึ่งควรได้ รับความกรุณาอย่างยิ่ง ใครอื่นนอกจากเราผู้จะช่วยต้านทานให้แก่ โลกสันนิวาสนั้น เป็นไม่มี. . . โลกสันนิวาสถูกทุกข์เสียบแทงบีบคั้น มานาน . . . โลกสันนิวาสติดใจกระหายอยู่เป็นนิตย์ . . .โลกสันนิวาส เป็นโลกบอด ไม่มีจักษุ . . . โลกสันนิวาสมีนัยน์ตาเสื่อมไปไม่มีผู้นำ . . . โลกสันนิวาสแล่นไปสู่ทางผิด หลงทางแล้ว ใครอื่นนอกจากเรา ผู้จะช่วยพาโลกสันนิวาสนั้นมาสู่ทางอริยะ เป็นไม่มี. . .โลกสันนิวาส แล่นไปสู่ห้วงโมหะ. ใครอื่นนอกจากเราผู้ฉะช่วยฉุดโลกสันนิวาส นั้นให้ขึ้นจากห้วงโมหะ เป็นไม่มี . . . โลกสันนิวาสถูกทิฏฐิ ๒ อย่าง กลุ้มรุม. . . . โลกสันนิวาสปฏิบัติผิดด้วยทุจริต ๓ อย่าง. . . โลก สันนิวาสเต็มไปด้วยกิเลสเครื่องประกอบ ถูกกิเลสเครื่องประกอบ ๔ อย่างประกอบไว้ . . . โลกสันนิวาสถูกกิเลสผูกไว้ด้วยเครื่องผูก ๔ อย่าง . . .โลกสันนิวาสถือมั่นด้วย อุปาทาน ๔ . . .โลกสันนิวาสขึ้น สู่คติ ๕ . . . โลกสันนิวาสกำหนัดอยู่ด้วยกามคุณ ๕ . . . โลก สันนิวาสถูกนิวรณ์ ๕ ทับไว้ ... โลกสันนิวาสวิวาทกันอยู่ด้วยมูลเหตุ วิวาท ๖ อย่าง . . . โลกสันนิวาสกำหนัดอยู่ด้วยกองตัณหา ๖ . . . โลกสันนิวาสถูกทิฏฐิ ๖ กลุ้มรุมแล้ว . . . โลกสันนิวาสซ่านไปเพราะ อนุสัย ๗. . . โลกสันนิวาสถูกสังโยชน์ ๗ เกี่ยวคล้องไว้ . . . โลก สันนิวาสฟูขึ้นเพราะมานะ ๗ . . . โลกสันนิวาสเวียนอยู่เพราะโลก ธรรม ๘ โลกสันนิวาสเป็นผู้ดิ่งลงเพราะมิจฉัตตะ ... ๘ . . . โลก สันนิวาสประทุษร้ายกันเพราะบุรุษโทษ ๘ . . . โลกสัน นิวาสมุ่งร้าย กันเพราะอาฆาตวัตถุ ๙ . . . โลกสันนิวาสพองขึ้นเพราะมานะ ๙ อย่าง . . . โลกสันนิวาสกำหนัดอยู่เพราะธรรมอันมีตัณหาเป็นมูล ๙ ... โลกสันนิวาสย่อมเศร้าหมองเพราะกิเลสวัตถุ ๑๐ . . . โลกสันนิวาส มุ่งร้ายกันเพราะอาฆาตวัตถุ ๑๐ . . . โลกสันนิวาสประกอบด้วยอกุศล กรรมบถ ๑๐ ... โลกสันนิวาสถูกสังโยชน์ ๑๐ เกี่ยวคล้องไว้ . . . โลกสันนิวาสเป็นผู้ดิ่งลงเพราะมิจฉัตตะ ๑๐ ... โลกสันนิวาสประกอบ ด้วยมิจฉาทิฏฐิมีวัตถุ ๑๐ ... โลกสันนิวาสประกอบด้วยสักกายทิฏฐิมี วัตถุ ๑๐ . . . โลกสันนิวาสต้องเนิ่นช้า เพราะตัณหาเครื่องให้เนิ่น ช้า ๑๐๘ พระผู้มีพระภาคเจ้าทั้งหลายผู้ตรัสรู้แล้ว ทรงพิจารณาเห็นว่า โลกสันนิวาสถูกทิฏฐิ ๖๒ กลุ้มรุม จึงทรงแผ่พระมหากรุณาไปให้หมู่ สัตว์ว่า ก็เราแลเป็นผู้ข้ามได้แล้ว แต่สัตว์โลกยังข้ามไม่ได้ เราเป็นผู้พ้นไปแล้ว แต่สัตว์โลกยังไม่พ้นไป เราทรมานได้แล้ว แต่สัตว์โลกยังทรมานไม่ได้ เราสงบแล้ว แต่สัตว์โลกยังไม่สงบ เราเป็นผู้เบาใจแล้ว แต่สัตว์โลกยังไม่เบาใจ เราเป็นผู้ดับรอบแล้ว แต่สัตว์โลกยังไม่ดับรอบ ก็เราเป็นผู้ข้ามได้แล้ว จะช่วยให้สัตว์โลกข้ามได้ด้วย เราเป็นผู้พ้นไปแล้ว จะช่วยให้สัตว์โลกพ้นไปด้วย เราทรมานได้แล้ว จะช่วยให้สัตว์โลกทรมานได้ด้วย เราเป็นผู้สงบแล้ว จะช่วยให้สัตว์โลกสงบด้วย เราเป็นผู้เบาใจแล้ว จะช่วยให้สัตว์โลกเบาใจด้วย เราเป็นผู้ดับรอบแล้ว จะช่วยให้สัตว์โลกดับรอบด้วย พระผู้มีพระภาคเจ้าทั้งหลาย ผู้ตรัสรู้แล้วทรงพิจารณาเห็นดังนี้ จึงทรงแผ่พระมหากรุณาไปในหมู่สัตว์ นี้เป็นมหากรุณาสมาปัตติญาณ ของพระตถาคต.