การคิดเป็นจิตหรือเจตสิก

ความคิดเรื่องราวต่างๆ เป็นสภาพของนามธรรมที่เกิดร่วมกัน คือ มีทั้งจิตและเจตสิก จิตทั้ง ๘๙ ประเภท มีลักษณะเดียวคือ เป็นใหญ่เป็นประธานในการรู้แจ้งอารมณ์ ส่วน เจตสิก ๕๒ ประเภท มีลักษณะต่างกันเป็น ๕๒ ลักษณะ เช่น ผัสสะ มีการกระทบ อารมณ์เป็นลักษณะ เวทนามีการเสวยคือรู้สึกเป็นลักษณะ สัญญามีการจำเป็นลักษณะ เป็นต้น ฉะนั้น เมื่อกล่าวถึงการคิดนึกถึงเรื่องราวต่างๆ เป็นการรู้อารมณ์ทางใจ โดยมากเป็น ที่เข้าใจกัน ก็กล่าวว่า เป็นจิตคิด แต่ความจริงหมายถึง การคิด เป็นกิจของเจตสิกที่ อาศัยจิตเกิดขึ้น