ผู้ตรง...ไม่ลืมพิจารณาตนเอง

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ข้อความบางตอน จากเทปวิทยุแผ่นที่ ๒๗ ครั้งที่ ๑๕๗๓

"ความละเอียดของหิริ โอตตัปปะ ... อธิบายเรื่องบุญญกิริยาวัตถุ ๑๐ ประการ "บรรยายโดย อาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ณ ตึกสภาการศึกษา มหามกุฏราชวิทยาลัย วันอาทิตย์ที่ ๑๙ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๒๙
.
บุญญกิริยาวัตถุ ประการที่ ๑๐ คือ

"การทำความเห็นให้ตรง" คือ การเป็นผู้ตรง ยากไหม ที่จะเป็นผู้ตรง ถ้าไม่มี หิริ โอตตัปปะ ก็เป็นผู้เอียง โดยมาก มักจะพยายามหาทาง ที่จะไม่โกรธ ไม่มีใครชอบความโกรธเลย เวลาโกรธ ไม่สบาย ความดันสูง เป็นไข้มีอันตรายหลายอย่าง อันเกิดจากความโกรธเช่น เดินไป ก็อาจจะหกล้มตกบันได ทำอะไรก็ได้ เพราะความโกรธ

เพราะฉะนั้น ไม่ชอบความโกรธแต่ว่า เห็นโทษ เห็นภัย มี หิริ โอตตัปปะ กลัว "อกุศล" คือ ความโกรธ หรือ เพียงแต่ว่า ไม่ชอบไม่อยากมีความโกรธ

นี่ เป็นสิ่งที่ควรพิจารณา และ นอกจากนี้ ก็ยังไม่ได้คิดถึงเรื่องของ ความโลภ ความติดข้องเพียงแต่ ไม่ต้องการความโกรธ เท่านั้น เป็นเรื่องที่ต้องตรงจริงๆ ว่า ธรรมใด เป็นอกุศล ก็ต้องเห็นว่าธรรมนั้น เป็นอกุศล ด้วย ไม่ใช่เห็นแต่ "โทสะ" ว่า เป็นอกุศล แต่ ไม่เห็น ว่า "โลภะ" ก็เป็นอกุศล

บางคน เห็นโทษ ของ ผู้ที่ไม่เป็นที่รัก แต่ไม่เห็น ความดี ของ ผู้ที่ไม่เป็นที่รัก เลย ซึ่ง ถ้าเป็นผู้ตรง (จะเห็นว่า) แม้จะเป็น ผู้ที่ไม่เป็นที่รัก ผู้นั้น ก็ย่อมมีทั้ง ความดี และ ความไม่ดี เพราะว่า ทุกคน ต้องมีทั้ง กุศล และ อกุศล ต้องเป็นผู้ตรง แม้ ต่อตนเองและต้องตรง แม้ผู้ที่เป็นที่รัก ด้วย

เพราะหากพิจารณา จากชีวิตประจำวันถ้าบุคคลใด ไม่เป็นที่รัก การที่จะพิจารณา ว่า มี หิริ โอตตัปปะ ต่อบุคคล ผู้ไม่เป็นที่รัก หรือไม่ก็คือ เห็นแต่เพียงโทษ ของบุคคลนั้น หรือเปล่า

ขณะใด เห็นแต่โทษ ของบุคคล ที่ไม่เป็นที่รักขณะนั้น ไม่มี หิริ โอตตัปปะ (มาก) พอ ที่จะเห็น ความดี ของบุคคล ที่ไม่เป็นที่รัก นั้น และสำหรับ บุคคลผู้เป็นที่รัก เห็นแต่ ความดี หรือ เห็น แม้ความไม่ดี ของบุคคล ผู้เป็นที่รักด้วย นี่คือ หิริ โอตตัปปะ นี่คือ ความเป็นผู้ตรง ในการเห็น ความไม่ดี ของบุคคล ผู้เป็นที่รักก็เพื่อที่จะ "เกื้อกูล" เมื่อมีโอกาสที่สมควร ที่สำคัญ ไม่ลืมพิจารณาตนเอง

ขออนุโมทนา