ความหมายภัททกัป สารกัป มัณฑกัป...

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย พุทธวงศ์ เล่ม ๙ ภาค ๒ - หน้าที่ 467

จริงอยู่ กัปมี ๒ คือ สุญญกัป และอสุญญกัป บรรดากัปทั้งสองนั้น พระพุทธเจ้า พระปัจเจกพุทธเจ้า และพระเจ้าจักรพรรดิ ย่อมไม่อุบัติในสุญญกัป เพราะฉะนั้นกัปนั้น จึงเรียกว่า สุญญกัป เพราะว่างเปล่าจากบุคคลผู้ที่คุณ. อสุญญกัปนี้ ๕ คือ สารกัป มัณฑกัป วรกัป สารมัณฑกัปภัททกัป. ในอสุญญกัปนั้นกัปที่ประกอบด้วยสาระคือคุณ เรียกว่า ในอสุญญกัปนั้นกัปที่ประกอบด้วยสาระคือคุณ เรียกว่า สารกัปสารกัป เพราะปรากฏ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าแต่พระองค์เดียว. ผู้กำเนิดคุณสาร ยังคุณสารให้เกิด ส่วนในกัปใด เกิดพระพุทธเจ้า ๒ พระองค์ กัปนั้นเรียกว่า มัณฑกัป. ในกัปใด เกิดพระพุทธเจ้า ๓ พระองค์ บรรดาพระพุทธเจ้าทั้ง ๓พระองค์นั้น พระองค์ที่ ๑ พยากรณ์พระองค์ที่ ๒ พระองค์ที่ ๒ พยากรณ์พระองค์ที่ ๓. ในกัปนั้น มนุษย์ทั้งหลาย มีใจเบิกบาน ย่อมเลือก โดยปณิธานที่คนปรารถนา เพราะฉะนั้น กัปนั้น จึงเรียกว่า วรกัป. ส่วนในกัปเกิดพระพุทธเจ้า ๔ พระองค์ กัปนั้นเรียกว่า สารมัณฑ- กัป เพราะประเสริฐกว่า มีสาระกว่า กัปก่อนๆ
ในกัปใดเกิดพระพุทธเจ้า ๕ พระองค์ กัปนั้นเรียกว่า ภัททกัป. ก็ภัททกัปนั้น หาได้ยากยิ่ง. ก็กัปนั้น โดยมาก สัตว์ทั้งหลาย เป็นผู้มากด้วยกัลยาณสุข. โดยมาก ติเหตุกสัตว์ย่อมทำความสิ้นกิเลส ทุเหตุกสัตว์ย่อมถึงสุคติ. อเหตุกสัตว์ ก็ได้เหตุ. เพราะฉะนั้น กัปนั้น จึงเรียกว่าภัททกัป. ด้วยเหตุนั้น ข้าพเจ้าจึงกล่าวว่า อสุญญกัปมี ๕ เป็นต้น. สมจริง ดังที่พระโบราณาจารย์กล่าวไว้ว่า เอโก พุทฺโธ สารกปฺเป มณฺฑกปฺเป ชินา ทุเว วรกปฺเป ตโย พุทฺธา สารมณฺเฑ จตุโร พุทฺธา ปญฺจ พุทฺธา ภทฺทกปฺเป ตโต นตฺถาธิกา ชินา. ในสารกัป มีพระพุทธเจ้า ๑ พระองค์ ในมัณฑ- กัป มีพระพุทธเจ้า ๒ พระองค์ ในวรกัป มีพระ พุทธเจ้า ๓ พระองค์ ในสารมัณฑกัป มีพระพุทธเจ้า ๔ พระองค์ ในภัททกัป มีพระพุทธเจ้า ๕ พระองค์

พระพุทธเจ้ามากกว่านั้นไม่มี ดังนี้...