กำลังของสังขารขันธ์

สนทนาพื้นฐานพระอภิธรรม ที่มูลนิธิฯ
วันอาทิตย์ที่ ๘ มี.ค. ๒๕๕๒

ชุณห์ เรื่องของสังขารขันธ์ เป็นเรื่องที่เรามาศึกษา เพื่อให้เขามีกำลังเพิ่มขึ้น การที่สังขารขันธ์นี้ ฟังธรรมให้เข้าใจ แล้วเขามีกำลังเพิ่มขึ้น เพื่อที่จะ...มีสติเกิดระลึกรู้สภาพธรรมตามความเป็นจริง ที่เรียกว่า "สติปัฎฐาน" เขาจะพัฒนาของเขาไปอย่างไรครับ?

อ.จ. จริงๆ แล้วไม่ต้องคิดไกลเลยนะคะ เข้าใจสิ่งที่กำลังฟัง ว่าขณะนี้ กว่าจะพูดคำนี้ คิดอย่างนี้ เพราะสังขารขันธ์นั่นเอง ไม่มีใครสักคนหนึ่ง ปรุงแต่งจากขณะหนึ่งไปอีกขณะหนึ่ง ถอยไปจากขณะนี้ จนถึงแสนโกฎิกัปป์ ทุกอย่างที่เกิดในจิตแต่ละขณะ เป็นกุศลบ้าง อกุศลบ้าง เหล่านี้ก็สะสมสืบต่อ รวมทั้งความคิดหลากหลาย ที่ไม่มีใครสามารถ ที่จะรู้การทำงานของสังขารขันธ์ ซึ่งเป็นเจตสิก 50 ประเภท ทางฝ่ายอกุศลซึ่งเป็นสังขารขันธ์ปรุงแต่งไปในเรื่องของอกุศล มีความพอใจทันที ในสิ่งที่ปรากฎ มีการติดข้องในเรื่องราวของสิ่งที่ปรากฎ มีความคิดปรุงแต่งมากมาย ในสิ่งที่ปรากฎ ในเสียง ในกลิ่น ในรส ในสัมผัสและในเรื่องราวต่างๆ เพราะฉะนั้น ให้เห็นตามความเป็นจริง ถ้าสามารถจะมีความเข้าใจ ความละเอียดของธรรม ซึ่งก็เป็นขณะนี้ เดี๋ยวนี้เอง ก็จะทำให้ คล้อยไปสู่การที่จะเข้าใจถูกต้องว่าเป็นธรรม

เพราะฉะนั้น ขณะนี้ฟังน่ะค่ะ เพื่อที่จะน้อมไปสู่ความเห็นถูกว่าเป็นธรรม ก่อนที่จะไปถึงอริยสัจจ์ 4 ค่อยๆ เข้าใจเพื่อที่จะน้อมไปสู่ความเห็นถูก ความเข้าใจถูกในสิ่งที่มีจริงๆ แล้วค่อยๆ เจริญขึ้น ก็ไม่ใช่เรื่องที่เรา จะหวัง แต่ขึ้นอยู่กับความเข้าใจและสังขารขันธ์ ไม่มีความเป็นเรา ถ้าเป็นเรา ก็คือปัญญายังไม่ถึงการที่จะรู้ว่าเป็นธรรม