โลกถูกทำลายและเริ่มตั้งขึ้นใหม่

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค เล่ม ๗ ภาค ๑ - หน้าที่ 1010

ข้อความบางตอนจาก

อรรถกถาบุพเพนิวาสานุสติญาณนิทเทส

โดยล่วงกาลยาวนาน พระอาทิตย์ดวงที่ ๗ ปรากฏ เพราะพระอาทิตย์ ดวงที่ ๗ นั้นปรากฏ จักรวาลทั้งสิ้นพร้อมด้วยแสนโกฏิจักรวาล ก็มีเปลวไฟโชติช่วงเป็นอันเดียวกัน แม้ยอดภูเขาสิเนรุสูงประมาณ ๑๐๐โยชน์ ก็ทำลายหายไปในอากาศนั่นเอง เปลวไฟนั้นลุกโพลงลงจดสวรรค์ชั้นจาตุมมหาราชิกา เปลวไฟเผากนกวิมาน รัตนวิมาน และมณีวิมานจดดาวดึงสพิภพ โดยอุบายนี้แหละ เปลวไฟจดจนถึงปฐมฌานภูมิ ไหม้พรหมโลกทั้ง ๓ จดอาภัสสรพรหมตั้งอยู่ เปลวไฟนั้นยังไม่ดับตราบเท่าสังขารแม้เพียงอณูหนึ่งยังมีอยู่ แต่เพราะสิ้นสังขารทั้งปวงแม้เถ้าก็ไม่ให้เหลือเปลวไฟจึงดับ ดุจเปลวไฟเผาเนยใสและน้ำมันฉะนั้น อากาศเบื้องบนพร้อมด้วยอากาศเบื้องล่าง มืดตื้อเป็นอันเดียวกัน ครั้นแล้ว โดยกาลล่วงยาวนาน มหาเมฆตั้งขึ้นยังฝนละเอียดๆ ให้ตกเป็นครั้งแรก มหาเมฆยังสายฝนประมาณเท่าก้านบัว ไม้เท้าสาก และต้นตาลเป็นต้นให้ตกโดยลำดับ ทำที่ที่ถูกไหม้ทั้งหมดให้เต็มแล้วหายไป ตั้งขึ้นทำน้ำนั้นทั้งเบื้องล่างและเบื้องขวางให้เป็นก้อนเป็นทางโดยรอบเช่นกับหยาดน้ำในใบบัว หากถามว่า ทำห้วงน้ำใหญ่ถึงเพียงนั้นให้เป็นก้อนได้อย่างไร ตอบว่า เพราะเปิดเป็นช่องไว้ ให้ช่องในที่นั้นๆ แก่ห้วงน้ำนั้น น้ำนั้นถูกลมพัดรวมทำให้เป็นก้อนสิ้นไป ย่อมไหลลงเบื้องล่างตามลำดับ เมื่อน้ำไหลลงๆ พรหมโลกย่อมปรากฏในที่ของพรหมโลก อนึ่ง เทวโลกย่อมปรากฏในที่แห่งกามาวจรเทวโลกในเบื้องบน เมื่อน้ำไหลลงสู่พื้นดินดังก่อน ลมแรงย่อมเกิดขึ้น ลมแรงเหล่านั้นปิดกั้นทำให้น้ำไม่ไหลออก ดุจน้ำที่ขังอยู่ในธมกรกที่ปิดปากไว้ เมื่อน้ำหวานหมดไปยังง้วนดิน (รสปฐวึ) ให้ตั้งขึ้นเบื้องบน.