เปรียบเทียบการสมาคมดุจม้า ๒ ม้า [สุหนุชาดก]

[เล่มที่ 57] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ทุกนิบาตชาดก เล่ม ๓ ภาค ๓- หน้าที่ 54

๘. สุหนุชาดก

เปรียบเทียบม้า ๒ ม้า

[๑๖๕] การที่ม้าโกงสุหนุกระทำความรักกับม้า

โสณะนี้ ย่อมมีด้วยปกติที่ไม่เสมอกันก็หามิได้

ม้าโสณะเป็นเช่นใด แม้ม้าสุหนุก็เป็นเช่นนั้น

ม้าโสณะมีความประพฤติเช่นใด ม้าสุหนุก็มี

ความประพฤติเช่นนั้น

[๑๖๖] ม้าทั้งสองนั้น ย่อมเสมอกันด้วยการวิ่ง

ไปด้วยความคะนอง และด้วยกัดเชือกที่ล่ามอยู่

เป็นนิจ ความชั่วย่อมสมกับความชั่ว ความไม่

ดีย่อมสมกับความไม่ดี.

จบ สุหนุชาดกที่ ๘

อรรถกถาสุหนุชาดกที่ ๘

พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวันทรงปรารภ

ภิกษุดุร้ายสองรูป ตรัสพระธรรมเทศนานี้ มีคำเริ่มต้นว่า นยิท

วิสมสีเลน ดังนี้.

ความพิสดารมีว่า ในสมัยนั้น ภิกษุรูปหนึ่งแม้ในพระ-

วิหารเชตวัน ได้เป็นผู้ดุร้ายหยาบคายอย่างสาหัส. ในชนบท

ก็ได้มีภิกษุรูปหนึ่งดุร้าย. ต่อมาวันหนึ่ง ภิกษุที่อยู่ในชนบทได้

ไปพระวิหารเชตวันด้วยกรณียกิจอย่างใดอย่างหนึ่ง. บรรดา

สามเณรและภิกษุหนุ่มรู้ว่า ภิกษุชาวชนบทรูปนั้นดุร้าย จึงส่ง

ภิกษุรูปนั้นไปยังที่อยู่ของภิกษุรูปที่อยู่สำนักพระเชตวัน ด้วย

แตกตื่นว่า จักเห็นภิกษุดุร้ายสองรูปนั้นทะเลาะกัน. ภิกษุทั้ง

๒ รูปนั้น ครั้นเห็นกันและกันแล้วก็สามัคคีกัน อยู่ชื่นชมกันด้วย

ความรัก ได้กระทำกิจมีนวดมือ นวดเท้า และนวดหลังให้กัน

และกัน.

ภิกษุทั้งหลายประชุมสนทนากันในโรงธรรมว่า ดูก่อน

อาวุโส ภิกษุดุร้ายสองรูป เป็นผู้ดุร้ายหยาบคายอย่างสาหัสต่อ

ผู้อื่น แต่ทั้งสองรูปนั้นมีความสามัคคีกัน ชื่นชมกันอยู่ด้วยความ

รักต่อกันและกัน. พระศาสดาเสด็จมาตรัสถามว่า ดูก่อนภิกษุ

ทั้งหลาย พวกเธอนั่งสนทนากันด้วยเรื่องอะไร เมื่อกราบทูล

ให้ทรงทราบแล้ว จึงตรัสว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย มิใช่ในบัดนี้

เท่านั้น แม้เมื่อก่อนภิกษุสองรูปนี้ก็ดุร้าย หยาบคายอย่างสาหัส

แต่ครั้นเห็นกันแล้วก็สามัคคีกัน ชื่นชอบกันด้วยความรัก แล้ว

ทรงนำเรื่องในอดีตมาตรัสเล่า

ฯลฯ