ชื่อนั้นสำคัญไฉน
สนทนาพื้นฐานพระอภิธรรม ที่มูลนิธิฯ
วันอาทิตย์ที่ ๒๕ ม.ค. ๒๕๕๒
นิรันด์ จริงๆ ..แล้วเป็นคำถามของผู้ฟังที่ฝากถามมา คือเขาถามในประเด็นนี้ คือเขาไม่มีโอกาสที่จะไปนมัสการพระธาตุที่อินเดีย ที่จะไปนี้เขาถามว่า จะนมัสการพระธาตุความรู้สึกในใจของเขาในประเทศไทย จะเป็นกุศลเหมือนกันหรือเปล่า เพื่อจะรู้ว่าจิตเป็นกุศลหรืออกุศล คืออย่างไร คำถาม..ที่ท่าน อ.จ. ให้ความกรุณา เมตตา ที่ท่าน อ.จ. ถามว่า ขณะที่ได้รับผลของกุศลกรรม ขณะที่เห็นดีๆ ได้ยินดีๆ ได้กลิ่น.. ซึ่งในชีวิตประจำวัน ก็ได้อยู่แล้ว ทำไมจะยังแสวงหาอยู่อีกละ แสวงหากุศล เพื่อให้ได้สิ่งเหล่านี้ ในเมื่อก็ได้อยู่แล้ว ก็เสมือนว่าเราก็ยังติด จะทำให้จมอยู่ในสังสารวัฎฎ์ ไม่มีที่สิ้นสุด ก็จะต้องเกิดอีกและวนเวียนอยู่อย่างนี้
อ.จ. ชีวิต..จริงๆ มีแต่ชื่อหรือเป็นธรรม?
นิรันด์ เป็นธรรมครับ
เพราะว่าเวลาที่เราได้ยินชื่อมากเลย โลภะ โทสะ โมหะ กุศล อกุศล และในพระสูตร ก็มีชื่อมากมาย แล้วเราเข้าใจ ชื่อเหล่านั้นหรือเปล่า เพราะว่าแม้ในขณะนี้ ก็มีธรรม มีกุศลจิต อกุศลจิต เราได้ยินชื่อแต่รู้ลักษณะของกุศลจิตในขณะนี้หรือเปล่า?
นิรันด์ ยังครับ
อ.จ. นี่คือ..เรารู้ว่าตลอดชีวิต ไม่มีเรามีแต่ธรรม ไม่จำเป็นต้องเรียก ชื่อ แต่จำเป็นที่จะต้องกล่าวถึงเฉพาะสภาพธรรมอย่างหนึ่ง ไม่เหมือนกับสภาพธรรมอีกอย่างหนึ่ง เมื่อสภาพธรรม ๒ อย่าง ไม่เหมือนกัน เราจะใช้ชื่อเดียวได้ไหม ไม่ได้ เพราะว่าจึงจำเป็นต้องใช้ชื่อหลากหลายเพื่อจะได้แสดงความต่างกันของสภาพธรรมนั้นๆ แต่ให้ทราบว่า ไม่ว่าเราจะได้ยินชื่อ แล้วก็จำชื่อได้ อย่างเราเรียกชื่อว่า โลภะ แล้วเรารู้ไหมว่าขณะไหน เดี๋ยวนี้นะค่ะที่เป็นโลภะ เย็นสบายดีไหมค่ะ สบายดี ก็บอกแล้วใช่ไหมค่ะ ชอบ ก็ไม่รู้ว่าเป็นโลภะ เพราะว่าเรามีแต่ชื่อทั้งหมดเลย โลภะ โทสะ หรือว่าจักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ ก็เต็มไปด้วยชื่อ แต่ไม่รู้ว่า แท้ที่จริงแล้ว เราไม่รู้จักตัวธรรมที่เราได้ยินชื่อ เพราะว่า..ที่จะมาถามว่า เป็นกุศลหรือเป็นอกุศล ต้องการชื่ออีกแล้ว ให้บอกว่า ชื่อกุศลหรืออกุศล แต่ตัวธรรมที่เป็นกุศลหรืออกุศล เดี๋ยวนี้ไม่รู้จัก เพราะว่าก็ต้องเข้าใจจริงๆ ว่า...
การฟังธรรมต้องรู้ว่า ฟังสิ่งที่กำลังมีจริงในขณะนี้ค่ะ เรื่องความจริงของสิ่งที่มีจริงในขณะนี้ เพื่อเข้าใจถูกต้อง ว่าไม่ใช่ตัวตน สัตว์ บุคคล เพราะว่าธรรมทั้งหมด เป็นอนัตตา ลืมไม่ได้เลย ไม่ว่าจะฟังมามากน้อยสักเท่าไร ก่อนจะจากโลกนี้ไป รู้ลักษณะของสภาพธรรม ที่ไม่ใช่ตัวตน ได้ยินคำว่า " อนัตตา" แต่ความสมบรูณ์ของความเข้าใจ ความหมายของคำว่า "อนัตตา" มากน้อยแค่ไหน เพราะว่าเวลาที่จะเกิดสืบต่อไป ได้ยินคำว่าอนัตตาอีก ก็เป็นชื่อที่คุ้นหู เหมือนกับท่านผู้หนึ่ง ซึ่งท่านเคยได้ยิน คำว่า "ไม่เที่ยง" มานานหลายชาติ แต่พอรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่ "ไม่เที่ยง" แล้วชาตินั้น เกิดนานแสนนาน แล้วเกิดอีก ก็ได้ยินคำว่า "ไม่เที่ยง" แม้การที่จะได้ยินคำว่า "ไม่เที่ยง" ก็ทำให้ระลึกได้ถึงความไม่เที่ยงในขณะนั้น เพราะว่าขณะนั้นเป็นธรรม ซึ่งเป็นอนัตตา แต่การที่จะระลึกได้ในลักษณะของธรรม เดี๋ยวนี้ที่กำลังปรากฎ ว่าเป็นอนัตตา มั่นคงพอหรือยัง เพราะว่าฟังเพื่อให้รู้ว่าเป็นธรรม ไม่ใช่จำแต่ชื่อ แล้วถามว่าเป็นกุศล หรืออกุศล ถามถึงชื่อ แต่ไม่ได้รู้ลักษณะที่เป็นธรรมจริงๆ ....
