ถ้าทัพพีไม่รู้รสแกง...ก็ต้องลืมแน่ๆ 2552

สนทนาพื้นฐานพระอภิธรรม ที่มูลนิธิฯ
วันอาทิตย์ที่ ๒๒ มี.ค. ๒๕๕๒

แก้ว. เมื่อกี้ได้ยิน พูดถึงว่าความเข้าใจในธรรม ฟังแล้วเข้าใจ ฟังมาตั้งนาน วันนี้ฟังก็เข้าใจมากกว่าเมื่อวานไปเรื่อยๆ พอคุณธีรพันธ์พูดว่า ฟังแต่เรื่องราว ก็เลยเกิดความสงสัยว่า ที่เราฟังแล้วเข้าใจนี้ มันต่างกับเรื่องราวที่ฟังแล้วเข้าใจอย่างไร

อ.จ. คุณแก้วตารู้เรื่องราวอะไรบ้าง

แก้ว. ก็เหมือนกับฟังเรื่องราวของธรรม สมมติว่า แข็ง เราก็ทราบว่าเมื่อกระทบเราก็ทราบว่าเป็นแข็ง แต่ยังไม่รู้ถึงลักษณะ

อ.จ. ขณะที่แข็งปรากฎ ลักษณะนั้น เป็นหวานได้ไหม ไม่ได้ค่ะ

แก้ว. แต่จากความเข้าใจว่า ถ้าสมมติว่า ฟังแบบนี้ไปเรื่อยๆ เพียงแต่ว่าความเข้าใจ แต่ว่าถ้าไม่รู้ลักษณะ พอเกิดชาติหน้าก็ลืม

อ.จ. ลืมคำว่า แข็ง แน่ๆ เพราะว่า เป็นคำอื่นไปแล้วใช่ไหมค่ะ

แก้ว. เพราะไม่ทราบลักษณะของแข็ง

อ.จ. แล้วถ้ากล่าวว่า แข็ง เป็นธรรมจะเข้าใจไหมค่ะ ไม่ว่าใครค่ะ บอกว่าแข็งเป็นธรรม อย่างนี้จะเข้าใจไหมค่ะ

แก้ว. เข้าใจ เพราะว่าธรรมจะต้องมีลักษณะ

อ.จ. เพราะฉะนั้น แข็งเป็นธรรม

แก้ว. แต่ก็ยังไม่ทราบลักษณะจริงๆ

อ.จ. แข็งปรากฎ แต่ไม่รู้ว่า แข็งเป็นธรรม เพราะฉะนั้นฟังจนกระทั่งแข็งไม่ใช่โต๊ะ ไม่ใช่เก้าอี้ ไม่ใช่นิ้วคุณแก้วตา ไม่ใช่ไมโครโฟน ไม่ใช่อะไรเลย แข็ง ลักษณะนั้นเป็นธรรม ปรากฎแล้วก็หมดไป เพราะว่ามีลักษณะของธรรมอื่นปรากฎสืบต่อเร็วมาก ถ้าไม่ฟังจะไม่รู้เลยว่า ทั้งหมดนี้ แต่ละอย่างก็เป็นธรรมทั้งนั้น

แก้ว. ก็เกิดความคิดขึ้นมาว่า ถ้าฟังไปเรื่อยๆ อย่างที่มีคนพูดว่า ฟังมานานแล้ว สติก็ไม่เคยเกิด

อ.จ. แล้วสติเกิดเมื่อไร แล้วสติเป็นอย่างไร ที่บอกว่าไม่เคยเกิด ก็หมายความว่า รู้ลักษณะที่เป็นธรรมจริงๆ เข้าใจลักษณะที่ไม่เคยรู้จักมาก่อนเลยว่าเป็นธรรม แข็งใครบ้างจะไม่รู้ ทุกคนรู้ใช่ไหมค่ะ แต่แข็งใครบ้างที่รู้ว่าเป็นธรรม ไม่ใช่เรา เพราะฉะนั้นแข็งเป็นแข็ง ซึ่งไม่เคยรู้ว่าเป็นธรรม แต่เมื่อฟังก็สามารถจะเข้าใจได้ ว่าแข็งนี้จะเป็นอย่างอื่นไม่ได้เลย เพราะเป็นแข็ง ที่ว่าเป็นแข็งก็คือ เป็นธรรมที่แข็ง ไม่ใช่อะไรสักอย่างเดียว

แก้ว. พอดีก็มีคำพูดหนึ่ง ที่เคยได้ยินท่าน

อ.จ. พูดนะค่ะ ว่าถ้าหากว่าฟังธรรมแล้ว ไม่เข้าใจว่าเป็นธรรม แล้วไม่เข้าใจลักษณะ ก็เหมือนกับ ทัพพีไม่รู้รสแกง ทีนี้สมมติว่า ทั้งชาตินี้ฟังไปตลอด จนกระทั่งหนูตายไป หนูก็จะเป็นทัพพีที่ไม่รู้รสแกง

อ.จ. แล้วจะเป็นอื่นได้ไหม ไม่ได้ เป็นก็เป็นซิค่ะ จะให้ไม่เป็นได้อย่างไร ในเมื่อไม่รู้ลักษณะนั้น ว่าเป็นธรรม เกิดมาทุกคนเห็น ทุกคนได้ยิน... รู้สิ่งที่กระทบสัมผัส แข็งบ้าง เย็นบ้าง ร้อนบ้าง อ่อนบ้าง คิดนึกก็มี แต่ไม่รู้เลยว่าเป็นธรรม ไม่ใช่ว่าสิ่งต่างๆ เหล่านั้นไม่มี มีและความจริงก็เป็นธรรม แต่ไม่มีความเห็นถูกว่า ไม่ใช่เราและไม่ใช่ สิ่งหนึ่งสิ่งใด เป็นลักษณะของสิ่งที่มีจริง แต่ละอย่างที่เกิด จึงปรากฎ แล้วก็หมดไป เข้าใจแล้วก็ลืม ไปนึกถึงทัพพี หรือว่า มีความเข้าใจที่ถูกต้อง ว่าจะให้ปัญญาเกิดได้ไหม ถ้าไม่เข้าใจทีละเล็กทีละน้อย

แก้ว. แก้วหมายความว่า ถ้าเราเพียงแต่คิดว่า ฟังเพื่อความเข้าใจไปเรื่อยๆ โดยที่เราไม่ได้หวังอะไรเลย อย่างน้อยก็ยังได้สั่งสมในชวนจิตของเรา ถ้าเกิดใหม่ มีโอกาสที่จะได้ยินได้ฟัง เราก็จะทราบว่า ธรรมที่ถูกต้อง คืออะไร

อ.จ. เป็นเรื่องของคุณแก้วตา ตั้งแต่ชาติก่อน จนกระทั่งถึงชาตินี้แล้วต่อไปถึงชาติหน้า ใช่ไหมค่ะ คือเรื่องของเรา ฟังแล้วจะเข้าใจ ถ้าไม่เข้าใจก็จะเป็นทัพพี ชาติหน้าเราก็จะเป็นอย่างนี้ แต่จริงๆ แล้ว ก็คือว่า ขณะนี้เป็นธรรม ฟังแล้วเข้าใจหรือเปล่าว่า สิ่งที่ปรากฎทางตา เป็นธรรมเพราะอะไร เพราะมีจริงๆ แต่ไม่เคยเข้าใจถูกต้อง ตามความเป็นจริงว่า เป็นสิ่งที่เพียงปรากฎ แล้วก็หมดไป มั่งคงหรือยัง ถ้ายัง ก็ฟังต่อไป จนกว่าจะมั่นคง ว่าทุกอย่างมีลักษณะเฉพาะแต่ละอย่าง ปรากฎได้แต่ละทาง แล้วไม่มีใครเป็นเจ้าของ เพียงให้เห็นทางตา ให้ได้ยินทางหู หายไปหมดเลย เมื่อกี้นี้ เห็นที่ปรากฎทางตาก็หมดแล้ว สิ่งที่ปรากฏให้ได้ยินก็หมดแล้ว นี่คือความจริง ที่จะต้องค่อยๆ เข้าใจให้ถูกต้อง ไม่ใช่ให้ไปทำอะไร แล้วคิดถึงเราจะต้องเป็นทัพพีต่อไปข้างหน้า หรือยังไง

นี่คือความเข้าใจว่า ตั้งแต่เกิดจนตายทุกอย่างที่ปรากฎเป็นธรรม โดยไม่รู้ว่าเป็นธรรม จนกว่าจะเข้าใจว่าเป็นธรรมจริงๆ แต่ละลักษณะ ซึ่งไม่เที่ยง ปรากฏแล้วก็หมดไป....