แล้วจะเห็น...ความไม่มีสาระ

สนทนาพื้นฐานพระอภิธรรม ที่มูลนิธิฯ
วันอาทิตย์ที่ ๙ ก.พ. ๒๕๕๒

ท่านอาจารย์ อย่าง..ที่คุณธนากรว่า ขณะนี้ศีรษะปรากฎไหม ไม่มี ใช่ไหมค่ะ ขณะนี้อะไรปรากฎ

ผู้ฟัง มีสิ่งที่ปรากฎทางตา ครับ

ท่านอาจารย์ มีสิ่ง..ที่ปรากฎทางตา แล้วมีเสียงไหมค่ะ

ผู้ฟัง ได้ยินครับ

ท่านอาจารย์ พร้อมกันไม่ได้เลย นี่ค่ะคือความอดทน ที่จะต้องรู้ความจริงว่า ความจริงเป็นอย่างนี้ คือที่ว่าคนเกิด สัตว์เกิด มีชีวิตเกิดขึ้นมา เพราะมีจิต เป็นธาตุรู้หรือเป็นนามธรรม ซึ่งเป็นใหญ่เป็นประธานในการรู้สิ่งที่ปรากฎ ถ้าไม่มีจิต สิ้นสุดจิตขณะสุดท้ายดับ คนที่เคยเห็น คนที่เคยพูด เคยสนุก เคยคิดนึกต่างๆ มีความรู้ความสามารถต่างๆ แต่พอไม่มีจิตนะค่ะ สิ่งต่างๆ เหล่านั้นไม่มีอีกต่อไป หายไปไหนหมดมีแต่เพียงรูปซึ่ง ระหว่างที่ยังไม่สิ้นชีวิต รูปนี้สามารถที่จะเคลื่อนที่สามารถที่จะพูด สามารถที่จะทำทุกอย่าง เพราะว่ามีจิตซึ่งเป็นสภาพรู้ เป็นธาตุรู้

เพราะฉะนั้น การฟังธรรม ก็ฟังเพื่อที่จะเข้าใจ ความเป็นจริงว่า เมื่อเกิดไม่รู้อะไร มีสิ่งที่ปรากฎ แต่ยังไม่รู้อะไร เพราะฉะนั้นลักษณะจริงๆ ของสิ่งที่ปรากฎ ต้องไม่ใช่สิ่งหนึ่งสิ่งใด แต่เป็นสิ่งที่สามารถจะปรากฎให้เห็นเท่านั้น นี่คืออดทน ถ้าไม่จริง ก็ไม่ต้องอดทนที่จะฟังต่อไป แต่ถ้าเป็นความจริง ซึ่งปัญญาสามารถจะรู้ได้ จนกระทั่งถึงการเกิดขึ้นและดับไป ก็จะทำให้รู้ขึ้นๆ ได้ แล้วจะเห็นความไม่มีสาระ เพราะว่าไปจำสิ่งที่ไม่มี ว่ามี แล้วสิ่งที่กำลังปรากฎก็ไม่รู้ความจริง แล้วก็ยัง... เหมือนเดิม ตั้งแต่เริ่มเกิด ว่าสิ่งนี้เที่ยง คงที่ จนกว่าจะค่อยๆ เข้าใจขึ้น จึงจะเริ่มรู้ความต่างกันของขณะที่ เริ่มเข้าใจความจริงของสิ่งที่มี จนกระทั่งสามารถที่จะรู้ในความเป็น "อนัตตา"