บัญญัติ-รูปร่างสัณฐาน
จากในหนังสือปรมัตถธรรมสังเขปกล่าวไว้ว่า
เมื่อวิถีจิตทางปัญจทวาร
(ทวารหนึ่งทวารใด) ดับหมดแล้วภวังคจิตเกิดคั่นหลายขณะแล้ว มโนทวารวิถีจิตก็เกิดสืบต่อ มโนทวารวิถีจิตวาระแรกมีอารมณ์หนึ่งอารมณ์ใดใน ๕ อารมณ์ที่เพิ่งดับไปทางปัญจทวารนั่นเองเป็นอารมณ์ มโนทวารวิถีจิตวาระแรกที่เกิดต่อจากปัญจทวารวิถีจิตนั้น ยังไม่มีบัญญัติเป็นอารมณ์มโนทวารวิถีจิตแต่ละวาระมีวิถีจิต ๒ หรือ ๓ วิถีจิต คือ
มโนทวาราวัชชนวิถีจิต ๑ ขณะ ชวนวิถีจิต ๗ ขณะ ตทาลัม-พนวิถีจิต ๒ ขณะ (บางวาระก็ไม่มีตทาลัมพนวิถีจิต) เมื่อมโนทวารวิถีจิตวาระที่ ๑ ดับไปแล้ว ภวังคจิตก็เกิดคั่นหลายขณะ แล้วมโนทวารวิถีจิตวาระที่ ๒ ก็เกิดต่อ มีบัญญัติคือ รูปร่างสัณฐานของอารมณ์หนึ่งอารมณ์ใดใน ๕ อารมณ์นั้นเป็นอารมณ์ เมื่อมโนทวารวิถีจิตวาระที่ ๒ ดับไปแล้วภวังคจิตก็เกิดคั่น แล้วมโนทวารวิถีจิตวาระต่อๆ ไปก็เกิดขึ้นมีอรรถ
รูปร่างสัณฐานของอารมณ์ คืออะไรครับ (อยู่ในปรมัติธรรมหรือเปล่าครับ- จิต/เจตสิก/รูป)
แล้ว รูปร่างสัณฐานของอารมณ์ มาได้อย่างไรครับ มาจาก สัญญาหรือเปล่าครับ
ขอบคุณมากครับ
รูปร่างสัณฐานของอารมณ์ คือ บัญญัติ ไม่ใช่ จิต เจตสิก รูป รูปร่างสัณฐานของอารมณ์ มีเพราะจิตคิดถึง สี เป็นต้นที่จิตรับรู้ต่อจากทางปัญจทวารครับ..
ขออนุโมทนา
เราต้องการรู้ปรมัตถ์...
กล่าวเฉพาะทางตา...
สภาพของรูป ไม่เห็นแต่รู้ได้
สภาพการเห็น ต้องอาศัยรูปจึงเห็น
รูปร่างสัณฐานก็คิดไปเอง ไม่ใช่ทั้งรูป และการเห็น ไม่ใช่ปรมัตถ์
สงสัยว่ารูปที่ดับไปแล้วทางตา มาปรากฎทางใจอีกเรียกว่าอะไร
รูปปรากฏทางมโนทวารได้ไหม
รูปที่ปรากฏทางจักขุวิถีแล้ว วิถีทางมโนทวารรับรู้ต่อทันที อารมณ์นั้นเรียกว่า รูปารมณ์ ไม่เปลี่ยนเป็นอย่างอื่น รูปารมณ์ย่อมไม่เปลี่ยนเป็นธัมมารมณ์
เพราะรูปารมณ์รู้ได้ ๒ ทวาร คือจักขุทวาร และมโนทวาร
รูปร่างสัณฐานเป็นอารมณ์ของจิตขณะที่จิตรู้รูปร่างสัณฐาน เช่น เห็นสีปรากฏ สีเขียว
ก็คิดถึงต้นไม้ นามธรรมก็มีหลายอย่าง เช่น วิตกเจตสิก หรือสัญญาเจตสิก แต่มีจิตเป็น
หัวหน้าในขณะนั้น แต่ละนามธรรมก็ทำหน้าที่ต่างกันและเกิดพร้อมกันด้วยในขณะนั้น
อยู่ที่จิตจะคิดถึงไหม ถ้าไม่คิดถึงก็มีสิ่งที่ปรากฏทางตา แต่ขณะนั้นไม่ได้ใส่ใจว่าเป็นอะไร
"รูปที่ปรากฏทางจักขุวิถีแล้ว วิถีทางมโนทวารรับรู้ต่อทันที" นั้น ผมขอถามว่า "ขณะที่วิถีทางมโนทวารรับรู้ต่อทันที่นั้น รูปดับหรือยังไม่ดับ ถ้ารูปดับแล้ว สภาพรู้ขณะที่รูปดับแล้วต่างกับสภาพรู้ที่รูปยังไม่ดับอย่างไร? ทรงจำแนกไว้หรือไม่ หรือว่าไม่ต่างกัน ไม่ได้ทรงจำแนกไว้ครับ ขอสนทนาธรรมกับทุกท่านครับ
"รูปที่ปรากฏทางจักขุวิถีแล้ว วิถีทางมโนทวารรับรู้ต่อทันที" นั้น ผมขอถามว่า "ขณะที่วิถีทางมโนทวารรับรู้ต่อทันที่นั้น รูปดับหรือยังไม่ดับ ถ้ารูปดับแล้ว สภาพรู้ขณะที่รูปดับแล้วต่างกับสภาพรู้ที่รูปยังไม่ดับอย่างไร? ทรงจำแนกไว้หรือไม่ หรือว่าไม่ต่างกัน ไม่ได้ทรงจำแนกไว้ครับ ขอสนทนาธรรมกับทุกท่านครับ
ขณะที่วิถีทางมโนทวารรับรู้ต่อทันที่นั้น รูปพึ่งดับไป แต่เสหมือนยังมีอยู่เพราะ
ความรวดเร็วของจิต ส่วนสภาพรู้ไม่ต่างกันครับ เพราะเป็นจิตเหมือนกัน
ขออนุโมทนา