ความสันโดษ...ตอนที่ ๑

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

สนทนาธรรม เรื่อง การปฏิบัติธรรมณ ห้องประชุมใหญ่ มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ที่ ๒๑ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๒ ถอดเทปโดย คุณย่าสงวน สุจริตกุล

ท่านผู้ฟัง ได้ยินข้อความหนึ่ง แล้วเกิดความสงสัย คือ ข้อความว่า "ความสันโดษ เป็น ทรัพย์อย่างยิ่ง" จะเป็นไปได้ อย่างไรครับ

ท่านอาจารย์ ควรทราบ ว่า "สันโดษ" คือ อะไร ก่อน เพราะว่า พระธรรมทั้งหมด ที่พระผู้มีพระภาคทรงแสดง ทรงแสดง เพื่อให้ "เห็นโทษของความติดข้อง" พระผู้มีพระภาค ทรงสอน เพื่อที่จะให้ถึง "ความไม่มีโลภะ" แต่ ยากแสนยาก ที่ใคร จะ ไม่มีโลภะเลย เพราะฉะนั้น จะต้อง เป็นไป "ตามลำดับ" การที่จะไป เริ่ม ตั้งแต่ ที่จะ "ไม่ให้มีโลภะ" นั้นเป็นไปไม่ได้ แต่ ให้ "มีความพอใจในสิ่งที่มี" ซึ่ง ไม่ได้หมายความว่าไม่ให้ทำอะไรเลย เพื่อจะได้มี "สิ่งที่เจริญ" และ ไม่ได้หมายความว่า ไม่ให้ทำอะไร "ที่เจริญ" อย่างที่ชาวโลกคิดว่า ควรจะทำ แต่ หมายความว่า "มีความพอใจ" เท่าที่จะสามารถหรือ สมควร ตามเหตุ ตามปัจจัยหรือ เท่าที่ "กรรม" จะเป็น "ปัจจัย" ให้มี และ ให้เป็นไป อย่างนั้นๆ ได้ เพราะฉะนั้น ถ้าหากเรา มีความพอใจ ในสิ่งที่เรามีแล้วเราจะยังมีความต้องการ ในสิ่งที่เราไม่มี และ ในสิ่งที่เราไม่สามารถที่จะมีได้หรือเปล่าคะ

ท่านผู้ฟัง ถ้ากล่าวถึง "ความพอใจในสิ่งที่มี" อย่างเช่น ผมมาศึกษาพระธรรมวินัย กับ ท่านอาจารย์ และ "ความเข้าใจ" ของผม ก็ยังมีไม่มาก แล้ว ถ้าหากผม "พอใจแค่นี้" แล้วผมจะมีความก้าวหน้า ในการศึกษาพระธรรมวินัยเพื่อให้เกิดความเข้าใจยิ่งขึ้น ได้อย่างไรครับ

ท่านอาจารย์ ถ้าหาก ท่านผู้ฟัง ทราบ ว่า สามารถที่จะ "ศึกษา" เพื่อให้เกิด "ความเข้าใจ" ในพระธรรมวินัย ยิ่งขึ้นได้ แล้วทำไม จึงจะไม่ศึกษา เพื่อให้เข้าใจยิ่งขึ้น และถ้าท่านผู้ฟัง ทราบ ว่า "ความเข้าใจ" ยังน้อยอยู่ เพราะว่า "การศึกษา" หรือ "การอบรม" ยังไม่มากพอ และ ทราบด้วย ว่าถ้าหาก "ศึกษา-อบรม" ให้มากกว่านี้ก็จะเกิด "ความเข้าใจ" ที่มากกว่านี้ แล้วทำไม จึงจะไม่ศึกษา หรือ อบรม ให้มากขึ้น

ท่านผู้ฟัง ก็เพราะว่า เรามี "ความสันโดษ" ครับ

ท่านอาจารย์ มิได้ค่ะ ก็ในเมื่อ เราทราบ ว่าเราสามารถที่จะเกิด"ความเข้าใจ" ในพระธรรมวินัย ได้ยิ่งขึ้นๆ อีก แล้วทำไม ถึงจะไม่ให้เกิด "ความเข้าใจ" ที่ยิ่งขึ้นกว่านี้ ในเมื่อ สามารถที่จะ "เข้าใจ" ยิ่งกว่านี้ได้ ถ้า ไม่สามารถที่จะ "เข้าใจ" ได้เลยนั่น ก็ สุดความสามารถ แต่ถ้า "มีความสามารถที่จะเข้าใจ" ให้ ยิ่งขึ้นๆ กว่านี้ ได้อีก แล้ว ทำไม ถึงจะไม่ "ศึกษา-อบรม" เพื่อ ให้เกิด "ความเข้าใจ" ที่ยิ่งขึ้น หมายความว่า ฟัง ... ศึกษา ... อบรม จนกระทั่ง "เข้าใจ" เพิ่มขึ้นๆ เพราะว่า มีความสามารถ ที่จะ "เข้าใจ" ได้ เพิ่มขึ้นอีกๆ และเมื่อเกิด "ความเข้าใจ" ที่เพิ่มขึ้นๆ เรื่อยๆ ก็ "พอใจ" ใน "ความเข้าใจที่เพิ่มขึ้น" นั้น คือ "พอใจที่จะเข้าใจพระธรรม" ให้ยิ่งขึ้นๆ ไปเรื่อยๆ คือ "พอใจ" ที่จะ เข้าใจอีกๆ ขณะนี้ กำลัง "ฟัง" และ "เข้าใจ" ใน พระธรรมวินัย ที่ได้ฟัง แล้วก็ อบรม เจริญ "ปัญญา" หรือ อบรม เจริญ "ความรู้-ความเข้าใจ" ให้มากขึ้นๆ ในสิ่งที่ได้ฟังนั้น แล้ว ท่านผู้ฟัง คิดว่าท่านผู้ฟัง จะสามารถ ถึง "ความเป็นพระอรหันต์" ในชาตินี้ได้ไหมคะ
.
.

ขอขอบพระคุณ ท่าน ผู้เอื้อเฟื้อรูปภาพ ค่ะ

... ขออนุโมทนา ...