เครื่องกั้นกระแสตัณหาและกิเลส

จะมีธรรมะใดเป็นธรรมะที่เป็นเครื่องกั้นกระแสของตัณหา และกิเลสทั้งหลาย

ซึ่งพระผู้มีพระภาคก็ได้ตรัสว่ามีสติ เป็นเครื่องกั้น มีปัญญาเป็นเครื่องปิด

กั้น เพราะเหตุว่าสติไม่เกิดขึ้นระลึกรู้ลักษณะของนามรูปแล้วล่ะก็ ตัณหาก็ย่อมเกิดขึ้น

ไหลไปตามอารมณ์ต่างๆ พระผู้มีพระภาคตรัสกับท่านอชิต ต่อไปว่า

บทว่า สโต ในอุเทศว่า สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเซ ความว่า ภิกษุมีสติด้วยเหตุ ๔ ประการ คือ

มีสติ เจริญกายานุปัสสนาสติปัฏฐาน ในกาย ๑

มีสติ เจริญเวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน ในเวทนาทั้งหลาย ๑

มีสติ เจริญจิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน ในจิต ๑

มีสติ เจริญธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน ในธรรมะทั้งหลาย ๑

ไม่เคยทรงแสดงจำกัดเจาะจงว่าให้เจริญสติปัฏฐานหนึ่งสติปัฏฐานใด เพราะเหตุว่าจะต้องรู้ชัดทั้งนามและรู้ ไม่ใช่ว่าจะรู้แต่เพียงรูปหรือว่าไม่ใช่ว่าจะรู้แต่เพียงนาม แล้วก็จะต้องรู้ชัด รู้ทั่ว จึงจะละคลายได้ เพราะฉะนั้นก็จะต้องเจริญทั้งกายานุปัส-

สนาสติปัฏฐาน เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน และธัมมานุ-

ปัสสนาสติปัฏฐาน