ธัมมะคนละข้อ ถวายแด่พ่อหลวง

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หน้าที่ 329

กิจฺโฉ มนุสฺสปฏิลาโภ กิจฺฉํ มจฺจาน ชีวิตํ

กิจฺฉํ สทฺธมฺมสฺสวนํ กิจฺโฉ พุทฺธานมุปฺปาโท.

" ความได้อัตภาพเป็นมนุษย์ เป็นการยาก, ชีวิต ของสัตว์ทั้งหลาย เป็นอยู่ยาก, การฟังพระสัทธรรมเป็นของยาก การอุบัติขึ้นแห่งพระพุทธเจ้าทั้งหลายเป็นการยาก."

ถึงจะแต่งกายแบบใดๆ ก็ตาม ถ้าใจสงบระงับ ควบคุมตนได้ มั่นคง บริสุทธิ์ ไม่เบียดเบียนผู้อื่น เรียกว่า พราหมณ์ สมณะ หรือ ภิกษุ.

พระวินัยปิฎก มหาวรรค เล่ม ๔ ภาค ๑ มหาขันธกะ ข้อ ๖๕

เย ธมฺ มา เหตุปฺ ปภวา เตสํ เหตุ ตถาคโต (อาห)

เตสญฺ จ โย นิโรโธ เอวํวาที มหาสมโณติ ฯ

" ธรรมเหล่าใดเกิดแต่เหตุ พระตถาคตทรงแสดงเหตุแห่งธรรมเหล่า

นั้น และความดับแห่งธรรมเหล่านั้น

พระมหาสมณะทรงสั่งสอนอย่างนี้ "

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๒

โย จ วสฺสสตํ ชีเว อปสฺสํ อมตํ ปทํเอกาหํ ชีวิตํ เสยฺโย ปสฺสโต อมตํ ปทํ.

"ก็ผู้ใด ไม่เห็นบทอันไม่ตาย พึงเป็นอยู่ ๑๐๐ ปี,

ความเป็นอยู่วันเดียว ของผู้เห็นบทอันไม่ตายประเสริฐกว่า ความเป็นอยู่ของผู้นั้น."

บุคคลพึงรีบขวนขวายในความดี พึงห้ามจิตเสียจากบาป

เพราะว่าเมื่อบุคคลทำความดีช้าอยู่ ใจจะยินดีในบาป.

ถ้าบุรุษพึงทำบาปไซร้ ไม่ควรทำบาปนั้น บ่อยๆ

ไม่ควรทำความพอใจในบาปนั้น เพราะว่าความสั่งสมเป็นเหตุให้เกิดทุกข์.

ถ้าบุรุษพึงทำบุญไซร้ พึงทำบุญนั้นบ่อยๆ

พึงทำความพอใจในบุญนั้น เพราะว่าความสั่งสมบุญทำให้เกิดสุข.

เราย่อมกล่าวว่า ความหวั่นไหวในโลกไหนๆ มิได้มีแก่พระอรหันตขีณาสพใดเพราะทราบฝั่งนี้ และฝั่งโน้นในโลก พระอรหันตขีณาสพนั้น เป็นผู้สงบขจัดทุจริตเพียงดังว่าควัน ไม่มีทุกข์ ไม่มีความหวัง ได้ข้ามแล้วซึ่งชาติ และชรา

ปุณณกมาณวกปัญหานิทเทส
ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย เอกนิบาตชาดก เล่ม ๓ ภาค ๒ - หน้าที่ 49

๙. นักขัตตชาดก ว่าด้วยประโยชน์คือฤกษ์ [๔๙] " ประโยชน์ได้ล่วงเลยคนโง่เขลา ผู้มัว คอยฤกษ์อยู่ ประโยชน์เป็นฤกษ์ของประโยชน์ ดวงดาวจักทำอะไรได้." จบ นักขัตตชาดกที่ ๙

ขันติเป็นตบะอย่างยิ่ง ความเพียรที่จะเผากิเลสเป็นความอดทนอย่างสูง

โอวาทปาฏิโมกข์

สังยุตตนิกาย สคาถวรรค อันธวรรคที่ ๗ จิตตสูตรที่ ๒

(๑๘๐) เทวดาทูลถามว่า

โลกอันอะไรย่อมนําไป อันอะไรหนอย่อมเสือกไสไป โลกทั้งหมดเป็นไปตามอํานาจของ

ธรรมอันหนึ่ง คืออะไร

(๑๘๑) พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า

โลกอันจิตย่อมนําไป อันจิตย่อมเสือกไสไป

โลกทั้งหมดเป็นไปตามอํานาจของธรรมอันหนึ่ง

คือ จิต

ดูก่อนพราหมณ์ ท่านมาปรารถนาประโยชน์อันใด ความปรารถนาเหล่านั้นจงสำเร็จแก่ท่าน

เถิด ท่านจงเอาดวงตาไปเถิด เมื่อท่านขอดวงตาข้างหนึ่ง เราจะให้สองข้าง ท่านมีดวง

ตา จงไปเพ่งดูชนเถิด ท่านปรารถนาสิ่งใด สิ่งนั้นจงสำเร็จแก่ท่าน เราไม่ให้ดวงตานี้

เพราะหวังยศ ไม่ปรารถนาบุตร ไม่ปรารถนาทรัพย์ ไม่ปรารถนาแว่นแคว้น อนึ่ง ธรรม

ของสัตบุรุษทั้งหลายเป็นธรรมเก่าอันบัณฑิตประพฤติกันมาแล้ว

ขุททกนิกาย จริยาปิฏก สิวิราชจริยา

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จริยาปิฎก เล่ม ๙ ภาค ๓ - หน้าที่ 457
มูคผักขจริยา (เตมียชาดก)

พระราชาทรงคุมคามการอธิษฐาน ที่เรา

อธิษฐานไว้ด้วยเหตุต่างๆ แต่เราไม่ทำลาย

การอธิษฐานนั้น เพราะเหตุแห่งโพธิญาณนั่น

เอง เราจะเกลียดพระมารดาพระบิดาก็หามิได้

เราจะเกลียดตนเองก็หามิได้ แต่พระสัพพัญ-

ญุตญาณเป็นที่รักของเรา เพราะฉะนั้นแหละ

เราจึงอธิฐานองค์ ๓ คือ ใบ้ หนวก งอยเปลี้ย

ใครจักรู้ชัดซึ่งแผ่นดินนี้และยมโลก กับ

มนุสสโลกนี้ พร้อมทั้งเทวโลก ใครจักเลือกบท

ธรรมอันเราแสดงดีแล้ว เหมือนนายมาลาการผู้ฉลาด

เลือกดอกไม้ฉะนั้น พระเสขะจักรู้ชัดแผ่นดินและ

ยมโลกกับมนุสสโลกนี้ พร้อมทั้งเทวโลก พระเสขะ

จักเลือกบทธรรมอันเราแสดงดีแล้ว เหมือนนาย

มาลาการผู้ฉลาดเลือกดอกไม้ฉะนั้น.

กตัญญูกตเวที เป็นความดี

ความไม่ประมาทเป็นความดี

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อุทาน เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 119

ความสะอาดย่อมไม่มีเพราะน้ำ

(แต่) ชนเป็นอันมากยังอาบอยู่ในน้ำนี้

สัจจะ และธรรมมีอยู่ในผู้ใด ผู้นั้นเป็นผู้สะอาดและเป็นพราหมณ์.

ข้อความในอรรถกถาขุททกนิกาย ฉักกนิบาต มาลุงกายบุตตเถรคาถาที่ ๕

ขณะที่พระผู้มีพระภาคเสด็จอุบัติแล้ว ๑

ผู้มีศรัทธาถึงพร้อมด้วยศีล เพียบพร้อมไปด้วยยศและโภคะ

จะไปยังประเทศและสถานที่ใดๆ

ก็ย่อมได้รับการต้อนรับบูชาในสถานที่นั้นๆ .

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๔ - หน้าที่ 4

๑๐. โทษของบุคคลเหล่าอื่นเห็นได้ง่าย ฝ่าย โทษของตนเห็นได้ยาก เพราะว่าบุคคลนั้น ย่อมโปรยโทษของบุคคลอันเหมือนบุคคลโปรยแกลบ แต่ว่าย่อมปกปิดโทษของตน เหมือนพรานนกปกปิดอัตภาพด้วยเครื่องปกปิดฉะนั้น.

สุกรํ สาธุนา สาธุ = ความดี อันคนดีทำง่าย

สาธุ ปาเปน ทุกฺกรํ = ความดี อันคนชั่วทำยาก

การเพียรฟังพระธรรม

เป็นการสะสมอบรมปัญญาไปทีละเล็กทีละน้อย

แม้ในอดีตเราสะสมมาน้อยในชาตินี้เราก็เริ่มสะสมให้ค่อยๆ มากขึ้นได้

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หน้าที่ 3

บุคคลที่ทำกรรมชั่วไว้ หนีไปแล้วในอากาศ

ก็ไม่พึงพ้นจากกรรมชั่วได้ หนีไปในท่ามกลางมหา-

สมุทร ก็ไม่พึงพ้นจากกรรมชั่วได้ หนีเข้าไปสู่ซอก

ภูเขา ก็ไม่พึงพ้นจากกรรมชั่วได้ (เพราะ) เขาอยู่

แล้วในประเทศแห่งแผ่นดินใด ความตายพึงครอบงำ

ไม่ได้ ประเทศแห่งแผ่นดินนั้น หามีอยู่ไม่.

..เธอจงระวังความคิดของเธอ เพราะความคิดของเธอจะกลายเป็นความประพฤติของเธอ..

..เธอจงระวังความประพฤติของเธอ เพราะความประพฤติของเธอ

จะกลายเป็นความเคยชินของเธอ..

..เธอจงระวังความเคยชินของเธอ เพราะความเคยชินของเธอจะกลายเป็นอุปนิสัยของเธอ..

..เธอจงระวังอุปนิสัยของเธอ เพราะอุปนิสัยของเธอจะกำหนดชะตากรรมของเธอชั่วชีวิต..

ตั้งตนอยูในสิ่งที่ดีงาม ทำกุศลโดยกาย วาจา และ จิตใจ