ขันธ์ ๕ และอุปาทานขันธ์ ๕
ท่านวิทยากร กรุณาอธิบายเกี่ยวกับ ขันธ์ ๕ และอุปทานขันธ์ ๕ ว่าแตกต่างกันอย่างไร
ขอบพระคุณยิ่ง
ควรทราบว่า ขันธ์ ๕ และอุปทานขันธ์ ๕ ต่างโดยขันธ์ทั้ง ๕ เป็นขันธ์ แต่กิเลสที่เข้าไปยึดขันธ์เป็นอุปาทาน ดังนั้น อุปาทานขันธ์ คือ ขันธ์ที่เป็นที่ยึด ขันธ์ที่เป็นอารมณ์ของอุปาทาน หรือขันธ์ที่เกิดจากอุปาทาน ได้แก่ โลกียธรรมทั้งหมด เว้นโลกุตตรธรรม ๙
พระพุทธเจ้าทรงแสดงขันธ์ ๕ คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ให้หมู่สัตว์ดับ
ทุกข์ถึงนิพพาน ทรงแสดงอุปทานขันธ์ ๕ ว่าเป็นทุกข์เป็นที่ตั้ง เป็นที่ยึดถือของขันธ์ ๕
พึงทราบดังนี้:-
ขันธ์ - สภาพที่ถูกชรามรณะเคี้ยวกิน
(องค์ธรรม คือ ปรมัตถธรรม 3 ทั้งหมด รวมทั้งโลกุตตรด้วย)
อุปาทานขันธ์ - ขันธ์ที่ถูกอุปาทานยึดได้
(องค์ธรรม คือ โลกียปรมัตถธรรม เว้นโลกุตตร)
ขันธุปาทาน - อุปาทานที่เข้าไปยึดขันธ์
(องค์ธรรม คือ โลภเจตสิก ๑ เท่านั้น)