อภิสมาจาริกศีลและอาทิพรหมจริยกศีล [วิสุทธิมรรค]

วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 23

มรรยาทอย่างสูง ชื่ออภิสมาจาร อภิสมาจารนั่นแล เรียกว่าอภิสมาจาร ชื่ออภิสมาจาริกะอีกอย่างหนึ่ง สิกขาบทที่ทรงบัญญัติปรารภอภิสมาจาร ชื่ออภิสมาจาริก คำว่า อภิสมาจาริก นี้ เป็นคำเรียกศีลที่นอกไปจากอาชีวัฏฐมกศีล. ศีลชื่อว่าอาทิพรหมจริยกะ เพราะเป็นภาวะเบื้องต้นแห่งมรรคพรหมจรรย์ คำว่าอาทิพรหมจริยกะนี้ เป็นชื่อแห่งอาชีวัฏฐมกศีล ก็อาชีวัฏฐมกศีลนั้นชื่อว่า เป็นภาวะเบื้องต้นแห่งมรรค เพราะเป็นคุณอันบุคคลพึงทำให้หมดจดในส่วนเบื้องต้นนั่นเอง เพราะเหตุนั้นพระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า "ก็แล กายกรรม วจีกรรม อาชีวะ ของภิกษุนั้น ย่อมเป็นอันหมดจดดีแล้วในเบื้องต้นแล ดังนี้ อีกอย่างหนึ่งสิกขาบทเหล่าใดที่ตรัสว่า"เป็นสิกขาบทเล็กน้อย" นี้ก็เป็นอภิสมาจาริกศีล ที่เหลือเป็นอาทิพรหมจริยกศีล อีกอย่างหนึ่ง ศีลที่นับเนื่อง ในอุภโตวิภังค์ เป็นอาทิ พรหมจริยกศีลที่นับเนื่องในขันธกวัตร เป็นอภิสมาจารศีล อาทิ พรหมจริยกศีลย่อมถึงความพร้อม เพราะความถึงพร้อมแห่งอภิสมาจารศีลนั้น เพราะเหตุนั้นนั่นแล พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า"ภิกษุทั้งหลาย ข้อที่ภิกษุนั้นหนอไม่ทำธรรมที่เป็นอภิสมาจาริกะให้บริบูรณ์ก่อนแล้ว จักยังธรรมที่เป็นอาทิ พรหมจริยกะให้บริบูรณ์ ดังนี้ นี่มิใช่ฐานะจะมีได้" ดังนี้ ศีลเป็น ๒ อย่าง โดย เป็นอภิสมาจาริกศีล และ อาทิพรหมจริยกศีล.