ครั้งหนึ่ง...ณ พระวิหารเชตวัน

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

สนทนาธรรมที่ประเทศอินเดียณ พระคันธกุฎี พระวิหารเชตวัน อารามของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี กรุงสาวัตถี ตุลาคม ๒๕๔๒

ท่านอาจารย์ ขอนมัสการ บูชาพระรัตนตรัย ด้วยการสนทนาธรรมเพื่อ เป็นการสืบต่อพระธรรม ที่พระผู้มีพระภาคฯ ทรงตรัสรู้ และ ทรงแสดงเท่าที่เราสามารถจะกระทำได้.
"กัมมัสกตาญาณ" เท่าที่เราทราบ ก็คือ " ปัญญา" ที่ รู้ เรื่อง "กรรมและผลของกรรม"
กรรม และ ผลของกรรม ก็คือ สภาพธรรม.

เพราะฉะนั้น เวลาที่ศึกษาพระธรรม ก็ควรย้อนกลับมาหา จิต เจตสิก รูปจึงจะสามารถ "เข้าใจ" ได้ "กรรม" ก็คือ สภาพของจิต ที่ประกอบด้วย เจตนาหรือ ความตั้งใจ ที่เป็นกุศล หรือ อกุศล สำหรับ "วิบาก" ก็คือ "ผลของกรรม"ซึ่ง ก็คือ ขณะนี้ ขณะที่กำลังเห็น กำลังได้ยิน กำลังได้กลิ่น กำลังรู้รส หรือ กำลังรู้สิ่งที่กระทบสัมผัสทางกาย โดย "สภาพธรรม" หมายถึง จิต และ เจตสิก ที่เกิดขึ้นเพราะ กรรมในอดีตเป็นปัจจัย.

ในอดีต ถ้าเราไม่ได้เคยกระทำ-กุศลกรรม ที่จะได้มาที่นี่มา นมัสการ ระลึกถึงพระพุทธคุณ ก็จะไม่มีโอกาสนี้เลยแต่เป็นเพราะกรรม ที่ได้กระทำแล้วในอดีตเป็นปัจจัยให้จักขุวิญญาณ เกิดขึ้นเห็น ในขณะนี้ สามารถที่จะได้เห็น และได้นมัสการที่ประทับของพระผู้มีพระภาคฯ ณ พระวิหารเชตวัน เมืองสาวัตถี

เพราะฉะนั้น "การเข้าใจพระธรรม" ไม่ใช่การที่จะไปเข้าใจ เรื่องราว ที่ห่างไกลแต่ เป็นการเข้าใจ "ลักษณะ" ของสภาพธรรม ที่กำลังมีจริงๆ และ กำลังปรากฏ ในขณะนี้ เพราะฉะนั้นขณะที่กำลังเห็น ถ้า สติเกิดขึ้น ระลึก ตรงลักษณะของ "เห็น" ขณะนั้น คือ ขณะที่ค่อยๆ เข้าใจ ลักษณะของ "ธาตุรู้" หรือ "สภาพรู้" ซึ่งเกิดขึ้น เพราะมีปัจจัยฯ สิ่งที่กำลังปรากฏทางตา ก็เป็นสิ่งที่มีจริงๆ ซึ่งเป็น สภาพธรรมชนิดหนึ่ง ที่ไม่สามารถจะรู้อะไรได้เลย

เราก็พูดอย่างนี้มาบ่อยๆ จนกว่า "ปัญญา" ของใครจะเกิดพร้อมกับสติ และค่อยๆ เข้าใจตามนี้ ได้จริงๆ ว่า สิ่งที่กำลังปรากฏ ขณะนี้ เป็นสิ่งที่มีจริง ชนิดหนึ่ง เท่านั้นแต่ หลังจากนั้น ก็เป็น "การคิดนึก" คือ คิดนึกเรื่องของสิ่งที่ปรากฏ นั้นๆ เพราะฉะนั้น ก็ไม่มีสัตว์ ไม่มีบุคคล แต่ว่า มี "สภาพธรรม" ซึ่งเป็น "ธาตุ" แต่ละอย่างๆ ที่กำลังเกิด-ดับ

แม้จะเป็น ขณะที่สติปัฏฐาน เกิดขึ้นระลึก ตรงลักษณะของสภาพธรรมใด สภาพธรรมหนึ่ง ในแต่ละขณะๆ ก็ไม่ต่างกับขณะปกติ ธรรมดาอย่างนี้ ไม่ว่าจะเป็นขณะที่อยู่ในครัว อยู่ในบ้าน อยู่ที่พระวิหารเชตวัน อยู่ในเมืองสาวัตถี หรือ แม้แต่ขณะต่อไป จะอยู่ที่อื่น ก็เป็น "สภาพธรรม" ทั้งหมด ไม่ มี เรา

ขออนุโมทนา

ขออุทิศกุศลแด่ คุณพ่อ คุณแม่ และสรรพสัตว์