กายคตาสติและกายานุปัสสนา

ปฏิบัติธรรม
อาทิตย์ ๑๙ ต.ค ๕๑

กุล มีคำถามจะเรียนถามถึงเรื่อง การพิจารณาเห็นกายในกาย ซึ่งจริงๆ แล้วก็เป็นหมวดของกายานุปัสสนาสติปัฏฐาน ซึ่งหลายท่านคงเคยได้ยิน "กายคตาสติ" กับ "กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน" ก็คือสติที่ (ระลึก) เป็นไปในกายนั่นเอง จะขอความเข้าใจว่า เหมือนกัน หรือ ต่างกันอย่างไรทั้ง ๒ หมวดนี้

อาจารย์ ยังไม่เข้าใจคำถาม

กุล คือระหว่าง "กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน" กับ "กายคตาสติ"

อาจารย์ ชื่อต่างกันแต่สติต่างกันหรือเปล่า สติเป็นสติ สติที่เข้าใจสภาพธรรมที่กายหรือรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่มีอยู่ที่กาย ก็เรียกตามสตินั้นว่า "กายคตาสติ" สติเป็นไปในการรู้ความจริงของสิ่งที่ปรากฏทางกาย

เพราะฉะนั้น สติปัฏฐานทั้งหมด อีกชื่อหนึ่งก็คือกายคตาสติทั้งหมดเลย ...เพราะอะไรเพราะสตินั้นระลึกเป็นไปที่กายทั้งหมดไม่ว่าจะเป็นบรรพไหนๆ ก็ตาม ก็คือระลึกที่กายนั้นแหละจึงเป็นกายคตาสติ แต่เวลาที่ใช้คำว่า "กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน" ที่ต่างกับ"กายคตาสติ" ของสมถภาวนา เพราะว่าสมถภาวนาก็มีการระลึกที่ส่วนต่างๆ ของกาย ผม ขน เล็บ ฟัน หนัง แต่พอถึงสติปัฏฐาน เป็นปฏิกูลมนสิการสัญญา ก็คือการระลึกถึงความเป็นปฏิกูลของสภาพธรรมที่ปรากฏที่กาย...ต่างกันที่ชื่อ แต่ว่าสติเป็นสติ เป็นสภาพธรรมที่ระลึกที่ไหน ไม่ใช่ที่อื่นแต่ที่กาย และมีปัญญาระดับไหนสงบระงับจากความติดข้องหรือว่าเข้าใจความจริงของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ

เพราะฉะนั้น โดยมากจะติดที่ชื่อ เพราะว่าไม่ใช่ภาษาไทยที่เราใช้กันปกติที่เราจะเข้าใจได้ในภาษาของเรา ...แต่ธรรมไม่ใช่ของภาษาไหนเลย เป็นความจริงที่ใช้ภาษาของเรา แต่ธรรมไม่ใช่ของภาษาไหน เป็นความจริงที่ใช้ภาษาไหนก็ได้ เพราะฉะนั้น เวลานี้ทุกคนมีกายอยู่ตลอดเวลา และความจริงอะไรล่ะที่มีสภาพธรรมอะไรที่เป็นกาย ที่กายนี้มีอะไรบ้างที่พอจะปรากฏได้ อย่างในขณะนี้ถ้ากระทบสัมผัสส่วนที่เคยเข้าใจว่า เป็นแขน เป็นหน้า เป็นเท้า เป็นมือนั่นคือส่วนต่างๆ ของกาย แล้วลักษณะของกายจริงๆ ที่เราเข้าใจว่าเป็นมือ ความจริงลักษณะจริงๆ เป็นอะไร รู้ได้ทางไหน มีจริงๆ หรือเปล่า