อารัมณาธิปติปัจจัย

รูปธรรมทั้งหมดเป็นอารัมณปัจจัยแก่กุศลจิต แต่ไม่เป็นอารัมณาธิปติปัจจัยแก่กุศลจิต เพราะรูปเป็นอารัมณาธิปติปัจจัยได้เฉพาะอกุศลเท่านั้น ส่วนนามธรรม เป็นอารัมมณาธิปติปัจจัยทั้งกุศลจิตและอกุศลจิตได้ เพราะเหตุว่าขณะ

ที่จิตมีรูปเป็นปัจจัยอย่างหนักแน่น มีอารมณ์เป็นใหญ่ยิ่งเป็นปัจจัย จิตจะเป็น

กุศลไม่ได้ ต้องเป็นอกุศลเท่านั้นครับ เพราะสภาวของกุศลธรรมต่างจากอกุศล-

ธรรมที่ติดข้องต้องการอย่างยิ่งในอิฏฐารมณ์

รูปไม่เป็นอารัมณาธิปติปัจจัยแต่กุศลจิต เพราะขณะที่กุศลจิตเกิดจะไม่ติดข้อง

ไม่เหมือนโลภะที่ติดข้องอย่างเหนียวแน่น ไม่ทอดทิ้งในอารมณ์นั้นค่ะ

ที่อาจารย์ประเชิญกล่าวว่า " ขณะที่จิตมีรูปเป็นปัจจัยอย่างหนักแน่น มีอารมณ์เป็น

ใหญ่ ยิ่งเป็นปัจจัย จิตจะเป็นกุศลไม่ได้ ต้องเป็นอกุศลเท่านั้น " จิตดังกล่าวที่อาจารย์

ว่านี้ จะเป็น ชวนะ ของปัญจทวารวิถี ใช่ไหมครับ เพราะยังมีรูปเป็นอารมณ์อยู่ค่อนข้าง

หนักแน่น หากเป็นมโนทวารวิถี รูปดับและจะกลายเป็นบัญญัติไปแล้ว ก็จะกลายเป็น

นามธรรมที่เป็นอารัมณาธิปติปัจจัย ไม่ทราบว่าเข้าใจถูกต้องหรือไม่ครับ

วิถีจิตต้องเป็นขณะชวนวิถี ทั้งปัญจทวารและมโนทวาร เพราะมโนทวารรับอารมณ์

ต่อจากปัญจทวาร ส่วนนามธรรมเป็นอารัมณาธิปติปัจจัย แก่วิถีจิตทางมโนทวารเท่านั้น

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ